Εργοβιογραφία του Κώστα Βάρναλη – Γράφει ο Θανάσης Μουσόπουλος.

ΕΡΓΟΒΙΟΓΡΑΦΙΑ  ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΒΑΡΝΑΛΗ (1884 – 1974)

Γεννήθηκε το 1884 στον Πύργο της Ανατολικής Ρωμυλίας /Βόρειας Θράκης. Μετά το δημοτικό φοιτά στα πασίγνωστα Ζαρίφεια Διδασκαλεία της Φιλιππούπολης. Ο Βάρναλης δεν ήθελε να πάει σχολείο, γιατί προτιμούσε να γίνει ράφτης. Είχαν οικονομικό πρόβλη­μα, όμως με κληροδότημα του Γεώργιου Ζαρίφη φοιτά δω­ρεάν, ενώ και τα τέσσερα χρόνια στο γυμνάσιο είναι ο πρώ­τος μαθητής της τάξης του. Αποφοιτά σε ηλικία 18 χρονώ και διορίζεται δάσκαλος στον Πύργο. Ο πατέρας του ήταν από τη Βάρνα (γι’ αυτό πήρε το επώνυμο Βάρναλης). Η Κοινότη­τα Βάρνας, λοιπόν, του χορηγεί υποτροφία για να σπουδά­σει στην Αθήνα, Φιλολογία ή Θεολογία.

Έτσι στα 1903 είναι φοιτητής στη Φιλοσοφική Αθηνών. Τα χρόνια των σπουδών του ήταν γεμάτα ανησυχία, αναταραχή, από της αγώνες του δημοτικισμού. Ο ίδιος υιοθετεί τις αρχές του δημοτικισμού και το 1904 εκδίδει την ποιητική συλλογή «Κηρήθρες». Το 1908 παίρνει το δίπλωμα του και διορίζεται στην Α­μαλιάδα, μετά στην Αργαλαστή Πηλίου και κατόπιν στα Μέγαρα. Ως το 1916 επιστρατεύεται δύο φορές, για να πάρει μέρος της Βαλκανικούς πολέμους.

Το 1917 τον βρίσκουμε καθηγητή στον Πειραιά, ενώ τον ίδιο χρόνο δίνει διάλεξη στον «Παρνασσό» για τον συμπα­τριώτη του Γεώργιο Βιζυηνό. Το 1919 δημοσιεύεται το πολύστιχο ποίημα «Ο Προσκυ­νητής». Παίρνει υποτροφία για το Παρίσι, όπου με­τεκπαιδεύεται στη νεοελληνική φιλολογία και αισθητική.  Γνωρίζεται με τον Ψυχάρη και έρχεται σε επαφή με μια άλλη πραγματικότητα. Με την πτώση του Βενιζέλου, ανακα­λείται και επιστρέφει στον Πειραιά. Ήδη είχε μυηθεί στο διαλεκτικό υλισμό.

Το 1922 εκδίδει στην Αλεξάνδρεια «Το φως που καίει» (με το χαρακτηριστι­κό ψευδώνυμο Δήμος Τανάλιας) και τον επόμενο χρόνο εκ­δίδεται «Ο λαός των μουνούχων». Το 1923 επιστρέφει στο Παρίσι, ενώ το 1924 διδάσκει νεοελληνική λογοτεχνία στην Παιδαγωγική Ακαδημία που διευθύνει ο Δημήτρης Γληνός.

Την επόμενη χρονιά εκδίδεται το γνωστό βιβλίο του «Ο Σολωμός χωρίς Μεταφυσική», ενώ το 1926 απολύεται οριστι­κά από το δημόσιο, λόγω των γραπτών του και των πεποιθή­σεών του. Φεύγει στο Παρίσι και το 1927 δημοσιεύει τη δεύτερη μεγάλη ποιητική του συλλογή  «Σκλάβοι Πολιορκημένοι».

Όταν επιστρέφει από τη Γαλλία, εργάζεται για βιοπορι­σμό σε λεξικά, εφημερίδες και περιοδικά. Το 1929 παντρεύ­εται τη Δώρα Μοάτσου, με την οποία ζει ως το τέλος της ζωής του.

  Το 1932 εκδίδεται το σημαντικότατο πεζογράφημά του «Η αληθινή απολογία τον Σωκράτη», ενώ στα 1935 επισκέ­πτεται με το Γληνό τη Μόσχα, όπου παρακολουθούν το Συ­νέδριο Σοβιετικών Συγγραφέων. Τον ίδιο χρόνο εξορίζεται στον Αϊ-Στράτη και στη Μυτιλήνη.

Στα δύσκολα χρόνια της 4^ης Αυγούστου 1936, της Κατο­χής και του Εμφυλίου ο Βάρναλης κράτησε με συνέπεια τις ιδέες του. Συνεργάζεται με την Εθνική Αντίσταση γράφο­ντας σε διάφορα έντυπα.

Το 1939 δημοσιεύεται το «Ζωντανοί άνθρωποι», ενώ το 1946 παρουσιάζει το πεζό «Το ημερολόγιο της Πηνελόπης». Το 1950 αρχίζει να παρουσιάζεται αποσπασματικά το μοναδικό θεα­τρικό του «Άτταλος ο Γ΄», που εκδίδεται  το 1972.

 Στα 1956 έχουμε μια εκλογή από το ως τότε ποιητικό του έργο «Τα Ποιητικά» από τις εκδόσεις Κέδρος, όπου εκδό­θηκαν όλα τα έργα του. Την ίδια χρονιά κυκλοφορούν οι «Δικτάτορες» (πορτρέ­τα Ρωμαίων αυτοκρατόρων), ενώ η Εταιρεία Ελλήνων Λογο­τεχνών γιορτάζει επίσημα τα πενήντα χρόνια της λογοτε­χνικής του δράσης.

 Το 1958 παρουσιάζονται οι δύο τόμοι των μελετών «Αι­σθητικά – Κριτικά». Το 1959 του απονέμεται το βραβείο Λένιν για την ειρήνη.

  Το 1965, σε ηλικία 82 ετών. εκδίδει την ποιητική συλλογή «Ελεύθερος Κόσμος». Πεθαίνει στις 16 Δεκεμβρίου 1974, μετά την πτώση της Δικτατορίας, με ακμαίες τις πνευματικές του δυνάμεις και ενώ το έργο του είχε αναγνωριστεί.

Το 1975 έχουμε την έκδοση της ποιητικής συλλογής «Ορ­γή λαού» (ποιήματα της εφταετίας) και το 1980 τα «Φιλολο­γικά απομνημονεύματα» (σειρά άρθρων αυτοβιογραφικού χαρακτήρα).

  Ο Βάρναλης μετέφρασε Αριστοφάνη, Ευριπίδη, Ξενοφώντα, Σοφοκλή, Κορνήλιο, Μολιέρο, Ρακίνα, Φλωμπέρ κ.ά. Αξιοπρόσεκτη επίσης είναι η μετάφραση και διασκευή για νέους του «Δον Κιχώτη» του Μιγκέλ Θερβάντες,   καθώς  και το  παιδικό βιβλίο «Δώδεκα διαλεχτά παραμύθια».

  Το 1985 παρουσιάστηκε η ποιητική συλλογή του 1904 «Πυθμένες» (είναι αυτόγραφη, διασώζεται στο αρχείο του «Ιδρύματος Κωστή Παλαμά» και προτάσσεται επιστολή του νέου Βάρναλη στον καταξιωμένο Παλαμά).

  Τα τελευταία χρόνια δημοσιεύονται βιβλία που περιέχουν αδημοσίευτα ή αθησαύριστα έργα του, όπως του Ηρ. Κακαβάνη «Ο άγνωστος Βάρναλης» με αδημοσίευτα ποιήματά του (2012) και του Νίκου Σαραντάκου  επτά τόμοι με μερικά από τα 3.500 χρονογραφήματα, χωρισμένα κατά θέματα.

Πολλά απομένει να γίνουν για να συγκροτηθούν τα Άπαντα του Κώστα Βάρναλη.

Οι απόψεις του εκάστοτε άρθρου, αντικατοπτρίζουν την προσωπική άποψη του συντάκτη. Προτείνουμε, ο εν δυνάμει αναγνώστης, αφενός να προβαίνει σε έλεγχο αγοράς, για την εύρεση της πιο συμφέρουσας τιμής, αφετέρου κατά  την αγορά, να επισκέπτεται  οποιοδήποτε βιβλιοπωλείο, ώστε να ελέγξει από μόνος του, κατά πόσο το συγκεκριμένο ανάγνωσμα, καλύπτει τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του.