Σκόνη στο χρόνο – Γιάννης Γλύκας – Συνέντευξη.
Το μυθιστόρημα σας «Σκόνη στο χρόνο» το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πνοή, είναι το πρώτο σας. Πώς και πότε προέκυψε η ανάγκη για συγγραφή;
Το ταξίδι μου στον κόσμο της λογοτεχνίας ξεκίνησε από πολύ νωρίς. Από την παιδική μου ηλικία, με την αγάπη για τα βιβλία την οποία μου εμφύσησε ο παππούς μου και η μητέρα μου. Πέραν όμως από την αγάπη για τη λογοτεχνία, η γραφή, η μυθοπλασία από την πλευρά του συγγραφέα, ήταν κάτι που το είχα μέσα μου, ως ανάγκη και όνειρο, εδώ και αρκετά χρόνια, για την ακρίβεια πάνω από δέκα χρόνια, αλλά για κάποιο λόγο δεν ένιωθα ποτέ έτοιμος να αφεθώ σε όλο αυτό. Κάποια στιγμή ωστόσο, αυτή η ανάγκη να γράψω ήταν πλέον επιτακτική και δεν έπαιρνε άλλες αναβολές. Για να καταλάβετε, πριν καλά καλά ξεκινήσω να γράφω το βιβλίο μου, η «Σκόνη στον Χρόνο» είχε ήδη αρχίσει να παίρνει μορφή μέσα στην σκέψη μου. Είναι αυτή η ανάγκη για διαφυγή και ελευθερία, αυτή η ανάγκη να δημιουργήσεις τον δικό σου φανταστικό κόσμο και να νιώσεις συναισθήματα μέσα από τους ήρωες σου, να χαρείς και να πονέσεις ταυτόχρονα.
Το ντεμπούτο σας λοιπόν, έγινε με μια εξαιρετική και άκρως ενδιαφέρουσα πλοκή σε ένα ιστορικό μυθιστόρημα. Για ποιους λόγους επιλέξατε το μυθιστόρημα και για ποιους ειδικά το ιστορικό;
Λατρεύω την Ιστορία. Πολλές φορές, κατά την διάρκεια της ιστορικής έρευνας που έκανα για το βιβλίο μου, χανόμουν μέσα στην Ιστορία… Έπαιρνα την πληροφορία πουχρειαζόμουν για τη συγγραφή αλλά συνέχιζα να διαβάσω απλώς και μόνο επειδή το απολάμβανα! Γι’ αυτό τον λόγο κινήθηκα συγγραφικά στην κατηγορία του ιστορικού μυθιστορήματος. Τώρα ως προς τη μυθοπλασία θεωρώ ότι παίζει ρόλο το γεγονός ότι ως αναγνώστης προτιμώ να διαβάζω μυθιστορήματα. Και βέβαια, έπαιξε ρόλο και αυτή η αίσθηση απόλυτης ελευθερίας που σου δίνει η μυθοπλασία! Νιώθεις πως ως έναν βαθμό είσαι ένας μικρός Θεός, είσαι ο δημιουργός του δικού σου σύμπαντος και αυτό είναι πραγματικά μαγικό!
Ποια ήταν η πηγή έμπνευσης της πλοκής; Βασιστήκατε σε μια ιδέα ή σε ένα χαρακτήρα;
Το έναυσμα για να γράψω για αυτή την περίοδο, και ειδικά για το κομμάτι της Οδησσού και της Μικρασίας, είχε να κάνει με τις διηγήσεις της οικογένειάς μου. Ήθελα να γράψω για μέρη στα οποία κινήθηκαν οι πρόγονοί μου. Βέβαια η ιστορία αυτή είναι κατά βάση μυθοπλασία, ωστόσο σε πολλά σημεία έχω μπλέξει αλήθειες με τον μύθο. Κι εκεί έγκειται η μαγεία της μυθοπλασίας! Ήθελα να συγκεράσω εικόνες από τις αληθινές ιστορίες της οικογένειάς μου, αληθινές σκηνές από όσα έζησαν οι πρόγονοί μου, με την ιστορία που έφτιαξα μέσα στο μυαλό μου. Και νομίζω πως το κατάφερα. Αυτό είναι κάτι που συγκίνησε πολύ όσους ήξεραν να αναγνωρίσουν την αλήθεια μέσα στον μύθο.
Πόσος χρόνος απαιτήθηκε για να ολοκληρωθεί τόσο το συγκεκριμένο μυθιστόρημα, όσο και η έρευνα;
Χρειάστηκα παραπάνω από ένα χρόνο, ένα χρόνο μέσα στον οποίο όμως οι εργασιακές συγκυρίες ήταν τέτοιες που επιτέλους είχα την τύχη να έχω την πολυτέλεια να γράψω. Θυμάμαι πολύ χαρακτηριστικά την πρώτη μέρα που έκατσα να γράψω. Ήταν ένα Σάββατο, ήμουν στην Ιταλία, στην Ουρολογική μετεκπαίδευση που έκανα εκεί, και για πρώτη φορά μετά από τα χρόνια της ειδικότητας ένιωθα ήρεμος και έτοιμος για αυτό το νέο βήμα.
Ο τόπος ενέχει πάντα μια σημασία και εδώ επιλέχθηκε μεταξύ άλλων τόπων το νησί της Χίου. Για ποιους λόγους;
Οι ζωές των τριών πρωταγωνιστών της ιστορίας είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την Οδησσό, τη Θεσσαλονίκη, τη Χίο και τη Σμύρνη. Το πρώτο μέρος του μυθιστορήματος κινείται ανάμεσα στην Οδησσό, η εύρωστη ελληνική παροικία της οποίας πλήττεται από την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917, και την Θεσσαλονίκη, με το κίνημα Εθνικής Αμύνης, τον Εθνικό Διχασμό και τη συμμετοχή της Ελλάδας στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ. Στο δεύτερο μέρος της ιστορίας οι ήρωες κινούνται στην Χίο, και τέλος στο τρίτο και τελευταίο μέρος, μεταφερόμαστε στα μικρασιατικά παράλια, στη Σμύρνη, σε μια περίοδο αναταραχών, με τον πόλεμο να κοντοζυγώνει και να επηρεάζει με τρόπο αμείλικτο τις ζωές των πρωταγωνιστών.
Η Χίος είναι ο τόπος μου και παίζει κομβικό ρόλο στην ιστορία που θα διαβάσετε. Πέραν του ότι ο πρωταγωνιστής, ο Δημήτρης, είναι Χιώτης, και ως εκ τούτου η Χίος είναι πάντα μέρος της ιστορίας, από την αρχή ως το τέλος του βιβλίου, όλο σχεδόν το 2ο μέρος του βιβλίου διαδραματίζεται στο νησί μου. Κι εκεί, στην Χίο, είναι που γίνεται η μετάβαση στην πλοκή της μυθοπλασίας. Οι ήρωες ανασυγκροτούνται και οι εξελίξεις διαμορφώνονται με τέτοιο τρόπο ώστε να φτάσουμε τελικά στο τρίτο και τελευταίο μέρος του βιβλίου, που διαδραματίζεται στη Μικρασία.
Ενδεχομένως ποιος από τους χαρακτήρες, σας δυσκόλεψε στη διαχείριση του; Για ποιους λόγους;
Δεν με δυσκόλεψε περισσότερο ή λιγότερο κάποιος εκ των χαρακτήρων. Η «Σκόνη στον Χρόνο» αφηγείται μια ερωτική ιστορία εποχής που διαδραματίζεται την περίοδο 1916 με Μια ιδιαίτερα ταραγμένη περίοδο, στην οποία συνέβαιναν πολλά πράγματα ταυτόχρονα για τον Ελληνισμό, εντός και εκτός της χώρας μας. Οι πρωταγωνιστές είναι τρείς, ένας άνδρας, ο Δημήτρης και δύο γυναίκες, η Αριάδνη και η Αμαλία. Και είναι όλοι τους φωτεινοί ήρωες, πολύπλευροι και ηθικοί. Ωστόσο, αυτή η ταραχή των γεγονότων, αυτές οι τόσο ιδιαίτερες περιστάσεις εκείνης της εποχής είναι που θα δώσουν το απαραίτητο σκοτάδι σε αυτή την ερωτική ιστορία. Έρωτας και πόλεμος. Στην ιστορία αυτή υπάρχει πολύ και από τα δύο και όπως είπε ο Μπρεχτ: “Ο πόλεμος είναι όπως η αγάπη: πάντα βρίσκει έναν τρόπο”.
Θεωρείτε ότι έχουμε κοινά με τους ανθρώπους της εποχής που περιγράφετε; Θα αντιδρούσαμε παρόμοια σε καταστάσεις όπως εκείνες; Έχουμε τις ίδιες αντοχές; Είμαστε προσαρμοστικοί ως λαός;
Εννοείται ότι έχουμε κοινά με τους ανθρώπους εκείνης της εποχής. Όπως και με τους ανθρώπους προγενέστερων περιόδων. Η ανθρώπινη φύση εμπεριέχει εκείνες τις δυνάμεις που είναι ικανές να κάνουν ταυτόχρονα τα καλύτερα και τα χειρότερα πράγματα και αυτό δεν αλλάζει στην πορεία του χρόνου. Τους αγάπησα τους ήρωές μου και τους σεβάστηκα πολύ, τους ανύψωσα αρκετά πάνω από τον «μέσο όρο», αλλά πιστεύω πως ανάμεσά μας ακόμα και σήμερα υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που θα αντιδρούσαν με παρόμοιο τρόπο σε καταστάσεις όπως εκείνες και που θα έβρισκαν σίγουρα τη δύναμη και την αντοχή. Ο λαός μας έχει αποδείξει πάμπολλες φορές την εξαιρετική προσαρμοστικότητά του στην πορεία της ιστορίας του έθνους μας.
Ως μαθητής, ήσασταν από τα παιδιά που το μάθημα της Ιστορίας ήταν ψηλά στη λίστα προτίμησής σας; Αν ναι, για ποιους λόγους;
Ναι εννοείται ότι μου άρεσε η Ιστορία! Και ομολογώ ότι ήμουν σαν τη μύγα μέσα στο γάλα λόγω αυτής μου της προτίμησης! Όπως προανέφερα αγαπώ πολύ την ιστορία. Μου αρέσει να επισκέπτομαι μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους, να διαβάζω μυθιστορήματα και άρθρα ιστορικού περιεχομένου αλλά και ερευνητικές εργασίες. Χάνομαι μέσα στην ιστορία και το απολαμβάνω ιδιαίτερα αυτό το «χάσιμο». Θεωρώ ότι αυτή η χαρά που νιώθω όταν αφήνομαι μέσα στην ιστορική αφήγηση είναι ο πιο σημαντικός λόγος. Πολύ απλά περνάω όμορφα τον χρόνο μου. Περνάω καλά με παρέα την Ιστορία!
Εκτός από τα ιστορικά στοιχεία που παραθέτετε στο μυθιστόρημα, υπάρχουν στο κείμενο στοιχεία που είναι βασισμένα σε αληθινά γεγονότα και ποια είναι αυτά; Ή μήπως είναι όλα προϊόν μυθοπλασίας;
Όπως προείπα υπάρχουν αλήθειες μέσα στο μύθο! Αλήθειες που αφορούν τις ζωές των προγόνων μου! Δεν θα σας πω όμως εκ των προτέρων ποιες σκηνές είναι αληθινές!Όποιος διαβάσει το βιβλίο μπορεί να με ρωτήσει όταν το ολοκληρώσει! Σίγουρα τα ιστορικά γεγονότα είναι απολύτως αληθή και σωστά δοσμένα. Αυτό είναι κάτι που διαπιστώθηκε και κατά την επιμέλεια του βιβλίου από τον εκδοτικό μου οίκο. Επίσης τα τοπωνύμια αλλά και τα ονόματα των μαγαζιών, των εστιατορίων, των δρόμων… Όλα αυτά είναι αληθινά, οι ήρωες μου κινούνται σε μαγαζιά, κάποια εκ των οποίων είναι ανοιχτά μέχρι σήμερα! Θα μπορούσε σίγουρα να είναι μια αληθινή ιστορία αλλά κατά βάση πρόκειται για μυθοπλασία.
Οι ιστορικές σκηνές που παρουσιάζονται στη λογοτεχνία ή στον κινηματογράφο αποδίδουν κάποια πραγματικά γεγονότα, ενώ αποσιωπώνται άλλα. Είναι δε εξαιρετικά εντυπωσιακές, πράγμα που τις καθιστά περισσότερο δημοφιλείς από τη «βαρετή» και «περίπλοκη» ιστορία των επιστημόνων ιστορικών. Ωστόσο, πώς διασφαλίζεται ότι ο αναγνώστης θα λάβει την αντικειμενική ιστορική αλήθεια;
Προσπάθησα όσο έγραφα να μείνω πιστός στην έρευνά μου και να αποφύγω ιστορικά λάθη και ανακρίβειες. Και από ό,τι μου είπε η επιμελήτριά μου το κατάφερα! Επίσης, επειδή έγραψα για μια ευαίσθητη περίοδο για τον Ελληνισμό, προσπάθησα να είμαι αντικειμενικός. Π.χ. στα γεγονότα του Εθνικού Διχασμού ήθελα να αναφέρω τα λάθη που έγιναν και από τις δύο πλευρές. Συμφωνώ στο ότι το να μαθαίνεις ιστορία μέσα από ένα μυθιστόρημα ή μια ταινία ή ακόμα και ένα ντοκιμαντέρ είναι πολύ πιο διασκεδαστικό καθότι η εικόνα είναι πάντοτε πιο εντυπωσιακή. Ωστόσο, όταν γίνεται αυτή η «μεταφορά» ενός ιστορικού γεγονότος στο κείμενο ή στην οθόνη πρέπει να γίνεται με προσοχή από τους δημιουργούς και πρέπει ό,τι προβάλλεται να είναι αληθές και ιστορικά τεκμηριωμένο.
Επηρεάζει ο επιστήμονας τον συγγραφέα, στην απόδοση του νοήματος της ζωής μέσω του κειμένου;
Μέσα από το επάγγελμα του Ιατρού έμαθα από νωρίς να αντικρύζω κατάματα τον θάνατο και να έχω πάντα υπόψιν μου το πρόσκαιρο της ανθρώπινης ζωής. Από την άλλη όμως η μυθοπλασία είναι κατά μια έννοια και μια διαφυγή προς την αθανασία! Είναι ένας τρόπος να ξεγελάσει έστω και λίγο ως συγγραφέας τον ίδιο τον θάνατο.
Ο τίτλος του βιβλίου έχει διττή σημασία. Από τη μία, αν θέλουμε να γυρίσουμε πίσω στο παρελθόν μας, να το μελετήσουμε και να αποκομίσουμε πράγματα από αυτό, οφείλουμε πάντα να ανακινήσουμε λίγη σκόνη, προκειμένου να μας αποκαλυφθεί ό,τι είναι κρυμμένο από κάτω. Και από την άλλη υπάρχει και το υπαρξιακό κομμάτι, είμαστε όλοι μας αστερόσκονη. Σκόνη στον χρόνο, σκόνη και αέναη αγάπη. Θέλω να ελπίζω ότι η αγάπη ως ενέργεια δεν χάνεται ποτέ.
Ποιο θεωρείτε το σημαντικότερο πρόβλημα τόσο της εποχής που περιγράφετε όσο και της
σημερινής;
Θέλω να απαντήσω σε αυτή την ερώτηση με βάσει τα ελληνικά δεδομένα και να κατευθύνω την απάντησή μου σε σχέση με κάτι που αφορά τη χώρα μας. Νομίζω πως ένα από τα μηνύματα που θέλω να περάσω μέσα από τη «Σκόνη» αφορά στο ζήτημα της εθνικής διχόνοιας που ανέκαθεν υπήρξε τροχοπέδη για τη χώρα μας. Είναι κάτι πουαφήνω να αναδειχθεί συχνά μέσα στην πλοκή της ιστορίας. Το άλλο μήνυμα που ελπίζω ότι περνάω μέσα από το βιβλίο είναι ότι η ζωή μας, όπως άλλωστε και η ιστορία, κάνει κύκλους και είναι όμορφο να γνωρίζουμε το παρελθόν μας αν θέλουμε να χτίσουμε ένα καλύτερο μέλλον για εμάς και τους γύρω μας.
Πώς επιλέγετε ένα «καλό» βιβλίο; Ποιο από αυτά που διαβάσατε την τελευταία περίοδο θα προτείνατε;
Αρχικά να πω ότι δεν διαβάζω μόνο ιστορικό μυθιστόρημα. Διαβάζω τα πάντα, κυριολεκτικά ό,τι πέσει στα χέρια μου. Επηρεάζομαι πολύ από την περίληψη στο οπισθόφυλλο και ίσως και να ανοίξω ένα βιβλίο και να το φυλλομετρήσω λίγο, διαβάζοντας σκόρπιες αράδες προτού καταλήξω στο να το επιλέξω. Πέραν αυτού επηρεάζομαι πολύ από την γνώμη φίλων αναγνωστών τους οποίους εκτιμώ και εννοείται ότι έχω και πολλούς αγαπημένους συγγραφείς. Πριν λίγες μέρες ολοκλήρωσα το βιβλίο του Ιάπωνα συγγραφέα Toshikazu Kawaguchi, «Πριν κρυώσει ο καφές»! Θα το πρότεινα ανεπιφύλαχτα!
Εκ του αποτελέσματος, ποιο είναι το πολυτιμότερο που σας προσέφερε όλο αυτό το ταξίδι; Τι ετοιμάζετε για το μέλλον;
Το διασκεδάζω τόσο πολύ αυτό το ταξίδι! Μου δίνει αυτή τη χαρά της δημιουργίας και αυτή την υπέροχη αίσθηση του νοήματος. Πέραν αυτού, Η συγγραφή για μένα λειτουργεί ψυχοθεραπευτικά. Αυτή η αίσθηση της ροής είναι η αποσυμπίεση μου, η διέξοδός μου. Είναι το καλύτερο φάρμακο για την συχνά σκληρή και απαιτητική καθημερινή εξάσκηση του ιατρικού επαγγέλματος και μπορώ να πω ότι αυτή η αποσυμπίεση που βρήκα στη μυθοπλασία με βοηθά πολύ στην καθημερινότητά μου ως γιατρός. Γράφω ήδη,εδώ και παραπάνω από έναν χρόνο, το δεύτερο βιβλίο μου. Θα χρειαστούν θεωρώ τουλάχιστον άλλα δύο χρόνια για να είμαστε έτοιμοι. Έχω ελάχιστο χρόνο καθότι είμαι χειρουργός Ουρολόγος.
Το δεύτερο μου βιβλίο κινείται πάλι εντός του πλαισίου του «ιστορικού μυθιστορήματος», ωστόσο είναι αρκετά διαφορετικό από το πρώτο. Είναι πιο χθόνιο καθώς εμπεριέχει στοιχεία του μεταφυσικού!
Ο Γιάννης Γλύκας γεννήθηκε στη Χίο το 1988. Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή της Αθήνας και εξειδικεύτηκε στην Ουρολογία, στο Γ. Ν. Αθηνών, «Γ. Γεννηματάς». Παράλληλα με την ειδικότητα εκπόνησε και τη διδακτορική του διατριβή στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Κατά τα έτη 2021-2022 μετεκπαιδεύτηκε στην Ιταλία ως υπότροφος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας. Σήμερα εργάζεται ως Ιδιώτης Ουρολόγος. Η “Σκόνη στο χρόνο”, είναι το πρώτο του βιβλίο και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πνοή.
Οι απόψεις του εκάστοτε άρθρου, αντικατοπτρίζουν την προσωπική άποψη του συντάκτη. Προτείνουμε, ο εν δυνάμει αναγνώστης, αφενός να προβαίνει σε έλεγχο αγοράς, για την εύρεση της πιο συμφέρουσας τιμής, αφετέρου κατά την αγορά, να επισκέπτεται οποιοδήποτε βιβλιοπωλείο, ώστε να ελέγξει από μόνος του, κατά πόσο το συγκεκριμένο ανάγνωσμα, καλύπτει τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του.
