«Το όνομά μου Κωνσταντίνος Πέτρου Καβάφης. Και είμαι… Ποιητής»! – Γράφει η Γεωργία Γιώτα Φιλόλογος-ποιήτρια-συγγραφέας.
«Το όνομά μου Κωνσταντίνος Πέτρου Καβάφης. Και είμαι… Ποιητής»!
Ποιητής ουρανού και γης. Ορατών τε και ανομολογήτων αοράτων. «Ότι πολύ την ομορφιάν ατένισα…». Και τούτη η ομορφιά με ακολουθεί, τούτη την ομορφιά ακολουθώ, σε κάθε βήμα της ζωής, σε κάθε πόλη.Το μεγαλείο του Ποιητή. Η παρεξήγηση που βαραίνει τον άνθρωπο. Και ένας μύθος που ξετυλίγεται από την αρχή, αναζητώντας την Αριάδνη του.
Ο Καβάφης δεν ήταν άθεος, όπως κάποιες φωνές επηρμένων νόων ισχυρίζονται, με κούφιες μαρτυρίες, λόγια ασταθή και ανέξοδα. Ένα ποίημά του, αν και «κρυμμένο», με τον τίτλο «Το Μετέπειτα», βοά:
Την ώρα της κρίσεως…
«θα ανοιχθεί ο οφθαλμός ενώπιον του Πλάστου. Κύμα αθάνατον ζωής θα ρεύσει εξ εκάστου Ευαγγελίου του Χριστού — ζωής αδιασπάστου».
Αν δεν γνωρίζεις επομένως την αλήθεια, καλύτερα να σωπαίνεις… «Ουκ έγνωσαν την αλήθειαν ταύτην»
Για τες θρησκευτικές μας δοξασίες — ο κούφιος Ιουλιανός είπεν «Ἀνέγνων, ἔγνων, κατέγνων». Τάχατες μας εκμηδένισε με το «κατέγνων» του, ο γελοιωδέστατος. Τέτοιες ξυπνάδες όμως πέρασι δεν έχουνε σ’ εμάς τους Χριστιανούς. «Ἀνέγνως, ἀλλ’ οὐκ ἔγνως· εἰ γὰρ ἔγνως, οὐκ ἂν κατέγνως» απαντήσαμεν αμέσως.
Ο Καβάφης δεν συνήθιζε να οργανώνει και να σχεδιάζει τη ζωή του. Τα μόνα που σχεδίαζε στην κάθε τους λεπτομέρεια ήταν τα σπαράγματα της ψυχής του. Φρόντιζε με επιμέλεια κάθε λέξη, δούλευε άοκνα με το αμόνι της γλώσσας του κάθε λέξη και με τη δική του, την περίφημη πια «καβαφική ειρωνεία» σμίλευε κάθε έννοια και κάθε σύμβολο. Γιατί… η λιβαδοπονία της ψυχής είναι πολύ μεγάλο πράγμα.
Ο Ποιητής γράφει άναρχα κατά τας γραφάς, σπάει τα δεσμά και τους φραγμούς της παραδοσιακής ποίησης, της ρίμας και της απόλυτης πειθαρχίας στο μέτρο. Αυτό το … «παράπτωμα» οι ποιητές της ενδοχώρας δεν του το συγχωρούν. Τουλάχιστον όχι αμέσως. Κι όμως, όταν ανακαλύπτεις πως αυτή η επαναστατική απουσία μέτρου και συμβατικών κανόνων, όχι μόνο δεν στερείται ρυθμού, αλλά αντιθέτως προσκαλεί το συγχρονισμό των συναισθηματικών παλμών με το δικό της μοναδικό εσωτερικό ρυθμό, τότε δεν ξαφνιάζεσαι στην … υπό όρους πειθαρχία κάποιων ποιημάτων του στη μουσική μελωδία και στους κανόνες που αυτή ακολουθεί.
Και γράφει, γράφει τακτικά. Σκέφτεται πολύ. Νιώθει την αξία κάθε ερεθίσματος και κάποιες φορές υποτάσσεται στις ρωγμές της σάρκας του. Μόνο! Γιατί ο νους παραμένει ανυποψίαστα ανένταχτος. Αυτό το καθ΄ομοίωσιν, Κύριε, είναι φορτίο βαρύ και πώς να το αντέξει κανείς μέσα στη αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι του. Ο χρόνος για τον Ποιητή ταυτίζεται με ένα ταξίδι χωρίς επιστροφή και με μοναδικό, σαφή και οριστικό προορισμό το άπειρο, το επέκεινα, όταν σημάνει του χρόνου το βαρύ σήμαντρο.
Και ανάμεσα στα κρυμμένα πεζά ποιήματα, σαν να΄θελε την ώρα που το μελάνι σκιαγραφούσε την ψυχή του να καλύψει ταυτόχρονα τις ενοχικές ανάγκες του σώματος, δώρου Θεού και φύσης, κάλυμμα πολύτιμο της εσώτερης ουσίας και ας το ξόρκιζε κάποιες φορές σε ένα άγραφο μα τόσο ισχυρό νομοθετικό διάταγμα, …«(Το) Σύνταγμα της Ηδονής».
Ο Κ.Π. Καβάφης τολμά να αναγνωρίσει πρώτος αυτός τη δύναμη της τέχνης του, την αξία των δημιουργημάτων του. Αλλά δεν τολμά να παραδεχτεί τα πάθη του ανθρώπου. Δύσκολες εποχές για αποστάτες ονείρων. Και τις στιγμές της έντασης και τις ώρες των παθών, φάση ακροβασίας ανάμεσα στις δύο πνοές, μετουσιώνει σκέψεις και συναισθήματα σε θεανθρώπινα πάθη των λέξεων που ανεβαίνουν το Γολγοθά και σταυρώνονται, για να γνωρίσουν την ανάσταση των νοημάτων τους, όταν έρχεται του χρόνου το ευ-λογημένο πλήρωμα…
Ζει ποιητικώς και υπηρετεί βιωματικά την ποίηση. Σέβεται την πορεία των λέξεων και των εννοιών την προπατορική καταγωγή. Παίζει κρυφτό με τα νοήματα, κυνηγητό με την ιστορική ορθογραφία, αλλά παίρνει αμπάριζα και τρέχει πίσω από τα σημαινόμενα, την ώρα που αυτά ξεπλένονται στις υδροφόρες σπηλιές της ψυχής. Και δεν σταματά να ξαφνιάζει. Στην ταφόπετρά tου ζητά ό ίδιος να γραφεί αυτό που είναι και αυτό που υπηρετούσε μια ζωή: «ΠΟΙΗΤΗΣ». Και αυτός, ο βαρύτιμος τίτλος τιμής έχει πια γραφεί και στο νου μας και στης καρδιάς την πολύτιμη ουρανόπετρα: «ΠΟΙΗΤΗΣ».
Η ποίησή του ταράζει τα λιμνάζοντα ύδατα της εποχής, προκαλεί την παλαμαϊκή μονοκρατορία, η ζωή του εγείρει ερωτήματα, διεγείρει ταριχευμένες συνειδήσεις, ανατρέπει τον κοινωνικό καθωσπρεπισμό. Αλλά αυτός έχει πλήρη επίγνωση της μοναδικότητάς του. Μακριά όμως από αλαζονεία και έπαρση. Κρυφό του πάθος η ιστορία και οι πρωταγωνιστές που την έγραψαν. Ανομολόγητο ο έρωτας. Φανερό και διάχυτο η ροπή προς την υπαρξιακή αγωνία που συναντά την κατεύθυνση του φιλοσοφικού προβληματισμού. Οι πράξεις, τα συναισθήματα, οι συμπεριφορές και ένας τρόπος να μετατρέπονται αυτές σε … διδασκαλίες, έτσι όπως εκείνος ξέρει να μετουσιώνει. Όσο για τον άνθρωπο Καβάφη, κάθεται μοναχικός και μόνος σε μια έρημη αμμουδιά και διασκεδάζει να πετά τα βότσαλα στην φαινομενικά ήρεμη επιφάνεια και αρέσκεται να μετρά τους ομόκεντρους κύκλους… Μοναχικός και μόνος, αλλά δημιουργικά ισχυρός
Η ποίησή του παραμένει ένα αισθητικό και γλωσσολογικό αμάλγαμα, ένα φαντασμαγορικό σκηνικό, μυστηριώδες και μυστηριακό. Αν προσπαθήσει κάποιος να λύσει το γρίφο της ποιητικής γραφής του Καβάφη, είναι σαν να προσπαθεί επί ματαίω να λύσει από την αρχή το Γόρδιο δεσμό. Η γλώσσα του έχει το χάρισμα της «δωριστί αρμονίας», της απλότητας των λέξεων που όσο πιο καθάρια είναι τούτη τόσο μεγαλύτερο είναι το βάθος και το πλάτος των νοημάτων της. Γιατί η ομορφιά ενυπάρχει στην απλότητα και ο Ποιητής «πολύ την ατένισε». Και οι λέξεις του καθάριες, ατόφιες και έχουν μια ελληνικότητα που ενίοτε τρομάζει.
Ο Καβάφης ζει με το τρισυπόστατο σε μια διαρκή προσπάθεια ισορροπίας. Ο νους σε γόνιμη ταραχή. Η ψυχή του σε διαρκή αναταραχή. Κι ένα σώμα που ασφυκτιά σε έναν επιβαλλόμενο κοινωνικό καθωσπρεπισμό και κάποιες νύχτες δραπετεύει από τη φυλακή του για να ανταμώσει την ένοχη ηδονή, νιώθοντας ως το μεδούλι του τα υλικά που επέλεξε ο Δημιουργός του, το νερό και κυρίως το χώμα από το οποίο είναι πλασμένο.
Ποίηση γαρ: γένους θηλυκού και άκρως ουσιαστικού. Αριθμού ενικού και μοναδικού. Και πτώσεων αναλογικών των πιστώσεων του βαθύτερου εαυτού.
Η εργασία του ως δημοσίου υπαλλήλου τον πνίγει. Του στερεί το οξυγόνο της ελευθερίας και της δημιουργικής έκφρασης. Του στερεί το ήλιον της έμπνευσης που θα δώσει φτερά σε ό,τι η ψυχή κυοφορεί. Κι αυτό του προκαλεί τύψεις, ενοχές, τη στιγμή που «άλλα ετούτη αποζητά, για άλλα κλαίει
Και κάτι αξιοσημείωτο: αγωνίζεται με σθένος και για την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα, με άρθρα του, δημοσιευμένα στην εφημερίδα «Εθνική» των Αθηνών, σε αγγλική και ελληνική γλώσσα, ενώ λίγους μήνες αργότερα, τον Απρίλιο του 1893, στην εφημερίδα «Τηλέγραφος» της Αλεξάνδρειας υπερθεματίζει την ένωση της Κύπρου με τη μητέρα Ελλάδα.
Ο Καβάφης δεν ανήκει πουθενά. Γιατί η ποίησή του ανήκει παντού. Στου γλαυκού το ουράνιο στερέωμα. Και εκεί θα μείνει ανεξίτηλο. Γιατί είναι από τους λίγους δημιουργούς που με λίγες λέξεις, απλές, καθημερινές και συνηθισμένες, ευλογημένες με την αξία της δωρικότητας, όχι βαρυσήμαντες ή νοηματικά βαρύγδουπες, καταφέρνει να προκαλεί ταραχή του νου, συντονισμό των συναισθημάτων και μια ταύτιση που οδηγεί δι΄ελέου και φόβου σε πνευματική κάθαρση.
Ο Ποιητής μάλιστα φρόντιζε να συγκεντρώνει και να αρχειοθετεί το έργο του συστηματικά, δημιουργώντας έτσι ένα μοναδικό λογοτεχνικό και προσωπικό αρχείο. Το Ίδρυμα Ωνάση απέκτησε το αρχείο Καβάφη στα τέλη του 2012, εμπλουτίζοντας τις συλλογές της Ωνασείου Βιβλιοθήκης που συγκεντρώνει σπάνιες εκδόσεις και την πολιτιστική κληρονομιά επτά αιώνων.
Το όνομά μου είναι Κ.Π. Καβάφης Έζησα μόνος και ισχυρός. Και με αυτή την ιδιότητα περνώ τις πύλες του ανεξήγητου. Διαβαίνω τις γέφυρες της ποίησης. Όποιος θέλει, ας έλθει μαζί μου. Όποιος νιώσει, ας βαδίσει πλάι μου. Η μεγαλύτερη προδοσία είναι να προδώσεις την ψυχή σου. Και για τον Ελληνικό ποιητή η ψυχή του ήταν η υψηλή της ποίησης η τέχνη. «Η μεγαλύτερη Κερά του κόσμου», Τιμή σε κείνους που ορίζουν στη ζωή τους και φυλάττουν Θερμοπύλες… ποτέ από χρέος μη κινούντες.
Τιμή σε σένα, Ποιητή. Γιατί τη δόξα την έχεις αφειδώλευτη, να ουρανεί στου γλαυκού το γειτόνεμα…
Τιμή για μας η ποίησή σου…
Άξιος ει και άξιον εστί το έργο σου
Στης ποίησης τον ήλιο το νοητό, του οποίου η μια ηλιαχτίδα, εκείνη που σκορπίζει, θαρρώ, το περισσότερο φως, σχηματίζει με του Απόλλωνα τη γενναιοδωρία το όνομα του ποιητή, το όνομα του Κ.Π. Καβάφη.
Η Γεωργία Γιώτα είναι Φιλόλογος, αριστούχος απόφοιτος Φιλοσοφικής Σχολής του Ε.Κ.Π.Α. Είναι κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος Σπουδών Δημιουργικής Γραφής του Ε.Α.Π., με άριστα. Τον Σεπτέμβριο του 2023, κυκλοφόρησε η πρώτη της ποιητική συλλογή, με τον τίτλο «Μάγμα εν-κάρδιον» και τον Φεβρουάριο του 2025 η δεύτερη ποιητική της συλλογή, το «Εύφλεκτον δέρας». Η πρώτη της ποιητική συλλογή έλαβε δύο Βραβεία, το 5ο Βραβείο και το Βραβείο «Ορφέας» στον «10ο Παγκόσμιο Διαγωνισμό Ποίησης Κ.Π. Καβάφη 2024». Στις 23 Νοεμβρίου 2024 τιμήθηκε με το «Διεθνές Βραβείο Πολιτισμού Yorgos Foudoulis», για την προσφορά της στον πολιτισμό. Η τρίτη της ποιητική συλλογή είναι ήδη εν τη γενέσει της, ενώ παράλληλα ετοιμάζεται ένα ακόμη βιβλίο της, μια συλλογή διηγημάτων.
Τα τελευταία δέκα χρόνια αρθρογραφεί σε έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο, τοπικής και πανελλαδικής εμβέλειας (άρθρα και δοκίμια). Ποιήματα και διηγήματά της έχουν δημοσιευτεί σε ιστοτόπους της λογοτεχνίας, της τέχνης και του πολιτισμού (Culture Book, Vakxikon. gr, Fractal-Η Γεωμετρία των ιδεών, Koukidaki, κ.ά.), καθώς και στο περιοδικό 3η Χιλιετία του Δημήτρη Πιστικού, αλλά και στον τοπικό τύπο. Το 2022 έλαβε Βραβείο Διηγήματος (για το διήγημα «Ανθισμένες Πασχαλιές») Ποιήματά της έχουν επίσης συμπεριληφθεί στον ετήσιο λογοτεχνικό τόμο για το 2023 του Λογοτεχνικού Περιοδικού «Κελαινώ», στο λογοτεχνικό ημερολόγιο 2024, «Αχ… Έρωτα», των εκδόσεων Βεργίνα, στο 4ο Ανθολόγιο Ποίησης «Ξεφυλλίσματα» του λογοτεχνικού ιστοτόπου iTravelPoetry, στο Νέο Λογοτεχνικό Ημερολόγιο 2024 του περιοδικού «Πνοές λόγου και τέχνης», καθώς και στον 32ο τόμο της Μεγάλης Εγκυκλοπαίδειας της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Χάρη Πάτση. Τον Σεπτέμβριο του 2024 έλαβε Τιμητική Διάκριση στους 39ους Ποιητικούς Αγώνες Δελφών για το ποίημά της «Υποσχέσεις».
Έχει λάβει μέρος με τέσσερις (04) εισηγήσεις στο Πανελλήνιο Συνέδριο για την Προώθηση της Εκπαιδευτικής Καινοτομίας που διεξάγεται κάθε Οκτώβριο στη Λάρισα και παράλληλα υλοποιεί εισηγήσεις, παρουσιάσεις και επιμορφώσεις με θέμα την ποίηση, τη λογοτεχνία και τη δημιουργική γραφή σε σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, τόσο για μαθητές όσο και για εκπαιδευτικούς.
Από τον Απρίλιο του 2024 είναι Επίτιμο Ιδρυτικό Μέλος της Παγκόσμιας Ημέρας Κ.Π.Καβάφη-29 Απριλίου.
Οι απόψεις του εκάστοτε άρθρου, αντικατοπτρίζουν την προσωπική άποψη του συντάκτη. Προτείνουμε, ο εν δυνάμει αναγνώστης, αφενός να προβαίνει σε έλεγχο αγοράς, για την εύρεση της πιο συμφέρουσας τιμής, αφετέρου κατά την αγορά, να επισκέπτεται οποιοδήποτε βιβλιοπωλείο, ώστε να ελέγξει από μόνος του, κατά πόσο το συγκεκριμένο ανάγνωσμα, καλύπτει τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του.
