Επίγνωση – Η δυνατότητα επιλογής – Γράφει η Έλένη Περινού.
Επίγνωση: Η δυνατότητα επιλογής
Η Ελένη Περινού ψυχολόγος- ψυχοθεραπεύτρια, γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Στυλίδα.
Πολλά προβλήματα ξεκινούν από την έλλειψη επίγνωσης. Οι περισσότεροι άνθρωποι λειτουργούν ως συγκοινωνούντα δοχεία και εισπράττουν τον φόβο, το θυμό, τη μνησικακία, τη ζήλεια, το άγχος, τη θλίψη, από αυτούς που έρχονται σε επαφή. Δεν το συνειδητοποιούν. Σε λίγη ώρα νιώθουν ένα βάρος, μια στεναχώρια, έναν απροσδιόριστο φόβο, σαν δηλητήριο που έχουν πιεί και τους καίει σιγά σιγά τα σωθικά. Δεν καταλαβαίνουν ότι είναι συγκοινωνούντα δοχεία, δεν έχουν επίγνωση του τι ακριβώς συμβαίνει κατά τη διάρκεια της επαφής τους με τον άλλον. Αφήνουν τον εαυτό τους να δηλητηριάζεται και όταν φτάσει ο κόμπος στο χτένι, έχοντας μέσα τους διαλυθεί, γενικεύουν με ευκολία και κατηγοριοποιούν τους άλλους, βάζοντας τους ταμπέλες: «τοξικός άνθρωπος». Τους κατηγοριοποιούν και τους κατηγορούν ταυτόχρονα. Δεν αντιλαμβάνονται ότι λειτουργώντας με αυτόν τον τρόπο, αρκετά συχνά γίνονται οι ίδιοι υποχείρια αυτών που κατηγορούν. Γίνονται οι ίδιοι τοξικοί.
Κάθε άνθρωπος έχει και τον άγγελο και τον διάβολο μέσα του. Η στιγμή που επιλέγει το ένα ή το άλλο, οι συνθήκες αλλά κυρίως η αυτογνωσία του, καθορίζουν τις αποφάσεις του κάθε φορά. Δεν είναι όλες οι στιγμές ίδιες. Αλλιώς είναι να βρίσκομαι σε απόλυτη ηρεμία στο ζεστό σπιτικό μου και όλοι οι αγαπημένοι μου άνθρωποι να είναι επίσης καλά, κι αλλιώς είναι να βρίσκομαι αντιμέτωπος με μια κακοκαιρία, μια φυσική καταστροφή, ένα ατύχημα, μια ασθένεια ή να έχω χάσει τη δουλειά μου. Είναι εύκολο να προβάλλεις το καλό από μέσα σου στην πρώτη περίπτωση, αλλά πόσο εύκολο είναι να κάνεις το ίδιο όταν ασθενήσεις, όταν είσαι κουρασμένος ή όταν ένας δικός σου άνθρωπος πάθει κάποιο ατύχημα;
Η επίγνωση είναι βασική προϋπόθεση εσωτερικής ισορροπίας, υγείας και αρμονίας. Η αναγνώριση, συνειδητοποίηση και αποδοχή των όσων νιώθουμε, από πλευράς συναισθημάτων, αισθήσεων, καμιά φορά και διαίσθησης είναι η θεμελιώδης βάση για να αποκτήσουμε επίγνωση. Χωρίς να γνωρίζουμε πώς νιώθουμε, δεν μπορούμε να δούμε καθαρά. Και το σώμα μας όπως λέει η Alice Miller, δεν ψεύδεται ποτέ. Είναι πάντα παρόν και σε εγρήγορση. Μας στέλνει σήματα. Εμείς δεν το ακούμε, δεν του δίνουμε σημασία.
Υπάρχει μια βασική διαφορά μεταξύ αυτών που λειτουργούν ασυνείδητα δίχως επίγνωση και αυτών που έχουν μια υποτυπώδη αυτογνωσία, επίγνωση και λειτουργούν εν εγρηγόρσει: Η δυνατότητα επιλογής. Οι άνθρωποι που έχουν επίγνωση, γνωρίζουν ότι έχουν επιλογή. Το ξέρουν και μπαίνουν σε δράση, αν και όχι πάντα από την πρώτη στιγμή που έρχονται σε επαφή με το έξωθεν «δηλητήριο». Διακρίνουν το δηλητήριο και την δυστυχία που νιώθει ο άλλος. Δεν το παίρνουν προσωπικά. Συμβολικά μιλώντας, το δίνουν πίσω, δεν είναι δικό τους. Αλλά δεν τους κατηγορούν. Γιατί γνωρίζουν και θυμούνται πώς το βίωναν οι ίδιοι, τότε που βρίσκονταν σε παρόμοιο στάδιο έλλειψης επίγνωσης και ξέρουν πολύ καλά τι σημαίνει να λειτουργείς ως θύμα και να προβάλλεις στους άλλους τη δική σου δυστυχία.
Ο φόβος που γίνεται συλλογικός είναι ακόμα πιο δύσκολο να εξοστρακιστεί. Η δύναμή του έγκειται στην ποσότητα των ανθρώπων που έχουν συμφωνήσει μαζί του, αυτό που κοινά λέμε πλειοψηφία. (Ψυχολογία: πείραμα συμμόρφωσης του Asch – και πείραμα του Milgram «υπακοή στην εξουσία» Η συμμόρφωση και η υπακοή που αγγίζουν ποσοστά περίπου 35 και 65 τοις εκατό αντίστοιχα στα δύο αυτά πειράματα, μας δείχνουν περίτρανα ότι ο άνθρωπος πολύ συχνά άγεται και φέρεται από τις απόψεις της πλειοψηφίας ακόμα κι όταν αυτές είναι εντελώς ψευδείς και λάθος, ακόμα κι όταν αυτές καταργούν κάθε ηθικό δίλημμα). Έτσι κάποιες φορές ακόμα κι αυτοί που έχουν υποτυπωδώς μια αυτεπίγνωση, λυγίζουν. Αμφιβάλλουν, φοβούνται, έρχονται στιγμές που χάνουν την επαφή με τον εαυτό τους. Όμως η ουσία δεν αλλάζει. Κάθε άνθρωπος είναι υπεύθυνος για το προσωπικό του όνειρο και για τις επιλογές του, για τις πράξεις και τον τρόπο σκέψης του. Ο Θεός είναι πάντα δίπλα μας, εμείς δεν το βλέπουμε. Εμείς δεν θυμόμαστε ότι έχουμε ελεύθερη βούληση. Βούληση να επιλέξουμε μέσα στα μαύρα σκοτάδια, να ανοίξουμε μια χαραμάδα να μπει μέσα μας μια αχτίδα φωτός. Γιατί ο ήλιος πάντα στέκει εκεί έξω. Αυτό που μας ζητείται είναι να ξύσουμε το καρβουνισμένο παράθυρο κι όλα τα άλλα γίνονται μόνα τους.
Έλένη Περινού.
Οι απόψεις του εκάστοτε άρθρου, αντικατοπτρίζουν την προσωπική άποψη του συντάκτη. Προτείνουμε, ο εν δυνάμει αναγνώστης, αφενός να προβαίνει σε έλεγχο αγοράς, για την εύρεση της πιο συμφέρουσας τιμής, αφετέρου κατά την αγορά, να επισκέπτεται οποιοδήποτε βιβλιοπωλείο, ώστε να ελέγξει από μόνος του, κατά πόσο το συγκεκριμένο ανάγνωσμα, καλύπτει τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του.
