Διαβάζοντας το μικρό πρίγκιπα – Γράφει η Σουζάνα Παπαφάγου , Κλινική – Αναπτυξιακή Ψυχολόγος, Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια

Διαβάζοντας το μικρό πρίγκιπα

Σουζάνα Παπαφάγου , Κλινική – Αναπτυξιακή Ψυχολόγος, Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια

Πριν κάποια χρόνια ήρθε στο γραφείο μου μια γυναίκα, μητέρα ενός παιδιού 6 χρόνων. Το αίτημα της ήταν ξεκάθαρο «βοηθήστε με να βοηθήσω το παιδί μου, να το καταλάβω και να μην το δυσκολέψω».

Η γυναίκα εκείνη ήταν πολύ φοβισμένη, καθώς μεγάλωνε το παιδί της, μεγάλωναν μαζί και οι αγωνίες της.

Ξεκινήσαμε λοιπόν μια «διαδρομή» και σε μία από τις συνεδρίες μας, έφερε στο γραφείο μια παιδική ζωγραφιά.

Στην ζωγραφιά, το παιδί της απεικόνιζε ένα λουλούδι, οι ρίζες του ήταν βαθιά χωμένες στη γη και ο ουρανός ήταν γεμάτος μαύρες γραμμές. Η ζωγραφιά είχε μια αφιέρωση, «στην μαμά μου για να μην φοβάται».

Η γυναίκα ήταν έντρομη, «μα αυτή η ζωγραφιά με κάνει να τρέμω! όλες αυτές οι μαύρες γραμμές θα πέσουν να πλακώσουν το όμορφο αυτό λουλούδι»

Την ρώτησα αν της είχε δωθεί κάποια εξήγηση για αυτή τη ζωγραφιά και εκείνη μου απάντησε θετικά.

Το μικρό της της είχε πει «Μαμά μην φοβάσαι, όλα είναι καλά, ακόμα και αν πετάνε πολλά πουλιά πάνω από το μικρό σου λουλουδάκι (έτσι προσφωνούσε το παιδί της η μαμά), κανένας και τίποτα δεν θα του κάνει κακό γιατί έχει βαθιές ρίζες στην γη! έτσι μου έχει πει ο μπαμπάς, όταν οι ρίζες είναι βαθιά στη γη τα πουλάκια δεν ξεριζώνουν τα φυτά» .

Και καθώς μου τα έλεγε αυτά ,η ανήσυχη μητέρα, εγώ έκανα ένα ταξίδι στον χρόνο και το βλέμμα μου στράφηκε προς την βιβλιοθήκη του γραφείου μου.

Ασυνείδητα αναζήτησα τον μικρό πρίγκιπα του Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ και έφερα στο μυαλό μου μια φράση του «Οι μεγάλοι δεν καταλαβαίνουν ποτέ τίποτα από μόνοι τους και είναι κουραστικό τα παιδιά συνεχώς και πάντα να τους εξηγούν τα πράγματα».

Την κοίταξα και της είπα «Αισθάνομαι πως ίσως αν προσπαθήσετε να σκεφτείτε την ζωγραφιά από την πλευρά του παιδιού σας, ίσως και με τα μάτια του παιδιού που ήσασταν και αν ακούσετε ήρεμα αυτό που σας περιέγραψε, τότε θα δείτε με τα μάτια της καρδιάς»… όπως λέει και μέσα στο σπουδαίο αυτό βιβλίο, «Μόνο με την καρδιά βλέπεις καλά, το ουσιαστικό είναι αόρατο στα μάτια», έπειτα την ρώτησα αν γνώριζε την ιστορία του μικρού πρίγκιπα.

«Την είχα διαβάσει μικρή, δεν την θυμάμαι» απάντησε.

Το βιβλίο ξεκινά με τη μνήμη και το συναίσθημα της αποτυχίας που βιώνει ο πιλότος στα 6 του, μια αποτυχία που τον κάνει να εγκαταλείψει το όνειρό του: αποφασίζει να εγκαταλείψει ένα από τα μεγαλύτερα πάθη του, το σχέδιο.

Ο πιλότος είναι ενήλικας αλλά δεν έχει ξεχάσει ο ίδιος το παιδί που ήταν, κρατάει τη ζωγραφιά για να μην ξεχάσει, σε ποιο σημείο η κοιμισμένη φαντασία των ενηλίκων γίνεται μια αποθαρρυντική σκιά έτοιμη να τα σκοτεινιάσει όλα.

Ο πιλότος γνωρίζει από την προσωπική του εμπειρία, ότι κανείς δεν καταλαβαίνει το σχέδιο του, οι μεγάλοι το ερμηνεύουν ως καπέλο ενώ παριστάνει έναν βόα που τρώει έναν ελέφαντα, ξέρει πια ότι συχνά οι μεγάλοι δεν καταλαβαίνουν τον κόσμο των παιδιών και αυτό προκαλεί μεγάλη ταλαιπωρία στους μικρούς κατοίκους της γης.

Η μητέρα έφυγε βουτηγμένη σε σκέψεις, επέστρεψε στην επόμενη συνεδρία κρατώντας στο χέρι το βιβλίο, ήταν γεμάτο σημειώσεις. «Οι σκέψεις μου είναι τα μπάομπαμπ και το τριαντάφυλλο το μικρό μου λουλουδάκι. Ο μικρός μου μου λέει να μην ανησυχώ μα εγώ δεν ακούω, μήπως τα πουλιά είναι οι σκέψεις μου στην ζωγραφιά του; Οι αγωνίες μου; φοβάμαι μην τον χάσω!».

Η μητέρα εκείνη, όπως και τόσοι άλλοι αναγνώστες, μέσα σε εκείνους και εγώ, ακολουθώντας την διαδρομή του μικρού πρίγκιπα είχε την ευκαιρία να κάνει μια διαδρομή στον τόπο των παιδικών της χρόνων, εκεί που δεν είχε σημασία πόσα λεφτά βγάζεις ή πόσες ώρες εργάζεσαι μα αυτό που όφειλες να μετράς ήταν τα αστέρια και οι ανατολές… Αυτό που όφειλες να μαζεύεις σαν θησαυρό ήταν οι στιγμές με όσους και όσα αγαπούσες.

Φέρνω συχνά στο νου μου εκείνη την μητέρα, όπως και τόσους άλλους ανθρώπους που με έχουν επισκεφτεί στο γραφείο μου, σκέφτομαι τους εφήβους και τα παιδιά. Έπειτα σκέφτομαι τον μικρό πρίγκιπα.

Τα πιο σπουδαία θέματα που αφορούν τους ανθρώπους όπως οι δεσμοί, η φιλία, τα όνειρα, το μεγάλωμα, το πένθος του αποχωρισμού, ακόμα και ο θάνατος, είναι θέματα που πραγματεύεται απαλά και γλυκά ο συγγραφέας, τα ακουμπά ήσυχα μέσα στην ψυχή όσων διαβάζουν την ιστορία του μικρού αγοριού, που αναμφίβολα υπήρξε και ο ίδιος.

Με όσους είχα την ευκαιρία να μιλήσω για τον μικρό πρίγκιπα, αυτό που αναδύεται κάθε φορά είναι μοναδικό, όπως μοναδικός είναι κάθε ένας από εμάς…

«Για μένα είσαι μόνο ένα μικρό αγόρι ίδιο με εκατό χιλιάδες άλλα μικρά αγόρια. Και δεν σε έχω ανάγκη. Ούτε εσύ με έχεις ανάγκη. Για σένα είμαι μόνο μια αλεπού όμοια με εκατό χιλιάδες άλλες αλεπούδες. Αλλά αν με εξημερώσεις θα έχει ανάγκη ο ένας τον άλλον. Θα είσαι το μόνο αγόρι στον κόσμο για μένα και θα είμαι η μόνη αλεπού στον κόσμο για σένα.»

80 χρόνια μετά σαν ένα τρισδιάστατο παζλ, κάθε λέξη και από ένα κομμάτι, ο Μικρός πρίγκιπας, ο πλανήτης του, το τριαντάφυλλο, η αλεπού, το φίδι, οι άλλοι πλανήτες αλλά και όσοι συνάντησε στην διαδρομή του, ζωντανεύουν και χαρίζουν στον αναγνώστη από μια απάντηση (και όσο διαβάζεται τόσες οι απαντήσεις που φανερώνει).

Η απάντηση που έδωσε κάποτε σε μένα, ο μικρός πρίγκιπας, ξεπρόβαλε από την παραπάνω παράγραφο. Μου έδωσε απάντηση σε σχέση με την διαδικασία της θεραπευτικής σχέσης. Τα πιο σημαντικά συστατικά ώστε να δημιουργηθεί μια σημαντική σχέση που διαρκεί στο χρόνο και μπορεί να φυλαχτεί μέσα μας (σαν φυλαχτό) είναι η υπομονή, η αντοχή, η σταθερότητα και η ειλικρίνεια. Τι είναι άλλωστε η θεραπευτική διαδρομή; Τι άλλο από μια διαδρομή σχέσης, μια διαδρομή από το εγώ στο εσύ, από το εσύ στο εμείς και από το εμείς στο είμαι, μια σχέση που εντυπώνεται μέσα μας, αφού πρώτα μας εξημερώσει.

Αφού αντέξουμε τα σκοτάδια και ημερέψουμε τα πλάσματα που κουβαλάμε μέσα μας τότε συναντάμε πραγματικά και τον άλλο. Μόνο τότε μπορούμε να καταλάβουμε τον άλλο και όλα όσα μας περιβάλουν δίχως να παρερμηνεύουμε μένοντας μόνο στα δικά μας συναισθήματα και στις στεγνές μας απόψεις. Για να εξημερώσουμε και να εξημερωθούμε θα πρέπει να αντέξουμε να μετακινηθούμε.

Μόνο τότε οι γονείς θα καταλάβουν τα παιδιά τους, οι σύντροφοι τους συντρόφους τους, οι δάσκαλοι τους μαθητές τους… Οι θεραπευτές τους θεραπευόμενούς τους…

Το λέει άλλωστε και η Αλεπού «Οι άνθρωποι καταλαβαίνουν τα πράγματα που εξημερώνουν».

Χρόνια πολλά λοιπόν μικρέ πρίγκιπα, και σε ευχαριστούμε που κρατάς ανοιχτή την πύλη του εσωτερικού μας κόσμου και μας βοηθάς να είμαστε σε επαφή με το παιδί που κατοικεί μέσα μας!