Χαλί να με πατήσει.

Σουζάνα Παπαφάγου , Κλινική – Αναπτυξιακή Ψυχολόγος, Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια

Χαλί να με πατήσει.

Όταν ήμουν μικρή, νομίζω κάπου στα 5, επισκεπτόμασταν συχνά με τη γιαγιά και τον παππού ένα φιλικό τους ζευγάρι. Θυμάμαι ακόμα το σπίτι τους, είχαν έναν τεράστιο κήπο με δέντρα, στον οποίο είχαμε πρόσβαση αφού πρώτα διασχίζαμε έναν τεράστιο διάδρομο στρωμένο με γυαλιστερό μάρμαρο, ο οποίος ήταν περικυκλωμένος από μια ανθοστόλιστη πέργκολα. Το ζευγάρι αυτό είχε ένα εγγονάκι στην ηλικία μου, που έμενε μαζί τους συχνά, και εγώ χαιρόμουν πάντα να επισκέπτομαι αυτόν τον υπέροχο κήπο και να σκαρώνω άπειρα παιχνίδια με τον συνομήλικό μου. Ένα απόγευμα, όμως, μου κόπηκε η χαρά μια και η επίσκεψη έγινε πιο σύντομη και ο φίλος μου απουσίαζε «Αννάκι, θα πάμε για λίγο στης κυρίας τάδε και μετά θα πάμε για περίπατο στη θάλασσα», έτσι μου ‘πε η γιαγιά. Ο παππούς ήταν γιατρός και θα πηγαίναμε απλά για να εξετάσει στα γρήγορα την κυρία με τον μεγάλο κήπο. Ήταν ξαπλωμένη στον βελούδινο καναπέ (ακόμα θυμάμαι και το εσωτερικό του σπιτιού) και έμοιαζε σαν να την είχε εναποθέσει ένας γλύπτης εκεί, που θαρρείς ξεκινούσε να σμιλεύει την πέτρα και της είχε ζητήσει να μείνει εκεί ακίνητη. Ο παππούς της πήρε το σφυγμό και εκείνη αναστέναξε προς τη γιαγιά μου «μα καταλαβαίνεις, χρυσή μου; Και εγώ που για εκείνον έχω γίνει από όταν τον γέννησα χαλί να με πατήσει, τώρα να μου δώσει αυτό το χτύπημα;»

Αισθάνομαι ακόμα τη στιγμή, πρέπει να είχα γουρλώνει τα μάτια, δε με είχαν πάρει χαμπάρι. Το μόνο που ερχόταν στο μυαλό μου ήταν μια εικόνα, τη γιαγιά να κοπανάει το χαλί με ένα ξύλο, «μα πως στο καλό αυτή η κυρία έγινε χαλί και πως την κοπάνησαν; Ποιος της το έκανε αυτό;» Μόνο αργότερα, καθώς περπατούσαμε πλάι στη θάλασσα και έτρωγα το παγωτό μου, σταμάτησα, κοίταξα τη γιαγιά και τον παππού και τους το ξεφούρνισα. Ο παππούς άρχισε να γελά και με πήρε αγκαλιά, για την ακρίβεια με έβαλε στους ώμους του, έκανε πως ήταν αεροπλάνο και πως πετούσαμε, και μου εξήγησε πως αυτή η κυρία ήταν πολύ στεναχωρημένη, γιατί ενώ είχε προσφέρει στον γιο της πολλά εκείνος πήρε την οικογένεια του μακριά της. Ο μικρός μου φίλος θα ζούσε από δω και πέρα στην Αμερική.

Μα εγώ και πάλι δεν είχα καταλάβει τι εννοούσε και καθώς προσπαθούσε να μου εξηγήσει πως το «έγινα χαλί να με πατήσει» είναι μια έκφραση, εγώ μέσα μου επαναστατούσα. Κάτι δε μου πήγαινε καλά. Αυτή την ίδια αίσθηση είχα και πρόσφατα με ένα συμβάν που ξύπνησε μέσα μου την ανάμνηση αυτή. Σε μια ομάδα γονέων μια μαμά {της οποίας η κόρη, 19 χρόνων, αποφάσισε πως δε θέλει να σπουδάσει στη σπουδαία σχολή που πέτυχε} είχε σχεδόν παραδοθεί σε πανικό. Άρχισε να φωνάζει και να κλαίει. Και να λέει ξανά και ξανά «εγώ που γίνομαι πάντα χαλί να με πατήσει!» Οι άλλοι γονείς της έδωσαν χώρο να ξεσπάσει και έπειτα προσπάθησαν να της μιλήσουν και να μοιραστούν μαζί της σκέψεις τους. Εγώ, σιωπηλή, βρέθηκα πάλι σε εκείνο τον κήπο. Μια περίεργη και ίσως παιδική απορία σφήνωσε στο ενήλικο πια μυαλό μου και ξεστόμισα στην ταραγμένη γυναίκα «μα γιατί να γίνετε χαλί που σας πατάει; Θέλω να πω, γιατί να μη γίνετε κάτι άλλο; Αναρωτιέμαι… Γιατί να χρησιμοποιήσετε αυτή την έκφραση;».

Και τότε γεννήθηκαν υπέροχες σκέψεις και η εξής παραδοχή από μέρους της: «Η μητέρα μου πάντα μου έλεγε αυτή την έκφραση» και εκεί ξέσπασε σε κλάματα. Η μητέρα της ήθελε να γίνει δασκάλα, δεν μπόρεσε όμως γιατί την πάντρεψαν νέα. Εκείνη έκανε το όνειρο της μητέρας της πραγματικότητα με το να γίνει η ίδια δασκάλα. Αυτό όμως που πραγματικά ήθελε η ίδια, και ακόμα και τώρα το ονειρεύεται, ήταν να γίνει αεροσυνοδός. Όταν μια μέρα το είχε εκφράσει δειλά στη μητέρα της εκείνη της είχε πει με ένταση: «Εγώ που έχω γίνει θυσία, που έχω γίνει χαλί να με πατήσεις, που θέλω το καλό σου, εγώ δε θα επιτρέψω να γίνεις μια του δρόμου, να καταστρέψεις τη ζωή σου». Η ομάδα έμεινε σιωπηλή για λίγα λεπτά και ο σύζυγος της γυναίκας είπε «θα γινόσουν μια του αέρα» και κάπως γέλασαν. Η μητέρα όμως σταμάτησε να γελά απότομα μια και είχε καταλάβει πως μόλις είχε επαναλάβει με ακριβώς τα ίδια λόγια το δράμα της μητέρας της, ένα δράμα απευθυνόμενο αυτή τη φορά στη δίκη της κόρη.

Δε θα μακρηγορήσω άλλο, θα σας αφήσω να σκεφτείτε αυτές τις ιστορίες. Να φέρετε στο μυαλό σας τις δικές σας επαναλήψεις. Θα ήθελα να πω μόνο αυτό ολοκληρώνοντας τη σκέψη μου: Αν οι άνθρωποι έχουμε τη μαγική ιδιότητα να μεταμορφωθούμε σε χάλια, ώστε να μας πατήσουν οι άλλοι, κυρίως τα παιδιά μας, δε θα ήταν πιο χρήσιμο και ίσως πιο χαριτωμένο, κατά τη διάρκεια της παιδικής τους ηλικίας να μεταμορφωθούμε σε μαγικά χάλια και να βοηθήσουμε τα πλάσματα που φέρνουμε στον κόσμο να δουν τα πάντα και από ψηλά; Και έπειτα, αφού θα έχουμε ταξιδέψει μαζί τους, και με γεμάτες πια τις αισθήσεις τους, να τα εμπιστευτούμε στον κόσμο; Δε θα μπορούσαμε άραγε να πάρουμε τη μορφή της αρεσκείας μας, να ζήσουμε τη ζωή μας με ευχαρίστηση και να δώσουμε έτσι την έμπνευση και την ευκαιρία στα παιδιά μας να κάνουν το ίδιο, απολαμβάνοντας τη δική τους ζωή;