«Ανώτατη Εκπαίδευση – ΑΓΩΝΙΑ ΚΑΙ ΑΓΩΝΑΣ» – Γράφει ο Θανάσης Μουσόπουλος.
«Ανώτατη Εκπαίδευση – ΑΓΩΝΙΑ ΚΑΙ ΑΓΩΝΑΣ»
ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΕΣΔΕΠ Ξάνθης
- 50 χρόνια Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Είναι τραγελαφικό – γιορτάζοντας και τιμώντας τα 50 χρόνια λειτουργίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου της Θράκης – να ζούμε τη συρρίκνωσή του…
Με συγκίνηση θυμάμαι μετά τη μεταπολίτευση τη θεμελίωση και αργότερα τα εγκαίνια του Πανεπιστημίου, όπως λέγαμε, στην Ξάνθη – εννοώντας την Πολυτεχνική σχολή.
Στα «Θρακικά Χρονικά» ο Στέφανος Ιωαννίδης από τα πρώτα τεύχη γράφει και ξαναγράφει για την αναγκαιότητα ίδρυσης ανώτατου εκπαιδευτικού ιδρύματος στη Θράκη. Και μετά την έναρξη λειτουργίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης ο Στέφανος έδωσε βήμα επιστημονικό στα Θρακικά Χρονικά στην Πανεπιστημιακή Κοινότητα.
Η κοινωνία της Ξάνθης από την ίδρυση και τα πρώτα βήματα του Δημοκρίτειου στάθηκε κοντά και θερμά. Βέβαια, πάντοτε υπάρχουν και οι δύστροποι. Όμως, γενικά η Θράκη είδε θετικά την ίδρυση και λειτουργία του δικού της Πανεπιστημίου.
Το Δημοκρίτειο εδώ και χρόνια επεκτείνεται και αναπτύσσεται συνεχώς – στην Ξάνθη και Κομοτηνή πρώτα, και μετά στην Αλεξανδρούπολη και Ορεστιάδα. Με τόσες σχολές και τόσα τμήματα προπτυχιακά και μεταπτυχιακά, σε όλους τους κλάδους των επιστημών, έτσι που καθιστούν το ΔΠΘ σε έναν κεντρικό πυλώνα του πανεπιστημιακού κόσμου της πατρίδας μας. Ειδικά μάλιστα λόγω της γεωπολιτικής θέσης που κατέχει δίπλα σε δύο γειτονικές χώρες με τις οποίες οι σχέσεις σίγουρα είναι δυναμικές και με μέλλον.
Οι σχολές του Δημοκρίτειου ανέδειξαν σε όλους τους κλάδους αξιόλογους επιστήμονες και με διεθνώς αναγνωρισμένο έργο.
Για όλα τούτα ως Θρακιώτης νιώθω περήφανος και χαρούμενος.
Έχω πολλούς φίλους και πολλές φίλες που διαπρέπουν ως στελέχη του πανεπιστημίου μας, χαίρομαι που μαθητές και μαθήτριές μου διακρίνονται και ανεβαίνουν τις καθηγητικές κλίμακες στο Δημοκρίτειο, ή αποφοιτώντας από εδώ σε άλλα πανεπιστήμια.
*
Στη σημερινή συνάντησή μας καλούμαστε να υψώσουμε τη φωνή μας απέναντι στο νομοσχέδιο για την κατακρεούργηση της Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στη χώρα μας.
Θα μου επιτρέψετε να εκθέσω κάποιες γενικότερες θέσεις και απόψεις που καταδεικνύουν τους λόγους αυτής της στραβής προσέγγισης.
- Πορεία του Κράτους Πρόνοιας
Ο Έρικ Χόμπσμπάουμ έχει κάνει σαφές ότι κατά τον 20ο αιώνα πολιτική και οικονομία συγχωνεύτηκαν. Όλα τα επίπεδα της πραγματικότητας ακολούθησαν και εξακολουθούν τούτη τη συγχώνευση, με αποτέλεσμα σχεδόν τα πάντα (ο πολιτισμός όλων των μορφών, η κοινωνική οργάνωση, η λειτουργία των θεσμών) να βρίσκονται κάτω από την ομπρέλα των οικονομικών παραμέτρων και της πολιτικής εξουσίας που συνάδει μ’ αυτά. Το «κράτος πρόνοιας» οι διάφορες παροχές σε υγεία, παιδεία, ασφάλιση, στις μέρες μας περιορίζονται ή μηδενίζονται κατά περίπτωση. Η λεγόμενη «κρίση» οδηγείται από το χρηματοπιστωτικό σύστημα που καθυποτάσσει την οικονομία και την πολιτική.
- Παιδεία και Ανθρωπιστικές Σπουδές
Ο Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος στο δοκίμιό του «Ο Σύγχρονος Άνθρωπος» σημειώνει : «Η ουσία της παιδείας είναι η συνεχής αποδέσμευση του πνεύματος». Στον 21ο αιώνα που προχωρεί με άλματα τα προβλήματα παιδείας, εκπαίδευσης –μόρφωσης γενικότερα – είναι ζωτικής σημασίας. Όλοι /όλες βρίσκονται «γυμνοί» μπροστά στο μέλλον που καλπάζει, ενώ σχετικά ο ιστορικός Χαράρι στο τελευταίο του βιβλίο «21 μαθήματα για τον 21ο αιώνα», εκδ. Αλεξάνδρεια, 2018, αφιερώνει το 19ο μάθημα στην «Εκπαίδευση – Η αλλαγή είναι η μόνη σταθερά». Ένα μικρό απόσπασμα: «Το τελευταίο πράγμα που πρέπει να δώσει μια δασκάλα στους μαθητές της είναι πληροφορίες. Διαθέτουν ήδη υπερβολικά πολλές. Χρειάζονται όμως την ικανότητα να βγάζουν νόημα από τις πληροφορίες, να μπορούν να διακρίνουν τι είναι σημαντικό και τι ασήμαντο και, κυρίως, να μπορούν να συνδυάσουν πολλές επιμέρους πληροφορίες για να φτιάξουν μια ευρύτερη εικόνα για τον κόσμο» (σελ. 261) και συνεχίζει «Πολλοί ειδικοί της παιδαγωγικής υποστηρίζουν ότι τα σχολεία πρέπει να αρχίζουν να διδάσκουν μόνο τέσσερα πράγματα – κριτική σκέψη, επικοινωνία, συνεργασία και δημιουργικότητα. […] Για να μπορείς να ακολουθήσεις το ρυθμό του κόσμου το 2050, δεν θα αρκεί να επινοείς νέες ιδέες και προϊόντα – θα πρέπει πρωτίστως να επινοείς ξανά και ξανά τον εαυτό σου» (σελ. 262).
Να θυμηθούμε βέβαια και τον Δημήτρη Γληνό που διατείνεται ότι: «Αγωνιζόμαστε για μια δικαιότερη και ανθρωπινότερη κοινωνία, λιγότερο υποκριτική, λιγότερο απάνθρωπη. Κι η δύναμη θα περάσει αργά ή γρήγορα στο μέρος της δικαιοσύνης».
- Τι είναι Μόρφωση και για ποιους
Η άποψή μου είναι πάγια και συγκεκριμένη. Να σπουδάζει όποιος και όποια θέλει όσο θέλει. Αν κάποιος περάσει σε μια πανεπιστημιακή σχολή, και δεν διαβάζει και δεν ενδιαφέρεται, ποτέ δε θα μπορέσει να φτάσει στο τέλος των σπουδών – εκτός αν αλλάξει τακτική.
Στο συνοπτικό Λεξικό Φιλοσοφικών Όρων του Αγησ. Ντόκα, διαβάζουμε «Μόρφωση είναι Ο βασικός προσανατολισμός του ανθρώπου με όλο του το Είναι (διάνοια, βούληση, συναίσθημα) προς τους παράγοντες που καθορίζουν τη ζωή του (κόσμος, φύση, κοινωνία) και η απόκτηση μιας σωστής και γνήσιας σχέσης μ’ αυτούς […] η σωστή ειδική μόρφωση προϋποθέτει τη γενική μόρφωση. Με τον τρόπο αυτό το άτομο δεν οδηγείται στην πνευματική μονομέρεια».
Στο ερώτημα «Για ποιους είναι η μόρφωση;», η απάντησή μου είναι: «Για όλους. Δεν σταματάει ποτέ». Γιατί, όπως λέει ο Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος: «Η ουσία της παιδείας είναι η συνεχής αποδέσμευση του πνεύματος».
- Ο ρόλος του πνευματικού ανθρώπου
Ο Μάριος Πλωρίτης (1919-2006), πολυτάλαντος δοκιμιογράφος και όχι μόνο, γράφει: «Ο πνευματικός άνθρωπος δεν εξαντλεί το χρέος του, όταν περιορίζεται στη στενή ‘πνευματική’ του αποστολή. Παράλληλα μ’ αυτήν υπάρχει και η κοινωνική του αποστολή. Κι η δεύτερη είναι εξίσου σημαντική με την πρώτη… Το χρέος του πνευματικού ανθρώπου γίνεται πολλαπλάσιο σε ώρες κρίσης – κρίσης ιδεών, αρχών, θεσμών, δικαιωμάτων. Τότε έχει καθήκον ο πνευματικός άνθρωπος να δράσει, να μιλήσει, ν’ αγωνιστεί, να γαλβανίσει τους ενθουσιώδεις, να ξεσκεπάσει τους κάπηλους, να καταγγείλει τους επιτήδειους» (εφημ. Το Βήμα).
- Π. Καμπάκη Βουγιουκλή
Η Πηνελόπη Καμπάκη Βουγιουκλή ομότιμη καθηγήτρια Γλωσσολογίας, πρώην Κοσμητόρισσα της Σχολής Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του Πανεπιστημίου μας στο άρθρο της «Αδιαφορία για τις ανθρωπιστικές σπουδές και για το ΔΠΘ» (Δρόμος της Αριστεράς, 28/11/23) ανάμεσα στα άλλα γράφει:
«Σε καμία χώρα του κόσμου δεν καταργούνται τα Τμήματα της εθνικής γλώσσας και φιλολογίας, αντικείμενα τα οποία εξετάζονται στις γενικές εισαγωγικές εξετάσεις παγκοσμίως» και καταλήγει: «Είναι θλιβερή η διαπίστωση όμως η συγχώνευση που επιχειρείται αποτελεί προφανή απόδειξη της αδιαφορίας των κυβερνώντων για τη Θράκη ειδικότερα και για την ελληνική περιφέρεια γενικότερα, και μάλιστα αντιφατική ενέργεια στο πλαίσιο της πολιτικής για ενίσχυση και επέκταση του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης και την ανάδειξή του ως τρίτου μεγαλύτερου Α.Ε.Ι.».
- ΕΠΙΜΕΤΡΟ ΑΓΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΑΓΩΝΑ
Επανερχόμαστε κλείνοντας στο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε αυτές τις μέρες. Υψώσουμε τη φωνή μας απέναντι στο νομοσχέδιο για την κατακρεούργηση της Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στη χώρα μας. Η μόρφωση και η παιδεία είναι για όλους και όλες, είναι αδιαπραγμάτευτο δικαίωμα όλων. Και, βέβαια, για μια ακόμη φορά ο λαός μας, η νεολαία, όπως εμείς στις μέρες μας φωνάζαμε 1 – 1 – 4, εκφράζει την αγωνία του με αγώνα για το άρθρο 1- 6 που μας καθοδηγεί…
ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ
ΞΑΝΘΗ, 27/2/24
Οι απόψεις του εκάστοτε άρθρου, αντικατοπτρίζουν την προσωπική άποψη του συντάκτη. Προτείνουμε, ο εν δυνάμει αναγνώστης, αφενός να προβαίνει σε έλεγχο αγοράς, για την εύρεση της πιο συμφέρουσας τιμής, αφετέρου κατά την αγορά, να επισκέπτεται οποιοδήποτε βιβλιοπωλείο, ώστε να ελέγξει από μόνος του, κατά πόσο το συγκεκριμένο ανάγνωσμα, καλύπτει τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του.
