Έθνος «εξ απαλών ονύχων» – Σχολιάζει ο Φιλόλογος,ποιητής,συγγραφέας Θανάσης Μουσόπουλος

ΕΥΑΓΓΕΛΙΑΣ ΚΙΡΚΙΝΕ, «ΕΘΝΟΣ “ΕΞ ΑΠΑΛΩΝ ΟΝΥΧΩΝ ”

Μια εθνογραφική ματιά στην ελληνική προσχολική εκπαίδευση

εκδ. Επίκεντρο, 2023, σελ. 269

Του Θανάση Μουσόπουλου

Πρόκειται για ένα βιβλίο που απευθύνεται στον σύγχρονο αναγνώστη και στη σύγχρονη αναγνώστρια, που ενδιαφέρεται όχι απλώς για εκπαιδευτικά θέματα αλλά και για προβλήματα πολιτικά σε συνδυασμό με την προοπτική και το μέλλον  της ελληνικής κοινωνίας.

Η συγγραφέας της μελέτης Ευαγγελία Κιρκινέ σπούδασε στην Παιδαγωγική Σχολή (προσχολική αγωγή) του ΑΠΘ και είναι διδάκτωρ και μεταδιδακτορική ερευνήτρια της Σχολής Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Ασχολείται με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα γυναικεία ζητήματα μέσα από τη συμμετοχή της σε φεμινιστικές συλλογικότητες  και σε αντιρατσιστικές δράσεις αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες και οργανώνοντας εκδηλώσεις για την ενδοοικογενειακή βία, το trafficking, τη σαρία, τους / τις πρόσφυγες κλπ.

Έχοντας η ερευνήτρια όλα αυτά τα επιστημονικά  εφόδια και κοινωνικά ενδιαφέροντα προσεγγίζει το νηπιαγωγείο, προσπαθώντας να απαντήσει στα ερωτήματα που σχετίζονται με την εθνική και θρησκευτική αγωγή στον θεσμοθετημένο χώρο της  προσχολικής αγωγής και τη διαδικασία πολιτικής κοινωνικοποίησης των παιδιών αυτής της ηλικίας.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η Εισαγωγή (σελ. 13 – 32) που αναφέρεται γενικότερα στο τρίπτυχο «Πατρίς Θρησκεία Οικογένεια» και στη σχέση του με την παρουσία  του στην νεοελληνική κοινωνία και εκπαίδευση.

Το κυρίως έργο χωρίζεται σε τρία μέρη: στο πρώτο μέρος αναφέρεται η θεωρία, στο δεύτερο η έρευνα που έγινε σε νηπιαγωγείο της Θεσσαλονίκης και στο τρίτο μέρος έχουμε τον Επίλογο με τα γενικά συμπεράσματα της έρευνας. Ενώ κλείνει το βιβλίο με εμπεριστατωμένη ελληνική και ξενόγλωσση Βιβλιογραφία.

ΜΕΡΟΣ Α’ (σελ. 35 – 133) : 1. Η εθνική διάσταση στην εκπαιδευτική πολιτική – 2. Έθνος και εθνικισμός – 3. Θρησκευτική διάσταση στη συγκρότηση της εθνικής ταυτότητας – 4. Εκπαίδευση και κοινωνία – 5. Παιδί και εθνική ταυτότητα – 6. Ιστορία του ελληνικού νηπιαγωγείου

ΜΕΡΟΣ Β’  (σελ. 137 – 238): 7. Η έρευνα – 8. Εθνογραφώντας το νηπιαγωγείο – 9. Ανάλυση δεδομένων.

Στον ΕΠΙΛΟΓΟ (σελ. 239 – 247) σημειώνει  η ερευνήτρια Ευαγγελία Κιρκινέ: «Ο λόγος της νηπιαγωγού περί έθνους και εθνικής ταυτότητας και το σώμα των αξιών  και πληροφοριών το οποίο επιχειρείται να μεταβιβαστεί στα παιδιά, διαθέτει πολλά από τα στοιχεία εκείνα που συναντάμε στη θεωρία περί εθνικισμού,  καθιστώντας έτσι το χώρο του νηπιαγωγείου και τη λειτουργία του την πρώτη σαφή οργανωμένη επίσημη προσπάθεια πολιτικής κοινωνικοποίησης των παιδιών με εναργή εθνοκεντρικό προσανατολισμό» (σελ. 242).

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η στάση των παιδιών: «Τα παιδιά σε όλη αυτήν τη διαδικασία συμπεριφέρονται ως δρώντα κοινωνικά υποκείμενα και ως ένας από τους δύο ισχυρότατους πόλους της παιδαγωγικής σχέσης στην προσχολική εκπαίδευση. Δρουν […] άλλοτε συμμορφώνονται και άλλοτε αντιστέκονται στην ιδεολογική χειραγώγηση που ενέχει η εθνικοθρησκευτική διαπαιδαγώγηση» (σελ. 246).

Το έργο αυτό, όπως ανέφερα προλογικά, είναι ένα ζων εργαλείο ενημέρωσης και προβληματισμού.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ

ΞΑΝΘΗ, ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2024

Οι απόψεις του εκάστοτε άρθρου, αντικατοπτρίζουν την προσωπική άποψη του συντάκτη. Προτείνουμε, ο εν δυνάμει αναγνώστης, αφενός να προβαίνει σε έλεγχο αγοράς, για την εύρεση της πιο συμφέρουσας τιμής, αφετέρου κατά  την αγορά, να επισκέπτεται  οποιοδήποτε βιβλιοπωλείο, ώστε να ελέγξει από μόνος του, κατά πόσο το συγκεκριμένο ανάγνωσμα, καλύπτει τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του.