Benito Pérez Galdós – Μια τέχνη που ζει απο το θάνατο – Εκδόσεις Ροές – Γράφει η Δήμητρα Σαμλίδου.
ΜΙΑ ΤΕΧΝΗ ΠΟΥ ΖΕΙ ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ
Σαμλίδου Δήμητρα
Έχοντας στοιχεία από το φανταστικό, ίσως ακόμα και το μακάβριο, η συλλογή δώδεκα διηγημάτων Μια τέχνη που ζει από το θάνατο συγκεντρώνει τις προσπάθειες του Ισπανού συγγραφέα Μπενίτο Πέρεθ Γκαλδός να γράψει μικρού μήκους μη ρεαλιστικές («υπερρεαλιστικές» πολύ πριν τον υπερρεαλισμό…) ιστορίες, που λαμβάνουν χώρα στην Ισπανία τον δέκατο ένατο αιώνα και οι οποίες δημοσιεύτηκαν αυτόνομα στον ισπανικό Τύπο.
Ο Μπ. Π. Γκαλδός γεννιέται το 1843 στην πόλη Λας Πάλμας του νησιού Γκραν Κανάρια των Κανάριων Νήσων. Το πρώτο του μυθιστόρημα, Η χρυσή κρήνη, δημοσιεύεται το 1870. Μόλις δύο χρόνια αργότερα –το 1872– ξεκινάει τη συγγραφή των Εθνικών Επεισοδίων, του μεγαλύτερου έργου του, το οποίο ολοκληρώνεται τριάντα χρόνια αργότερα, το 1912. Σε όλο αυτό το διάστημα, συγγράφει και δημοσιεύει μυθιστορήματα και θεατρικά έργα. Την ίδια χρονιά που ολοκληρώνει τα Εθνικά Επεισόδια, ανακοινώνεται η υποψηφιότητά του για βραβείο Νόμπελ, κάτι για το οποίο η Ισπανική Βασιλική Ακαδημία αρνείται να τον στηρίξει, εξαιτίας του συντηρητικού χαρακτήρα της, έναντι του πρωτοποριακού και ρηξικέλευθου ύφους των κειμένων του. Στις 4 Ιανουαρίου 1920 αφήνει τα εγκόσμια, όντας πλέον άρρωστος και φτωχός.
Τα φανταστικά (τουτέστιν: μη ρεαλιστικά) διηγήματα που περιλαμβάνονται στην υπό εξέταση συλλογή έρχονται σε πλήρη αντιδιαστολή με την υπόλοιπη εργογραφία του συγγραφέως, καθώς ο ίδιος έμεινε γνωστός ως αντιπρόσωπος του ρεαλισμού και ως ο μείζων χρονικογράφος της Ισπανίας του 19ου αιώνα (μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα). Πράγματι, το μεγαλύτερό του έργο (Εθνικά Επεισόδια), αποτελούμενο από πέντε σειρές μυθιστορημάτων (στο σύνολο σαράντα έξι) «παντρεύει» τη μυθοπλασία με τα ιστορικά γεγονότα της εποχής του, σε σημείο που θα κάνει τον Μαξ Άουμπ (Ισπανό λογοτέχνη και κριτικό λογοτεχνίας) να δηλώσει: «Αν χανόταν όλο το ιστορικό υλικό εκείνων των χρόνων, δεν θα μας ένοιαζε, εφόσον θα σωζόταν το έργο του Γκαλδός […] ο Γκαλδός έκανε περισσότερα για την κατανόηση της Ισπανίας από τους Ισπανούς –τον ισπανικό λαό– απ’ ό,τι όλοι οι ιστορικοί μαζί».
Σε ό,τι αφορά τα κείμενα του εν λόγω τόμου, ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται αμέσως πως πρόκειται για συμβολικές αφηγήσεις, και δεν έχει παρά να αναζητήσει το κρυμμένο νόημα πίσω από αυτές. Πλην όμως, ακριβώς επειδή ο Γκαλδός είναι μέγιστος χειριστής του ρεαλισμού, παρουσιάζει τα γεγονότα των ιστοριών του με τέτοια μαεστρία, που, ακόμα και αν τα συμβάντα που λαμβάνουν χώρα στις αφηγήσεις του είναι φανταστικά, δίνει στις ιστορίες του μια ρεαλιστική νότα, καθιστώντας τες αληθοφανείς. Σε αυτό το τέχνασμα συμβάλλει και η παρουσία του συγγραφέα στις αφηγήσεις του. Μας απευθύνει το λόγο και μας εξιστορεί, σαν να καθόμαστε όλοι μαζί σε μια παρέα και αυτός να έχει πάρει το λόγο. Άλλωστε, ο πλούτος των λέξεων που ο Γκαλδός χρησιμοποιεί προσδίδει, πέρα από τις εικόνες, μία λυρικότητα στις αφηγήσεις του, που σε κάνει να θέλεις να συνεχίσεις το ταξίδι της ανάγνωσης.
Οι ειδικοί θεωρούν τον Γκαλδός ως τον μεγαλύτερο μυθιστοριογράφο μετά τον Θερβάντες στον ισπανικό λογοτεχνικό χώρο – και το Μια τέχνη που ζει από το θάνατο , καθώς παρουσιάζει μια λιγότερο προβεβλημένη πτυχή του έργου του, αυτή τη φορά από τη σκοπιά του θαυμαστού και του φανταστικού, είναι μια ακόμα απόδειξη για το μεγάλο, πολύπλευρο –«ολιστικό» θα έλεγε κανείς– συγγραφικό του ταλέντο.
Οι απόψεις του εκάστοτε άρθρου, αντικατοπτρίζουν την προσωπική άποψη του συντάκτη. Όσον αφορά τις εκδόσεις, προτείνουμε, ο εν δυνάμει αναγνώστης, αφενός να προβαίνει σε έλεγχο αγοράς, για την εύρεση της πιο συμφέρουσας τιμής, αφετέρου κατά την αγορά, να επισκέπτεται οποιοδήποτε βιβλιοπωλείο, ώστε να ελέγξει από μόνος του, κατά πόσο το συγκεκριμένο ανάγνωσμα, καλύπτει τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του.
