Εκείνος που μεγάλωνε σαν δέντρο – Σ.Αραβανής – Εκδόσεις Κέδρος – Σχολιάζει ο Κώστας Α. Τραχανάς.

«Εκείνος που μεγάλωνε σαν δέντρο» Σ.Αραβανής Εκδόσεις Κέδρος

2024 σελ.196

Το έργο του Σπύρου Αραβανή είναι η καλύτερη απάντηση στο ερώτημα πώς γίνεται πεζογραφία ικανή να συγκινήσει και να ξαφνιάσει με τα πιο απλά εκφραστικά μέσα!

Απέναντι στον πληθωρισμό και τη σπατάλη τρόπων η πεζογραφία του Αραβανή αντιτείνει τη σαφήνεια της κυριολεκτικής γλώσσας, την οικονομία της στρωτής αφήγησης και τη δεξιοτεχνία στον χειρισμό του απαραίτητου. Κάτω από την επιφάνεια και τον απατηλό γαλήνιο ρυθμό του ,το κείμενο κρύβει υπόγειες αλλαγές θερμοκρασίας και τόνου, εσωτερικές συνηχήσεις σημαινόντων και σημαινόμενων, απροσδόκητες αλλαγές διάθεσης και αναπάντεχα ευρήματα.

Η γραφή του Αραβανή είναι άμεση , αφηγηματικά άρτια , ενώ συχνά εμπλουτίζεται από έναν ιδιότυπο λυρισμό. Οι εικόνες του, πλούσιες σε συνειρμούς ,αποτυπώνουν τόσο την καθημερινότητα όσο και την ονειρική διάσταση, ενώ η εναλλαγή ανάμεσα στον ρεαλισμό και τον υπερρεαλισμό γίνεται αβίαστα , επιτρέποντας την είσοδο σε έναν κόσμο όπου κάθε στιγμή αποκτά τη δική της ταυτότητα και μια απολύτως προσωπική και μοναδική σημασία.

Το «Εκείνος που μεγάλωνε σαν δέντρο» είναι ένα πεζογράφημα με ποιητικές αποχρώσεις, που ισορροπεί εξαίσια ανάμεσα στο γήινο και το φανταστικό. Δεν επιβάλει απόψεις για την ζωή ούτε να δώσει οριστικές απαντήσεις. Εστιάζοντας στις λεπτομέρειες, φωτίζει τις μικρές στιγμές που συχνά προσπερνάμε, αναδεικνύοντας την αξία και την βαρύτητα που κρύβονται μέσα τους. Αποφεύγοντας τις ρητορείες επιλέγει να αφήσει τον αναγνώστη να ανακαλύψει τη δική του αλήθεια .Το πεζογράφημα αυτό λειτουργεί ως υπενθύμιση ότι ένα έργο δεν χρειάζεται να είναι μεγαλόσχημο για να είναι ουσιαστικό.

Η κοπιώδες προσπάθεια του δημιουργού να καταδείξει αυτό που υπάρχει πίσω από το προφανές, επινοώντας, μεταλλάσσοντας ή ανασυσταίνοντας εικόνες , μνήμες ,αισθήματα , στοχασμούς ,αμφισβητώντας στερεότυπα και αυτονόητα ,αποκωδικοποιώντας γρίφους ή εκκολάπτοντας νέους, γίνεται με τα πιο αναγκαία μέσα, σε μια έμπρακτη συμπόρευση, ένα είδος συγγένειας αλλά και αναμέτρησης με έργα που έχουν προτάξει την ίδια φιλοσοφία και λιτότητα στα εκφραστικά μέσα τους.

Μερικά δείγματα γραφής:

«Οι σκέψεις είναι τα εισιτήρια με τα οποία ταξιδεύεις στον κόσμο».

«Στην τέχνη δεν υπάρχει παρθενογένεση».

«Η τέχνη είναι μια άλλη πραγματικότητα».

«Όχι άλλη πραγματικότητα! Όχι άλλη γειωμένη ύπαρξη η οποία φυσάει από παντού και μας καθηλώνει σε έναν μονάχα παροντικό χωροχρόνο. Η ζωή όμως δεν ανεγείρεται μόνο με υλικά οικοδομής, αλλά και με τη φαντασία του οικοδομήματος. Και οι ζωές μας έχουν γίνει πολύ υπαρκτές. Πολύ ίδιες με την πραγματικότητα .Έγιναν πραγματικότητα. Δηλαδή ζωές χωρίς διαστάσεις».

«Πάντοτε επιστρέφουμε στο παιδί που υπήρξαμε .Ή σε αυτό που δεν υπήρξαμε ποτέ».

«Την ζωή την ξεχρεώνεις με χρόνο ή με ζωή;»

«Έχουμε την εμπειρία της ζωής , δεν έχουμε όμως την πείρα της στιγμής».  

«Οι ευτυχισμένες μέρες χρειάζονται πολύ κόπο».

«Υπό αυτές τις συνθήκες δύο δρόμοι ανοίχτηκαν μπροστά μου στη ζωή από παιδί.

Ή θα προχωρούσα σαν τον ακέφαλο κόκορα, διατηρώντας όλη μου την περηφάνια, την αλαζονεία και την καυστικότητα που μια ισχυρή, μα περίκλειστη, αγάπη δημιουργεί ή θα ζούσα σαν τον άγιο Διονύσιο, ο οποίος, μετά τον αποκεφαλισμό του στην κορυφή του λόφου της Μονμάρτρης, έμεινε όρθιος κρατώντας το κεφάλι του στα χέρια και, περπατώντας αρκετά χιλιόμετρα, επέλεξε το σημείο όπου και ξεψύχησε.

Τώρα πια μπορώ να καταλάβω γιατί άργησα να ακολουθήσω τον δεύτερο.

Όμως τον ακολούθησα».

«Μα τι άλλο είναι τελικά η ζωή αν όχι η αθωότητα μιας απλής ανάγκης , η οποία όσο πιο αθώα, όσο πιο απλή είναι , τόσο και πιο δυσεύρετη».

«Γιατί η ζωή δεν η τέχνη της αναδρομικής αφήγησης. Είναι μνήμη που κυλάει γι΄ αυτό και δεν χορταριάζει».

«Στην καθημερινή μου ζωή ζούσα τόσο ξεχωριστά. Ζούσα;»

«Στην ενήλικη πια ζωή του υπήρχαν δύο άλλοι δρόμοι. Να σώσει την ανθρωπότητα με την εμπειρία και την αντοχή που είχε ή να σωθεί από τον άνθρωπο που έγινε ή που δεν έγινε».

«Πόσους ανθρώπους μπορεί να αγαπήσει ένα ποτάμι;»

«Τι ωραία που ονοματίζουν οι άνθρωποι τις αμαρτίες τους!»

«Αλίμονο στις κοινωνίες που βρίσκουν τη συνοχή τους στις κηδείες των παιδιών τους».

«Ξέρεις τι σημαίνει αγάπη ; Πίσσα που κολλάει και δεν φεύγει με τίποτα».

«Μόνο τα σημάδια του έρωτα αγκαλιάζουμε, είναι η αγάπη απάτητη γη».

«Οι άνθρωποι εκείνοι είχαν ριζώσει μέσα του και τον μεγάλωναν σαν δέντρο»…

Μέσα από την πορεία μιας ολόκληρης ζωής ,χωράνε χιλιάδες αισθήματα ,στιγμιότυπα και φάσεις από τη ζωή ενός νέου ανθρώπου που ξέρει καλά να εικονογραφεί παραδίδοντάς μας απτή την πεζογραφία. Άλλοτε με χιούμορ , άλλοτε γλυκά κι άλλοτε πικρά ,συμπυκνώνοντας την πορεία της ζωής μέσα από μικρές χειρονομίες με μεγάλο συμβολισμό..

Και είναι με αυτό το έργο που ο Αραβανής κάνει ένα μεγάλο βήμα προς τα έξω : προς τον κόσμο. Έξω από το δωμάτιο το εσωτερικό του για να δημιουργήσει σε αυτό τους κόσμους που συνθέτουν μια ζωή.

Ο δημιουργός φαίνεται να έχει σμιλευτεί στις δυσκολίες και να έχει αναπτύξει την ανθεκτικότητα που του επιτρέπει να τις αντιπαρέρχεται ώστε να τολμά να μοιράζεται τα μύχια, ακόμη και τις σκοτεινές πτυχές , με μια ήσυχη ευαισθησία και μια βαθιά ταπεινότητα, φωτίζοντάς τα με τον προβολέα του πεζογραφήματος.

Το έργο είναι γεμάτο καλογυαλισμένες επιγραμματικές φράσεις , εσωτερικές απορίες, φιλοσοφικές αναζητήσεις, σκέψεις, αφορισμούς ,στοχασμούς , σπουδαία αποφθέγματα, σαρκασμούς, σάτιρα, ειρωνεία , κοφτερές ατάκες, επιρροές, ονειροπολήσεις, εκφραστικές συμπτώσεις ,διακειμενικές αναφορές . 

Το βιβλίο αυτό είναι μια διαδρομή αυτογνωσίας, μια πορεία ελευθερίας που συνδυάζει την αφήγηση και την ποίηση, το παραμύθι και τη φιλοσοφία, τη δοκιμιακή γραφή και την αυτοβιογραφική διήγηση με λυρικότητα, στοχασμό, αλλά και καυστικό ύφος.

Συναρπαστικό , εξαιρετικό, καθηλωτικό ανάγνωσμα.

Διαβάστε το.

Ο Σπύρος Αραβανής γεννήθηκε στον Πειραιά. Εργάζεται ως φιλόλογος και είναι διδάκτορας Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης. Εκδίδει και διευθύνει την Επιθεώρηση Ποιητικής Τέχνης Ποιείν (www.poiein.gr) και συνεργάζεται ως μουσικός ερευνητής με εφημερίδες και περιοδικά.

Οι απόψεις του εκάστοτε άρθρου, αντικατοπτρίζουν την προσωπική άποψη του συντάκτη. Προτείνουμε, ο εν δυνάμει αναγνώστης, αφενός να προβαίνει σε έλεγχο αγοράς, για την εύρεση της πιο συμφέρουσας τιμής, αφετέρου κατά  την αγορά, να επισκέπτεται  οποιοδήποτε βιβλιοπωλείο, ώστε να ελέγξει από μόνος του, κατά πόσο το συγκεκριμένο ανάγνωσμα, καλύπτει τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του.