Με λένε Ευρώπη.

Σχολιάζει η  ιστορικός, Λεύκη Σαραντινού.

Ο Γκαζμέντ Καπλάνι είναι ένας από τους σημαντικότερους Ευρωπαίους συγγραφείς που κατορθώνουν να γράψουν υπέροχα, απλά κα κατανοητά σε μία γλώσσα η οποία δεν είναι η μητρική τους. Ο Γκαζμέντ γεννήθηκε στην Αλβανία, αλλά έχει γράψει ήδη τέσσερα μυθιστορήματα στην ελληνική γλώσσα, στη γλώσσα της χώρας στην οποία κατοίκησε επί είκοσι πέντε ολόκληρα χρόνια.

Τόσο στο «Ημερολόγιο μικρών συνόρων», όσο και στο πόνημα για το οποίο θα μιλήσουμε εδώ, με τίτλο «Με λένε Ευρώπη», ο Καπλάνι καταθέτει τις δικές του προσωπικές βιωματικές εμπειρίες από τη μετοίκησή του από την Αλβανία στην Ελλάδα. Και όχι μόνο όμως. Ο Καπλάνι γεννήθηκε στην Αλβανία της δικτατορίας του Ενβέρ Χότζα, επομένως έχει πολλά να μας διηγηθεί και για αυτή του την εμπειρία.

Εγκιβωτισμένες ανάμεσα στη δική του διήγηση ο Καπλάνι έχει μαρτυρίες ανθρώπων από όλο τον κόσμο, μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν την εμπειρία της μετανάστευσης και όχι πάντα από δική τους επιλογή. Ο Αμπάς από το Αφγανιστάν, η Ροζίνα από το Ιράν, ο Ένκε από την Αλβανία, ο Γκουέν από το Βιετνάμ, ο Γιώργος από τα Χανιά, η Άννα από την Αρμενία, ο Αλί από το Ιζμίρ, ο Ηλίας από το Ουζμπεκιστάν, ο Ανδρέας από τη Γαλλία, ο Αλέπο από τη Συρία, είναι όλοι τους άνθρωποι οι οποίο ακροβατούν ανάμεσα σε πολλές διαφορετικές ταυτότητες.

Πρόκειται για πολίτες του κόσμου, για ανθρώπους οι οποίοι για ποικίλους λόγους επέλεξαν-ή και αναγκάστηκαν- να αφήσουν τον τόπο τους και να μετοικήσουν αλλού, στην Ευρώπη, αναζητώντας καλύτερες συνθήκες ζωής. Ο Καπλάνι καταθέτει τις δικές του εμπειρίες μετοίκησης με πολύ χιούμορ και λεπτή ειρωνεία σε ένα εξαιρετικά ευκολοδιάβαστο, αστείο, συναρπαστικό, μα βαθυστόχαστο συνάμα, πόνημα.

Πώς βλέπουν οι Έλληνες τους Αλβανούς μετανάστες στη χώρα τους; Ποια ακριβώς είναι η ψυχολογία του μετανάστη; Ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει; Γιατί όλοι θέλουν τελικά να έρθουν στην Ευρώπη; Και, κυρίως, τι συμβαίνει με την εκμάθηση της νέας γλώσσας;

Ο Καπλάνι εξετάζει πολλά μεταναστευτικά ζητήματα καθαρά από τη σκοπιά της γλώσσας. Συγκρίνει την αλβανική με την ελληνική και εξηγεί στους αναγνώστες τι είδους δυσκολίες συνάντησε κυρίως από γλωσσικής απόψεως όταν αποφάσισε να μετοικήσει στη χώρα μας.

Η οπτική αυτή είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και πρωτότυπη. Οι πληροφορίες που περιέχει όμως το βιβλίο σχετικά με την ιστορία του εικοστού αιώνα είναι πραγματικά
πολύτιμες, σε παγκόσμιο επίπεδο, πληροφορίες οι οποίες εστιάζουν μάλιστα στη καθημερινότητα των ανθρώπων ανά την υφήλιο.

Εν κατακλείδι, επιχειρήστε να διαβάσετε Γκαζμέντ Καπλάνι, είναι ένας συγγραφέας που τον συνιστώ ανεπιφύλακτα. Προσέξτε όμως. Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να γίνει ο αγαπημένος σας συγγραφέας.

Ο Γκαζ­μέντ Κα­πλά­νι γεν­νή­θη­κε το 1967 στην πό­λη Λού­σια της Αλ­βα­νί­ας. Τον Ια­νου­ά­ριο του 1991 πέ­ρα­σε τα σύ­νο­ρα με την Ελ­λά­δα ως πρό­σφυ­γας για να απο­φύ­γει τη σύλ­λη­ψη από τις μυ­στι­κές υπη­ρε­σί­ες του υπό κα­τάρ­ρευ­ση κομ­μου­νι­στι­κού κα­θε­στώ­τος. Στην Ελ­λά­δα δού­λε­ψε ως πε­ρι­πτε­ράς και πα­ράλ­λη­λα φοί­τη­σε στη Φι­λο­σο­φι­κή Σχο­λή του Πα­νε­πι­στη­μίου Αθη­νών και ολο­κλή­ρω­σε την δι­δα­κτο­ρι­κή του δι­α­τρι­βή στο Πά­ντειο Πα­νε­πι­στή­μιο. Από το 2001 μέ­χρι το 2011 ήταν τα­κτι­κός αρ­θρο­γρά­φος της εφη­με­ρί­δας Τα Νέα. Είναι συγ­γρα­φέ­ας τεσ­σά­ρων μυ­θι­στο­ρη­μά­των, τρία από τα οποία είναι γραμ­μέ­να απευ­θεί­ας στα ελ­λη­νι­κά. Εκτός από αλ­βα­νι­κά και ελ­λη­νι­κά τα βι­βλία του έχουν εκ­δο­θεί στα αγ­γλι­κά, γαλ­λι­κά, γερ­μα­νι­κά, πο­λω­νι­κά, ιτα­λι­κά, δα­νέ­ζι­κα και αρα­βι­κά. Με­τά από 25 χρό­νια νό­μι­μης πα­ρα­μο­νής στην Ελ­λά­δα απο­φά­σι­σε –λό­γω της πο­λυ­ε­τούς άρ­νη­σης του ελ­λη­νι­κού κρά­τους να απα­ντή­σει στην αίτη­σή του για ελ­λη­νι­κή υπη­κο­ό­τη­τα– να με­τα­να­στεύ­σει ορι­στι­κά στις ΗΠΑ όπου πή­γε με υπο­τρο­φία του Πα­νε­πι­στη­μίου του Χάρ­βαρντ. Σή­με­ρα ζει στο Σι­κά­γο, όπου δι­ευ­θύ­νει την έδρα Αλ­βα­νι­κών και Νο­τι­ο­α­να­το­λι­κών Ευρω­πα­ϊ­κών Σπου­δών στο Πα­νε­πι­στή­μιο DePaul.