Αφιέρωμα – Ο συγγραφέας Γιάννης Ζυγούλης – Γράφει η Λεύκη Σαραντινού.
Ο Γιάννης Ζυγούλης, με καταγωγή από τη Στυλίδα της Φθιώτιδας, αποτελεί μία ιδιαίτερη περίπτωση ανθρώπου και συγγραφέα. Δεν είναι ασυνήθιστο, είναι η
αλήθεια, να συνδυάζει κάποιος τις ιδιότητες του δημοσιογράφου και του συγγραφέα, όπως ο προαναφερθείς, είναι, όμως, κάπως ασυνήθιστο ο ίδιος
συγγραφέας να έχει γράψει τρία ιστορικά μυθιστορήματα με εκ διαμέτρου αντίθετη θεματολογία: τα δύο αφορούν την αρχαία Ρώμη και το ένα την Ελληνική
Επανάσταση του 1821, Και σαν να μην έφτανε αυτό, ο ίδιος συγγραφέας, αναθυμούμενος και τη δημοσιογραφική του ιδιότητα, έχει καταθέσει στον ελληνικό
λογοτεχνικό στίβο και ένα εγχειρίδιο με οδηγίες χρήσεως της ελληνικής γλώσσας.
Συν τοις άλλοις, ο ίδιος συγγραφέας ασχολείται, τα τελευταία χρόνια και με τη συγγραφή βιβλιοκριτικών. Ετερόκλητα αντικείμενα, είναι η αλήθεια, όλα αυτά
μεταξύ τους, που αποδεικνύουν μια πολυσχιδή προσωπικότητα ανθρώπου και δημιουργού. Για να γνωρίσουμε, όμως, εν συντομία, ένα ένα τα έργα του Γιάννη
Ζυγούλη:
1.Μασάντα, ιστορικό μυθιστόρημα, εκδόσεις 24 γράμματα, 2020
Το πρώτο πόνημα του εν λόγω συγγραφέα ήταν ένα ιστορικό μυθιστόρημα για την αρχαία Ρώμη. Άραγε, πόσοι Έλληνες συγγραφείς έχουν τολμήσει να
ασχοληθούν με ένα τόσο δύσκολο θέμα-πρόκληση; 74μ.Χ., στην πολύπαθη γη της Ιουδαίας, στον βράχο της Μασάντα, την αετοφωλία που είχε χτίσει ο Ηρώδης ο Μέγας,
Εβραίοι ξεσηκώνονται ενάντια στη Ρώμη, την εποχή της παντοδυναμίας της. Η εξέγερση των Εβραίων στην Ιουδαία έχει αρχίσει βέβαια ήδη από το 66μ.Χ. και η τιμωρία
που οι Ρωμαίοι θα επιφυλάξουν στους επαναστάτες επίκειται πολύ σκληρή. Κι όμως, κάποιοι υψηλόβαθμοι Ρωμαίοι βρίσκουν κι εδώ τον τρόπο για να κρύψουν ένα
νεοανακαλυφθέντα θησαυρό και να εξυφάνουν μία συνωμοσία κατά του ίδιου του Ρωμαίου αυτοκράτορα…
Αυτό είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο διαδραματίζεται το ιστορικό μυθιστόρημα Μασάντα"του Γιάννη Ζυγούλη. Η αλήθεια είναι ότι τα μυθιστορήματα Ελλήνων
συγγραφέων, τα οποία αφορούν τη Ρωμαϊκή Περίοδο, μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού. Πόσο μάλλον αν πίσω από αυτά υπάρχει εμπεριστατωμένη έρευνα,
αληθινό μεράκι και φαντασία στη πλοκή. Το βιβλίο όμως του Γιάννη Ζυγούλη διαθέτει και τις τρεις αυτές αρετές, οπότε είναι βέβαιο ότι θα
το λατρέψουν οι εραστές του ιστορικού μυθιστορήματος και της πολεμικής ιστορίας.
Το βιβλίο εστιάζει στη ζωή ενός στρατιώτη, του Αετοφόρου Λεύκιου Αιμίλιου Μίλωνα, ενός ανθρώπου αφοσιωμένου στο καθήκον και στην αποστολή του. Ο
Λεύκιος έχει αποδείξει στο παρελθόν την αξία του, εντούτοις θα βρεθεί σε λάθος μέρος τη λάθος στιγμή και θα γίνει μάρτυρας μίας συνωμοσίας υψηλόβαθμων
αξιωματικών κατά του ίδιου του αυτοκράτορα. Αυτό το γεγονός θα φέρει τα πάνω κάτω στη μέχρι τώρα στρωμένη ζωή του, όπως και ο απρόσμενος έρωτας με την
Εβραία χριστιανή, την Εσθήρ. Ο έρωτας αυτός θα σημαδέψει τη ζωή του και θα καθορίσει τις επιλογές του, όπως και οι ανατροπές των συνωμοτών.
Η Μασάνταπεριέχει πολλές πληροφορίες για τον πρώτο ρωμαιο-ιουδαϊκό πόλεμο, για τη ζωή στον ρωμαϊκό στρατό, στους δρόμους της Ρώμης, αλλά και για
την καθημερινότητα των ανθρώπων που ζούσαν στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Αναμφισβήτητα πρόκειται για ένα βιβλίο που θα μας ταξιδέψει σε μία μακρινή
εποχή για την οποία οι περισσότεροι από εμάς ελάχιστα γνωρίζουμε.
2.Οδηγίες χρήσεως της ελληνικής γλώσσας, εκδόσεις Ενάλιος, 2021
Το δεύτερο πόνημα του Γιάννη Ζυγούλη δεν έχει την παραμικρή σχέση με την Ιστορία, που τόσο λατρεύει. Αποτελεί, αντίθετα, μία προσπάθεια να βοηθήσει
όλους τους επίδοξους συγγραφείς και ιδίως τους δημοσιογράφους προκειμένου να αποφύγουν τα λάθη που συνήθως συμβαίνουν-ακούσια πολλές φορές-κατά τη
διαδικασία συγγραφής ενός δημοσιογραφικού άρθρου, βιβλίου, ή οτιδήποτε άλλου.
Προσωπικά βρήκα το βιβλίο αυτό εξίσου απολαυστικό με τα ιστορικά του μυθιστορήματα, όσο και εξαιρετικά χρήσιμο. Και για να είμαι ειλικρινής, πρόκειται
για ένα βιβλίο που το έχω δίπλα στο γραφείο μου και δεν έχω πάψει να το ανοίγω, όταν γράφω κάτι, για να το συμβουλευτώ.
Το βιβλίο, μικρό και εύχρηστο, επικεντρώνεται σε συνήθη λάθη και μπερδέματα που όλοι μας κάνουμε όταν μιλάμε ή όταν γράφουμε. Συχνά μάλιστα,
λύνει παρεξηγήσεις σε διάσημες παρανοήσεις του τύπου «πότε χρησιμοποιούμε τη λέξη απλώς και πότε το απλά;», «Πρέσβης και πρεσβευτής σημαίνει το ίδιο;», «πότε
πρέπει να πούμε αριθμός και πότε νούμερο;».
Εκτός από τα παραπάνω, ο Ζυγούλης μας εξηγεί πολλές γνωστές λατινικές φράσεις, παραφθορές, πλεονασμούς και συγχύσεις σχετικά με ουσιαστικά ή και
επιρρήματα, όπως προαναφέρθηκε. Και όχι μόνο αυτά, αλλά και άλλα πολλά: τι γίνεται με τη δοτική πτώση; Τη γενική που συνήθως κατακρεουργούμε; Και τι στο
καλό πρέπει να κάνουμε με τις προσφωνήσεις μας προκειμένου να τις χρησιμοποιούμε σωστά;
Αυτά, λοιπόν, τα χρήσιμα, και άλλα πολλά σε ένα βιβλίο που δεν πρέπει να λείπει από καμία βιβλιοθήκη! Για να μιλάμε, λοιπόν, και να γράφουμε σωστά, το εν
λόγω βιβλίο αποδεικνύεται άκρως απαραίτητο!
3.Τευτομπούργκ, ιδιωτική έκδοση, Ηράκλειο Κρήτης, 2022
Ο Ζυγούλης, όμως, δεν έχει ξεμπερδέψει με τους Ρωμαίους. Το τρίτο του πόνημα, διατίθεται μόνο σε e-book, αλλά είναι από τα ελάχιστα που έχουν γραφτεί
από Έλληνα συγγραφέα για ένα θέμα τόσο σπουδαίο, μα τόσο άγνωστο στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό: τη μάχη στον Τευτοβούργιο Δρυμό το 9μ.Χ.
Η μάχη αυτή αποτελεί μία από τις πιο ηχηρές ήττες της Ρώμης, την εποχή που αυτή ήταν ακόμη πανίσχυρη. Οι Ρωμαίοι ηττήθηκαν κατά κράτος από τους
Γερμανούς, έναν άγριο πολεμικό λαό, ο οποίος έκανε συχνά εισβολές στα εδάφη της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στη μεθόριο του Ρήνου ιδίως από τον πρώτο
μεταχριστιανικό αιώνα και μετά. Ο Γιάννης Ζυγούλης με αφορμή την διαβόητη αυτή ήττα, αναπλάθει εξαιρετικά επιτυχημένα, τον ρωμαϊκό κόσμο, πλέκοντας παράλληλα
και μία ιστορία συνωμοσίας και προδοσίας γύρω από τη συγκεκριμένη μάχη.
Ο συγγραφέας αναπαριστά και εδώ τον ρωμαϊκό κόσμο σε όλο του το μεγαλείο πιστότατα, σαν να είχε ζήσει κι ο ίδιος εκεί. Οι γνώσεις που έχει αποκομίσει
από το διάβασμα για την αρχαία Ρώμη δεν κρύβονται. Από τον κόσμο των απλών στρατιωτών και των παραμεθόριων οχυρών στον Ρήνο, μέχρι τον λαό των Γερμανών
με τα άγρια ήθη και έθιμα, αλλά και το παλάτι του Αυγούστου, τις γιορτές και τα λουτρά της ίδιας της πρωτεύουσας, οι γνώσεις του Ζυγούλη για τον ρωμαϊκό κόσμο
αποκαλύπτονται σε κάθε σελίδα.
Συναντώντας τον μύθο στο βιβλίο τώρα, πρωταγωνιστές του βιβλίου είναι ο αινιγματικός Τέρτουλος, ένας χιλίαρχος ο οποίος θα αποδειχθεί τελικά στο κομβικό
πρόσωπο ολόκληρου του μυθιστορήματος, ο Μάρκος Κουϊντίλιος Βάρος, ο γιος του Ρωμαίου διοικητή στη μάχη του Τευτομπούργκ, ο Γερμανός αποστάτης αρχηγός, ο
Αρμίνιος και η ερωμένη του Θουσνέλδα. Μέσα από τις αφηγήσεις των τεσσάρων αυτών πρωταγωνιστών θα ανασυνθέσει ο συγγραφέας τα γεγονότα της μάχης και όσα
την ακολούθησαν. Οι αφηγήσεις αυτές εναλλάσσονται και η κάθε μία προσφέρει στους αναγνώστες την οπτική του συγκεκριμένου προσώπου που αφηγείται κάθε
φορά.
Η πλοκή εξυφαίνεται με αριστοτεχνικό τρόπο με όλες τις ίντριγκες, τις συνωμοσίες, τα παιχνίδια για την εξουσία και τις λυκοφιλίες που ευδοκιμούσαν στον
ρωμαϊκό κόσμο. Τελικά κανείς δεν είναι αυτός που φαίνεται και όλοι έχουν κάτι να κρύψουν. Ο Μάρκος, στην προσπάθειά του να εξιχνιάσει τα αίτια της φοβερής ήττας,
θα ανακαλύψει πολλά που θα έπρεπε να είχαν παραμείνει καλά κρυμμένα…
Παρά το μεγάλο του μέγεθος, το βιβλίο είναι εξαιρετικά καλογραμμένο και ευκολοδιάβαστο και εγγυάται στους λάτρεις του ιστορικού μυθιστορήματος, της
αρχαίας Ρώμης, αλλά και των πολεμικών αναγνωσμάτων, τη μέγιστη αναγνωστική απόλαυση!
4.Μίλατος, εκδόσεις Όστρια, 2023
Το καλύτερο όμως είναι και το τελευταίο! Ένα άγνωστο επεισόδιο τόσο της κρητικής ιστορίας όσο και της ιστορίας της Ελληνικής Επανάστασης μας παρουσιάζει
με τρόπο μυθιστορηματικό στο βιβλίο του ο εν λόγω συγγραφέας.
Με την «Μίλατο», το τελευταίο ιστορικό του μυθιστόρημα μας ταξιδεύει όχι στην εποχή της αρχαιότητας αυτή τη φορά, αλλά στο πολύ πιο κοντινό χρονικά 1823,
εν μέσω της Ελληνικής Επανάστασης στη Μεγαλόνησο, όταν έλαβε χώρα η σφαγή στο ομώνυμο σπήλαιο στο Μεραμπέλλο (τον σημερινό νομό Λασιθίου). Τον
Φλεβάρη του 1823, και ενώ η επανάσταση μαίνεται στο νησί όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα, είχαν καταφύγει στο σπήλαιο της Μιλάτου τρεισήμισι περίπου χιλιάδες
γυναικόπαιδα και εκατόν πενήντα περίπου πολεμιστές για να γλιτώσουνε από τις εχθρικές δυνάμεις του τουρκοαιγυπτιακού στρατού με διοικητή τον Χασάν Πασά.
Έπειτα από προδοσία, οι χριστιανοί βρέθηκαν αποκλεισμένοι εκεί, και εν τέλει, δύο χιλιάδες περίπου από τα γυναικόπαιδα αυτά οδηγήθηκαν τελικά στη σφαγή, ενώ τα
υπόλοιπα πιάστηκαν αιχμάλωτα.
Η όμορφη Ροδούλα βρίσκεται ανάμεσα στα γυναικόπαιδα αυτά και θα οδηγηθεί αιχμάλωτη στα σκλαβοπάζαρα και τα χαρέμια των Τούρκων διοικητών. Ο
αγαπημένος της πολεμιστής, Μανώλης Βενεράκης θα προσπαθήσει να την ελευθερώσει. Ο Βενεράκης έχει ανοιχτή έχθρα με τον φοβερό ΤούρκοΤζεχάτ
Καπιτσαλά. Επιπλέον, ο Τουρκοκρητικός Ντερέτ είναι επίσης ερωτευμένος με τη Ροδούλα. Ποιος θα κερδίσει εν τέλει την καρδιά της όμορφης πρωταγωνίστριας; Θα
καταφέρει να τη σώσει ο Βενεράκης, αλλά να σώσει, συγχρόνως, και τη ζωή του από τον θανάσιμο εχθρό του; Ο παραπάνω είναι ο μυθιστορηματικός κόσμος που ο
Γιάννης Ζυγούλης υφαίνει επάνω στον καμβά του αληθινού ιστορικού πλαισίου, της Επανάστασης του 1821 στη Μεγαλόνησο.
Ο Ζυγούλης δεν επικεντρώνεται μόνο στη σφαγή της Μιλάτου, αλλά προσφέρει στο ιστορικό του μυθιστόρημα, μία έξοχη τοιχογραφία της
επαναστατημένης Κρήτης και των αυξημένων, σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα, κινδύνων που αντιμετώπιζε ο πληθυσμός εξαιτίας του μεγάλου αριθμού των
Τουρκοκρητικών και της εγγύτητας του νησιού στην Αίγυπτο, όπου έδρευαν οι σύμμαχοι των Οθωμανών. Συμπερασματικά, το βιβλίο προσφέρει επίσης μία πολύ
καλή απάντηση στο γιατί δεν μπόρεσε να θεμελιωθεί εξ’ αρχής η Ελληνική Επανάσταση στην Κρήτη. Οι αναγνώστες θα αντλήσουν πολύτιμες πληροφορίες για
την επανάσταση στο νησί μέσα από το κολάζ των πρωτοπρόσωπων αφηγήσεων της Ροδούλας Παπαδοσηφάκη, του Μανώλη Βενεράκη, του συναγωνιστή του Φώτη
Δανδουλάκη, του τζεχάτ Καπιτσαλά και του Τουρκοκρητικού Ντερέ.
Αλλά και από μυθοπλαστικής απόψεως το βιβλίο δεν μένει πίσω, καθώς ο συγγραφέας γνωρίζει πώς να κορυφώνει την αγωνία των αναγνωστών του και να
εγκιβωτίζει ξαφνικά και απρόσμενα συμβάντα μέσα στη ροή του κειμένου του, οδηγώντας την υπόθεση του μυθιστορήματός του στην κορύφωσή της, ακριβώς λίγο
πριν το τέλος του βιβλίου, σεβόμενος πάντοτε την Ιστορία και τους περιορισμούς που αυτή πάντα θέτει σε ένα ιστορικό μυθιστόρημα.
Οι απόψεις του εκάστοτε άρθρου, αντικατοπτρίζουν την προσωπική άποψη του συντάκτη. Προτείνουμε, ο εν δυνάμει αναγνώστης, αφενός να προβαίνει σε έλεγχο αγοράς, για την εύρεση της πιο συμφέρουσας τιμής, αφετέρου κατά την αγορά, να επισκέπτεται οποιοδήποτε βιβλιοπωλείο, ώστε να ελέγξει από μόνος του, κατά πόσο το συγκεκριμένο ανάγνωσμα, καλύπτει τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του.
