Εύφλεκτον δέρας – Γεωργία Γιώτα – Ρωτά ο Άγγελος Τάσκος.
Πείτε μας λίγα λόγια για εσάς.
Ονομάζομαι Γεωργία Γιώτα. Μισή Αιολίς (και Δολοπία, θα έλεγα) και μισή Νηρηίς, καθώς έλκω την καταγωγή μου από Καρδίτσα και Νίσυρο. Είμαι Φιλόλογος, απόφοιτος Φιλοσοφικής Σχολής του Ε.Κ.Π.Α. και κάτοχος Μ.Δ.Σ. Δημιουργικής Γραφής του Ε.Α.Π. Προσπαθώ να υπηρετώ με ευσυνειδησία και συνέπεια την υψηλή τέχνη της ποίησης, παλεύοντας με την αδυσώπητη φθορά σε αλώνια μαρμαρένια. «Ποίηση για μένα είναι πόλεμος προς τον χρόνο και τη φθορά», για να τολμήσω να δανειστώ την άποψη του Ποιητή του φωτός, Οδυσσέα Ελύτη, από μια συνέντευξή του στο «Βήμα της Κυριακής», τον Δεκέμβριο του 1978. Μέχρι στιγμής μάλιστα έχουν ήδη εκδοθεί δύο ποιητικές μου συλλογές, η πρώτη με τον τίτλο «Μάγμα εν-κάρδιον» και η δεύτερη με τον τίτλο «Εύφλεκτον δέρας», ενώ ετοιμάζονται ακόμα μία συλλογή, η οποία και ολοκληρώνει την ποιητική τριλογία, καθώς και μια συλλογή διηγημάτων. Χαρά μου και τιμή μου επομένως κάθε άγγιγμα ψυχής που προ(σ)καλείται από την ιερή λειτουργία της ποιητικής έκφρασης.
Η μεγαλύτερη επιρροή στη ζωή σας;
Τα ερεθίσματα στη ζωή πολλά. Και επομένως και οι επιρροές πολλές, καθώς κάθε ερέθισμα αφήνει ένα μικρό ή ένα μεγάλο ίχνος ψυχοσυναισθηματικής εντύπωσης. Όσοι μάλιστα βαδίζουμε στα μονοπάτια της υψηλής τέχνης της ποίησης, ως θεράποντες και θεραπαινίδες της, έχουμε ένα φίλτρο επιπλέον, αυτό της ζώσας ευαισθησίας που δεν μας αφήνει αρκετές φορές «ήσυχους στις Πλάτρες», τολμώντας να αγγίξω ένα στίχο του μεγάλου μας Σεφέρη. Αν ωστόσο θα έπρεπε να προβώ σε μία επιρροή και να τη χαρακτηρίσω ως σημαίνουσα και καθοριστική, αυτή θα ήταν η διαδρομή μου στους αγώνες στίχων, κατά τη διάρκεια των μεταπτυχιακών μου σπουδών πάνω στη δημιουργική γραφή. Αυτό το πρώτο βάπτισμα του πυρός ήταν και το εναρκτήριο λάκτισμα μιας ανέλιξης και μιας διαδρομής προς το φως της δημιουργικής έκφρασης που δεν τολμούσα πριν να φανταστώ. Και η αρχή εκείνη ήταν και είναι για μένα το παν, όχι το ήμισυ ή το λίγο. Και νιώθω ευλογημένη για αυτό.
Από τι εμπνέεστε για τη συγγραφή των ποιημάτων σας;
Από την καθημερινότητα και τη δραματικότητά της. Για να το πω και …ποιητικά, από την καθημερινότητα που βρίθει δραματικότητας, με το νόημα και την ουσία μιας αρχαίας δραματικής πράξης. Η αλήθεια είναι πως η θρυαλλίδα της δημιουργίας είναι συνήθως γεγονότα … εύφλεκτα και ενίοτε επώδυνα που προκαλούν την ταραχή του εν-κάρδιου μάγματος και το σπρώχνουν προς την επιφάνεια της έκφρασης, για να βρει λύτρωση, για να αναζητήσει την κάθαρση και να την προσφέρει, δώρο του υψηλού, στο νου και στην ψυχή, ώστε αυτά να γαληνέψουν. Από τον ευτελισμό και τον εξευτελισμό του ανθρώπου, μέχρι την έλλειψη σεβασμού απέναντι στο μυστήριο της ζωής, παραδοχές συναισθημάτων, αποδοχές καταστάσεων, παραλογισμοί και άλογες πράξεις του ανθρώπου, αλλά… και ο ζωογόνος έρωτας, η αναζήτηση της ελπίδας και της αισιοδοξίας, η πορεία προς το φως που μέσα μας σφραγίζει η πνοή του Υψίστου, οτιδήποτε προκαλεί και προσκαλεί τους παλμούς της καρδιάς μπορεί να αποτελέσει πηγή έμπνευσης και έναυσμα για δημιουργία.
Πως ήταν η παιδική σας ηλικία;
Γεμάτη αγάπη. Είχε βέβαια και τις δυσκολίες και τις παγίδες της. Είχε και τις δοκιμασίες της, καθώς η ζωή και ο θάνατος ακολουθούν τους νόμους του Δημιουργού και του αφάτου, ωστόσο, είναι αλήθεια ότι πήρα και σαφώς ένιωσα πολλή αγάπη και ενδιαφέρον. Ειδικά από τη μητέρα μου, στην οποία οφείλω μπουκιές ουρανού. Μεγαλώνοντας όμως συνειδητοποιούσα κάθε φορά πως η δουλειά με τον ίδιο μας τον εαυτό, η ενδοσκόπηση, η γνώση του εσώτερου, ενίοτε άγνωστου ως προς τις συνιστώσες του εαυτού μας, η συμφιλίωση και η επικοινωνία μαζί του είναι καθοριστικά για τη σμίλευση του χαρακτήρα μας και της συμπεριφοράς μας. Και να προσθέσω κάτι ακόμα που θεωρώ πολύ σημαντικό: οτιδήποτε φαινομενικά και ίσως επιδερμικά αντιλαμβανόμουν ως αρνητικό ή άσχημο, τελικά αποδεικνυόταν με του χρόνου το πολύτιμο πλήρωμα ότι είχε το λόγο του και την αξία του στη ζωή μου. Μου δίδασκε πολλά και σημαντικά και γέμιζε με όπλα αποτελεσματικά τη φαρέτρα του νου και της ψυχής μου. Περίεργο κι όμως μυστηριωδώς αληθινό. Αυτό που είμαι, αυτό στο οποίο κάθε μέρα εξελίσσομαι έχει τις ρίζες του στα όμορφα, αλλά… και στα άσχημα της ζωής. Όλα στην ώρα τους, για αυτό και όλα… ωραία.
Τι καθορίζει τις ζωές μας, οι επιλογές μας ή οι επιρροές;
Αν αποδεχτούμε και παραδεχτούμε ότι οι επιρροές μας παίζουν ρόλο καθοριστικό στη διαμόρφωση της συμπεριφοράς μας, τότε το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγουμε είναι πως οι επιλογές μας δύνανται να είναι αποτέλεσμα και των επιρροών και σαφώς καθοριστικές για την πορεία της ζωής μας. Τα δοχεία στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι συγκοινωνούντα και το ένα επηρεάζει το άλλο. Και η ζωή μας είναι κοινή συνισταμένη αυτών. Και όλες μαζί οι συνιστώσες αλληλεπιδρούν με τα στοιχεία της δικής μας προσωπικότητας.
Τι κάνει μερικά έργα να αντέχουν στον χρόνο;
Η συνομιλία τους με την εποχή. Με κάθε εποχή. Με άλλα λόγια η διαχρονικότητά τους. Να μελετάς ένα βιβλίο που γεννήθηκε χρόνια πριν και όμως να έχεις την αίσθηση ότι βγήκε μέσα από τη μήτρα της ζώσας καθημερινότητας, σαν …. να έχει συλληφθεί, να έχει κυοφορηθεί και να έχει αντικρίσει το φως πρόσφατα. Και επιπλέον είναι η συν-κίνηση, η συναισθηματική μέθεξη που ένα έργο προσφέρει στον αποδέκτη του. Και κάποια έργα όσα χρόνια κι αν περάσουν έχουν τη δύναμη, μέσα φυσικά και από τη δύναμη της πένας του δημιουργού τους, να προ(σ)καλούν τον δέκτη τους σε διανοητική και συναισθηματική μέθεξη, οδηγώντας τον σε πνευματική και συναισθηματική ανά(σ)ταση, παντός καιρού.
Αγαπημένες/αγαπημένοι ποιητές, λογοτέχνες, συγγραφείς που σας έχουν επηρεάσει; Το αγαπημένο σας βιβλίο;
Έχουμε μια πολύ σπουδαία παραγωγή αξιόλογων δημιουργών, οι οποίοι υπηρετούν αποδεδειγμένα την τέχνη του υψηλού, συγγραφείς, ποιητές, λογοτέχνες, καλλιτέχνες. Η χώρα μας έχει ένα εξόχως υψηλό δείκτη παραγωγής λογοτεχνικού πολιτισμού που αποτελεί σε πολλές περιπτώσεις τη μήτρα που κυοφόρησε την ευρωπαϊκή, ακόμα και την παγκόσμια λογοτεχνική παραγωγή. Η τέχνη του λόγου καθίσταται αιτιοκρατικά και λόγος της τέχνης. Αν, ωστόσο, θα έπρεπε να επιλέξω, θα επέλεγα δίχως άλλο δύο Ποιητές που θαυμάζω απεριόριστα και τους θεωρώ τα δύο πνευματικά μας Έβερεστ της ποίησης, χωρίς βέβαια αυτό να μειώνει την αξία και την πολύτιμη παρακαταθήκη των άλλων. Αναφέρομαι στον Ελληνικό-Ιστορικό μας Ποιητή, με το «Π» κεφαλαίο και δεσπόζον, στον Κωνσταντίνο Π. Καβάφη, και στον Ποιητή του φωτός, Οδυσσέα Ελύτη. Και οι δύο συνοδοιπορούν στου γλαυκού το γειτόνεμα. Όσο για το αγαπημένο μου βιβλία, ας μου επιτραπεί να αναφέρω δύο, «Αναφορά στον Γκρέκο» και «Ένα παιδί μετράει τ΄αστρα», των σπουδαίων μας συγγραφέων-στοχαστών και όχι μόνο, Νίκου Καζαντζάκη και Μενέλαου Λουντέμη αντίστοιχα.
Από πότε θυμάστε τον εαυτό σας να γράφει και γιατί; Ποιο είναι το πρώτο ποίημα που θυμάστε;
Γράφω από πολύ μικρή. Από το Δημοτικό Σχολείο ήδη, θυμάμαι να έχω έναν αρκετά δομημένο και μεστό λόγο για την ηλικία μου και αυτό σαφώς οφειλόταν στην αγάπη μου για το διάβασμα και τα λογοτεχνικά βιβλία, τα οποία και μου κρατούσαν συντροφιά ώρες ολόκληρες. Θυμάμαι να αποτυπώνω στο μυαλό μου, να προσπαθώ τουλάχιστον, κάθε καινούργια ιδιαίτερη λέξη και να λαχταρώ να την τοποθετώ με ευλάβεια στο γραπτό μου λόγο. Οι εκθέσεις μου, ως παραγωγές γραπτού λόγου αρχικά και στα χρόνια του Λυκείου ως πραγματείες, αποτελούσαν μια … κουραστική (το παραδέχομαι), αλλά συνάμα λυτρωτική κατάθεση του εσώτερου εαυτού. Εδώ και δεκαπέντε χρόνια, ώριμη πια στον τρόπο σκέψης και γραφής, αρθρογραφώ σε έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο, γράφω δοκίμια, διηγήματα, αλλά η ποίηση είναι το λιμάνι και το απάνεμο καταφύγιό μου, για να κρύβομαι εκεί από τη ζωή όταν λείπω, για να χαριτολογήσω, ενθυμούμενη το στίχο ενός τραγουδιού. Όσο για το πρώτο μου ποίημα, αυτό θαρρώ ήταν ένα από τα πρώτα καταγεγραμμένα ποιητικά σπαράγματα ψυχής, κατά τη διάρκεια του μεταπτυχιακού μου, με τίτλο «Αέναο ταξίδι» και αναφερόταν στο αέναο ταξίδι της ποίησης, ως λυτρωτικής έκφρασης επικοινωνίας.
Με ποιον/ποια ποιητή/ποιήτρια θα θέλατε να πίνατε ένα ποτήρι κρασί και γιατί;
Αναφέρθηκα πιο πάνω στον Ποιητή εκείνον που «πολύ την ομορφιά ατένισε», στον Κ.Π. Καβάφη. Τον διψώ, κυριολεκτικά (ας με συγχωρέσει ο ποιητής της ρωμιοσύνης που δανείστηκα το στίχο του). Η δραματικότητα και η θεατρικότητα με τις οποίες αντιμετώπιζε κάθε επισκέπτη του, το ημίφως της κάμαρας που ταίριαζε αρμονικά με το φως της ποίησής του είναι κάτι που με προ(σ)καλεί όσο τίποτε. Και βέβαια θα ήθελα να πιω ένα ποτήρι κρασί με τη σπουδαία μας Κική Δημουλά. Γυναίκες, δημιουργοί και σίγουρα η συζήτηση μετά οινοποσίας θα είχε γόνιμο ενδιαφέρον.
Στο ποίημα σας «Για τους ποιητές» γράφετε «Συντάσσομαι τα πρόσωπα. Απεταξάμην τα προσωπεία». Αυτό είναι το κύριο χαρακτηριστικό της εποχής μας;
Θεωρώ απόλυτα και το πιστεύω συνάμα πως αυτό είναι το ζήτημα και το ζητούμενο, η αναζήτηση του προσώπου και της αλήθειας του. Στην εποχή μας ζητείται ελπίς, αναζητείται ο άνθρωπος, μέτρο όλων των χρημάτων, για να μνημονεύσω τον σπουδαίο σοφιστή Πρωταγόρα. Το πρόσωπο είναι η αλήθεια του χαρακτήρα και της συμπεριφοράς του. Το προσωπείο είναι αυτό που φαίνεται και πολλές φορές καλύπτει και συγκαλύπτει την αξία της αλήθειας. Προσωπικά και μετά από μια ευ-λογημένη πορεία ζωής και δημιουργίας, επιλέγω, έχω αυτή την πολυτέλεια θαρρώ, να κοσμούν τη ζωή μου αληθινά και ουσιαστικά πρόσωπα και όχι φαλκιδευμένα προσωπεία. Αυτό εμπίπτει στις δικές μου κόκκινες γραμμές, διαχωριστικές της ουσιαστικής συνύπαρξης και επικοινωνίας.
Ήττες ή απώλειες φοβόμαστε τελικά εμείς οι άνθρωποι;
Θα απαντήσω ξεκάθαρα: απώλειες. Τις ήττες μπορούμε, θεωρώ, να τις ξεπεράσουμε, να αναδιοργανωθούμε, να ανασυνταχθούμε, να επαναξιολογήσουμε τις δυνάμεις και τις δυνατότητές μας. Αρκεί… να μην υποστούμε απώλειες, οι οποίες μας στοιχίζουν πνευματικά, συναισθηματικά, ακόμα και υλικά. Γιατί, αν συμβεί αυτό, τότε ανατρέπεται η ισορροπία δυνάμεων. Μια ήττα μπορεί να μας διδάξει. Μια απώλεια μπορεί να μας κάνει να απωλέσουμε τον ίδιο μας τον εαυτό. Και αυτό παρακαλώ στην προσευχή μου κάθε βράδυ, όχι να έχω και κάτι άλλο (εξάλλου ο άνθρωπος είναι ανικανοποίητο ον), αλλά να μην χάσω ό,τι πολύτιμο έχω στη ζωή μου και την κοσμεί και μόνο ευλογημένη νιώθω για αυτό.
Ορμώμενος από το στίχο σας «..το οξυγόνο της ζωής πωλείται από καιρό εμφιαλωμένο», θέλω να σας ρωτήσω, τελικά πόσο κοστίζουν οι ανθρώπινες ανάσες μας;
Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια διαπιστώνουμε με λύπη και χωρίς αιδώ όλο και περισσότερο να φθίνει η αξία της ανάσας του ανθρώπου, της πνοής του Δημιουργού. Ωστόσο, η ανάσα που δίνει ζωή στο τελειότερο δημιούργημα αξίζει όσο κι αν κοστίζει. Κάθε τι «εμφιαλωμένο» δεν μπορεί να διατηρείται για πολύ εγκλωβισμένο. Θα αποκτήσει μικρόβια και θα αποβεί σε βάρος της υγείας. Η ανάσα, η ζωή, όπως και κάθε αξία της έχουν ανάγκη ζωτικό χώρο, καθαρό αέρα και ανθρώπους να τις υπερασπίζονται, ως μεσουρανούσες αξίες.
Στις μέρες μας ο άνθρωπος έχει μπερδέψει ή έχει ταυτίσει την αντοχή με την ανοχή; Εάν ναι, γιατί έγινε αυτό;
Ζούμε σε μια εποχή στην οποία τα όρια, γενικά, γίνονται όλο και πιο δυσδιάκριτα. Και εμείς προσπαθούμε να τα διακρίνουμε, χωρίς να φοράμε κάποιες φορές… γυαλιά ηλίου. Κάθε πράγμα ορίζεται, για να γίνεται αντιληπτό και επεξεργάσιμο. Αν στην αντοχή και στο πεπερασμένο της δεν βάλουμε εξ αρχής όρια, τα όρια του εαυτού μας, η αντοχή θα καλυφθεί από την ανοχή και η ανοχή αν δοκιμαστεί, που, για να είμαστε ειλικρινείς, δοκιμάζεται με κάθε μέσο, εύκολα και γρήγορα πια, μπορεί να μας οδηγήσει σε αυτό που ονομάζεται είτε ως πραγματικό είτε ως ευφυολόγημα «σύνδρομο του βατράχου». Αν ο βάτραχος αμελήσει να δραπετεύσει από την κατσαρόλα με το νερό που βράζει, συνηθίζοντας αργά, αλλά σταδιακά, την αύξηση της θερμοκρασίας του, χωρίς τόλμη, αλλά με ανοχή, όταν τελικά θα το πάρει απόφαση, θα είναι αργά. Αυτή η ανοχή στο βραστό νερό θα έχει ήδη παραλύσει το σώμα του και θα έχει ακυρώσει κάθε αντίδρασή του.
Στα ποιήματά σας αντλείται έμπνευση από όλη την αρχαία Ελληνική Παιδεία και Γραμματεία, από την αρχαία μας Ιστορία…τι ρόλο έχει παίξει στην ποίησή σας αυτός ο «πνευματικός βατήρας»;
Εύστοχη ερώτηση και σας ευχαριστώ για αυτό. Η Αρχαία Ελληνική Παιδεία, η Αρχαία Ελληνική Γραμματεία είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο ιστορικής και πολιτισμικής κληρονομιάς. Όπως εύστοχα την χαρακτηρίσατε, αποτελεί για ολόκληρο τον κόσμο, όχι μόνο για μας τους Έλληνες, έναν ασφαλή πνευματικό βατήρα, στον οποίο ανεβαίνουμε ενίοτε με δυσκολίες, με προσπάθεια, αλλά η θέα και η θέαση του υψηλού αποζημιώνει με το παραπάνω. Εκεί το οξυγόνο είναι καθαρό, η ομορφιά δεδομένη και αυτή η πληρότητα της ψυχής δεν ανταλλάσσεται με τίποτα. Μέσα από τα σύμβολα της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματεία και Ιστορίας, όχι μόνο ανέσυρα πανανθρώπινες αξίες και ιδανικά, αλλά γοητεύτηκα από τη δύναμη της συμπύκνωσης υψηλών νοημάτων, καθώς ένα σύμβολο, ένα όνομα, ένας χαρακτήρας μιλούσε και εξέφραζε πολλά πράγματα μαζί. Και αυτή η συμπύκνωση στον ποιητικό λόγο, αν χρησιμοποιηθεί σωστά, έχει τη δύναμη να μεταφέρει μηνύματα πολλαπλών λειτουργιών και εφαρμογών.
Τι είναι για εσάς ψυχή; Είναι μια ηθική συνείδηση;
Η ψυχή μας είναι το είναι μας. Η ουσία του ανθρώπου. Η πνοή που εμφύσησε ο Δημιουργός, για να δώσει αξία στη ζωή του τελειότερου δημιουργήματος. Είναι τα συναισθήματά μας, η ταυτότητα της συμπεριφοράς μας. Είναι η αληθινή ομορφιά του ανθρώπου. Κατά συνέπεια είναι και… η συνείδησή μας, η ηθική ή η α(ν)ήθικη. Δεν αντιλαμβανόμαστε εξάλλου με τον ίδιο τρόπο την ηθική όλοι οι άνθρωποι. Οι γενετικές μας καταβολές, οι προσλαμβάνουσες μας όπως μεγαλώνουμε, οι επιρροές του περιβάλλοντός μας αφήνουν τα ίχνη τους και σμιλεύουν την ψυχή μας.
Τι οφείλουν οι άνθρωποι να «απετάξουν» από επάνω τους εξ αφορμής του ποιήματός σας «Απεταξάμην», ώστε η ανθρωπότητα να βρει την αγάπη και την ισορροπία;
Με μία λέξη: τον εγωκεντρισμό τους. Τον εγωκεντρισμό τον διαχωρίζω από τον εγωισμό. Ο εγωισμός είναι ωφέλιμος. Είναι η ουσία της ευαγγελικής ρήσης «αγάπα τον πλησίον σου ως εαυτόν». Ο εγωκεντρισμός όμως ενέχει την απόλυτη προτεραιότητα του εαυτού μας και μόνο. Το «εγώ» αποτελεί το κέντρο βάρους των επιλογών μας και της συμπεριφοράς μας. Ο «άλλος» δεν υπάρχει στον ορίζοντα του εγωκεντρικού ανθρώπου. Δεν είναι στη ζωή του. Απλώς φαίνεται. Έτσι εκτιμώ ότι αιτιολογούνται πολλές από τις παράλογες, ακόμα και εξωλογικές πράξεις της εποχής μας.
Εάν στο δισάκι σας μπορούσατε να χωρέσετε μονάχα τρεις αξίες, ποιες θα ήταν αυτές για εσάς;
Ελευθερία, αλληλεγγύη, σεβασμός. Με την ελευθερία ο άνθρωπος πράττει, δημιουργεί, παράγει πολιτισμό, εξελίσσεται, με την αλληλεγγύη νιώθει την υψηλή αποστολή του και ανελίσσεται, με το σεβασμό προς τον εαυτό και τους άλλους τιθασεύει τα πάθη του και λυτρώνεται από τα λάθη του.
Στο ποίημα σας «Περί ευαισθησίας», διάβασα έναν συγκλονιστικό στίχο «…να λαβώνει το ¨ευ¨ μιας ολόγιομης ευαισθησίας». Είναι μειονέκτημα ή πλεονέκτημα η ευαισθησία στην εποχή που ζούμε;
Η καρδιά πονάει πάντα, όταν ψηλώνει, για να δανειστώ το στίχο ενός αγαπημένου τραγουδιού. Και η ευαισθησία μπορεί κάποιες φορές να προκαλεί την ωδίνη της ψυχής, αλλά είναι αυτή που μας κάνει να στεκόμαστε περήφανα στα δυο μας πόδια και να υψώνουμε το βλέμμα ψηλά, στου ουρανού τα γαλάζια παρτέρια. Είναι κάποιες φορές η επιλογή του μεγάλου «ΝΑΙ» ή του μεγάλου «ΟΧΙ», για να μνημονεύσω τον αγαπημένο Κ.Π. Καβάφη, ακόμα κι αν αυτή η επιλογή στοιχειώνει τις ασέληνες νύχτες. Σε κάθε «ευ» προσωπικά επιλέγω να δείξω εμπιστοσύνη, καθώς φέρει μέσα του την ρίζα του καλού.
Τι φοβάστε πιο πολύ στη ζωή σας;
Την απώλεια της αξιοπρέπειας του ανθρώπου, από όπου κι αν αυτή η απώλεια προέρχεται, από ασθένεια, από πράξεις και συμπεριφορές, από φθίνουσα πορεία της ψυχοσυναισθηματικής ή ψυχοπνευματικής κατάστασης. Δυστυχώς συχνά γινόμαστε αυτόπτες ή αυτήκοοι μάρτυρες, ακόμα και αποδέκτες αξιών και ιδανικών που τραυματίζονται, φθίνουν, κάποιες φορές μάλιστα ψυχορραγούν. Όλα βρίσκω τη δύναμη να τα αιτιολογήσω, αν και όχι να τα δικαιολογήσω. Η αξιοπρέπειά μου όμως που καθορίζει την ευπρέπειά μου είναι αξία αδιαπραγμάτευτη. Και είναι και ένας τρόπος να διατηρώ την ελπίδα και την αισιοδοξία μου, για να βαδίζω προς το φως.
Η πίστη γεννά την εμπιστοσύνη ή η εμπιστοσύνη την πίστη για εσάς; Εξ αφορμής του ποιήματός σας «Εμπιστοσύνη».
Η πίστη έχει τεράστια δύναμη. Η πίστη ως θεολογική αξία, αλλά και ως στάση ζωής. Έτσι η πίστη στον άνθρωπο και το καλό που ενυπάρχει σε κάθε θαύμα της δημιουργίας γεννά την εμπιστοσύνη. Εκείνο το «εν» είναι σαφώς περιεκτικό. Στην εμπιστοσύνη εμπεριέχεται η πίστη. Είναι η μήτρα της και την τρέφει με το καθάριο νερό της ψυχής.
Τα λάθη στις ζωές μας μήπως τελικά είναι μια ευκαιρία να μας αναζητήσουμε;
Τα πάθη και τα λάθη διαφέρουν μόνο ως προς το πρώτο τους γράμμα. Αποτελούν πολύτιμες διδασκαλίες ζωής. Γίνονται για κάποιο λόγο, εκτιμώ. Μέσω της δοκιμής και της πλάνης δεν μαθαίνει εξάλλου ο άνθρωπος; Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι δικαιολογώ κάθε φορά τα λάθη. Έχω όμως μάθει στη ζωή μου να αιτιολογώ την ανθρώπινη συμπεριφορά, να προσπαθώ να την κατανοώ και οπωσδήποτε να μην ρίχνω αβασάνιστα την πέτρα του αναθέματος. Προσωπικά, τα λάθη μου με βοήθησαν να ψάξω καλύτερα και πιο βαθιά μέσα μου, να παρατηρήσω πράξεις, να προσέξω συμπεριφορές, να εκτιμήσω καταστάσεις, να κρίνω, να συγκρίνω, να δοκιμάσω ανθρώπους και να δοκιμαστώ ή ίδια, καθώς ο αυστηρότερος κριτής είναι κρυμμένος μέσα μας. Αυτή η ενδοσκόπηση οδήγησε τις περισσότερες φορές σε αποτελεσματικότερη αυτογνωσία και σε επαναξιολόγηση και επαναπροσδιορισμό των όρων, των ορίων, των αντοχών και… των ενοχών. Κι αυτό συνέβαλε στην επανεκκίνηση του εαυτού και στην αυτοϊασή του.
Τι ρόλο παίζουν οι «λαιμητόμες ανάγκες» σήμερα στις ζωές μας; Και γιατί;
Δύσκολη ερώτηση, έως επώδυνη, τολμώ να πω. Και μόνο το ονοματικό σύνολο φέρει το βάρος μιας ευθύνης. Οι ανάγκες καθορίζουν τις συμπεριφορές μας, μας βάζουν σε μια διαδικασία συνεχούς αναζήτησης, μας δημιουργούν ένα αληθές, ακόμα και ένα ψευδεπίγραφο κενό. Και το κενό έχει αοριστία, ασάφεια, μυστήριο και προκαλεί φόβο και δέος. Πόσο μάλλον όταν μια ανάγκη εξελίσσεται σε λαιμητόμο, ώστε να μας κάνει να ακροβατούμε σε τεντωμένο σκοινί. Και από ακροβασίες έχουν δοκιμαστεί οι αντοχές και οι ανοχές μας. Αν μια ανάγκη προκαλεί την λαχτάρα μας να την ικανοποιήσουμε, μια λαιμητόμος ανάγκη βαρύνεται και από ένα επιπλέον κόστος ψυχοσυναισθηματικής κάλυψης. Οι συναισθηματικές επενδύσεις λιγοστεύουν και τα επενδυτικά κεφάλαια δεν ξανακερδίζονται εύκολα. Για αυτό και προσπαθώ, αν δεν μπορώ στο βαθμό που μου αναλογεί να νιώσω απόλυτη πληρότητα από την ικανοποίηση τους, να μετουσιώσω το αίσθημα του κενού σε δημιουργική πράξη, η οποία και απομακρύνει με… διάταγμα ψυχής τον κίνδυνο του ικριώματος.
Η προσμονή είναι μήπως μια ψεύτικη ελπίδα; Εξ αφορμής του ομώνυμου ποιήματός σας.
Καμία ελπίδα δεν μπορεί να είναι ψεύτικη. Ακόμα κι αν τελικά αποδειχτεί μάταιη. Γιατί την τρέφει η ψυχή. Και η προσμονή φορτίζει την ελπίδα και έτσι δεν μας επιτρέπει να βγούμε… εκτός λειτουργίας. Γιατί όσο τη νιώθουμε να καίει άσβεστη μέσα μας, νιώθουμε δυνατοί. Πεισμώνουμε και δεν μένουμε αδρανείς. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι κάθε προσμονή στηρίζεται a priori σε βάσεις απόλυτα ρεαλιστικές. Εξάλλου, η εποχή μας αρέσκεται να αλλάζει τα όρια των σημαινομένων των λέξεων. Τι είναι πια «ρεαλιστικό» και τι μπορεί να χαρακτηριστεί ως… «παράλογο» ή «υπέρλογο»; Θέλω να πιστεύω πως δεν είμαι αιθεροβάμων. Επιδιώκω όμως να πατώ με τα πόδια στέρεα στη γη, αλλά το βλέμμα μου στραμμένο ψηλά, στου γλαυκού το γειτόνεμα. Και να ελπίζω. Και να μάχομαι. Και να προσμένω το ωραίο και το καλό, γιατί αυτό μου δίνει δύναμη και με κρατά στέρεα στα δυο μου πόδια.
Τι είναι έρωτας για εσάς;
Ο Έρωτας και τον γράφω με το «Ε» κεφαλαίο και δεσπόζον, γιατί ακριβώς κυριαρχεί και δεσπόζει, είναι κινητήριος δύναμη, ζωογόνος άνεμος δημιουργίας. Το πρώτο κινούν, άυλο μεν, αλλά με τη δύναμη της θεϊκής πνοής. Ο κόσμος μας εξάλλου, στολίδι και απόδειξη ζωής, είναι δημιούργημα έρωτα. Ό,τι κινείται, ό,τι υπάρχει, ό,τι φέρει ζωή δημιουργείται και κυρίως ανελίσσεται και ανθίζει μέσα σε καθεστώς Έρωτα. Επομένως και για μένα ο Έρωτας είναι και παραμένει ένας από τους κύριους μοχλούς κινητοποίησης του εν-κάρδιου μάγματος και επομένως της έκφρασης ψυχής. Αν και… οφείλω να παραδεχτώ ότι οι πιο έντονες στιγμές δημιουργίας προκαλούνται μετά από θυμό, ένταση, αίσθημα αδικίας, λύπη. Είναι αυτό που η σπουδαία μας Κική Δημουλά ισχυρίζεται, ότι δηλαδή δεν χαλάει κανείς τις στιγμές ευτυχίας του για να γράψει. Απλώς… τις βιώνει με ευφροσύνη ψυχής. Χωρίς τον Έρωτα όμως η ζωή δεν έχει ούτε γεύση, ούτε άρωμα, ούτε χρώμα. Πώς να αντέξει η ψυχή την απουσία της ουσίας;
Εάν η ζωή είναι «μια παρτίδα σκάκι», όπως και ο τίτλος του ομώνυμου ποιήματός σας, η αλήθεια ποιο πιόνι θα ήταν;
Μα… η «Βασίλισσα»! Γιατί η αλήθεια είναι και πρέπει να είναι στο απυρόβλητο. Γιατί μπορεί κάποιες φορές να πονά, αλλά η σημασία και η αξία της είναι αδιαπραγμάτευτες. Μας προφυλάσσει από τις κακοτοπιές, μας εξελίσσει, μας βελτιώνει, μας ουρανεί. Και εμείς οφείλουμε να την προστατεύουμε, να την υπερασπιζόμαστε, να τη διαφυλάττουμε, ώστε τίποτα να μην λανθάνει υπό σκιάν.
«Βασίλισσα» λοιπόν και δεσπόζουσα… με τιμή και δόξα.
Η Γεωργία Γιώτα είναι Φιλόλογος, αριστούχος απόφοιτος Φιλοσοφικής Σχολής του Ε.Κ.Π.Α. Είναι κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος Σπουδών Δημιουργικής Γραφής του Ε.Α.Π., με άριστα. Τον Σεπτέμβριο του 2023, κυκλοφόρησε η πρώτη της ποιητική συλλογή, με τον τίτλο «Μάγμα εν-κάρδιον» και τον Φεβρουάριο του 2025 η δεύτερη ποιητική της συλλογή, το «Εύφλεκτον δέρας». Η πρώτη της ποιητική συλλογή έλαβε δύο Βραβεία, το 5ο Βραβείο και το Βραβείο «Ορφέας» στον «10ο Παγκόσμιο Διαγωνισμό Ποίησης Κ.Π. Καβάφη 2024». Στις 23 Νοεμβρίου 2024 τιμήθηκε με το «Διεθνές Βραβείο Πολιτισμού Yorgos Foudoulis», για την προσφορά της στον πολιτισμό. Η τρίτη της ποιητική συλλογή είναι ήδη εν τη γενέσει της, ενώ παράλληλα ετοιμάζεται ένα ακόμη βιβλίο της, μια συλλογή διηγημάτων.
Τα τελευταία δέκα χρόνια αρθρογραφεί σε έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο, τοπικής και πανελλαδικής εμβέλειας (άρθρα και δοκίμια). Ποιήματα και διηγήματά της έχουν δημοσιευτεί σε ιστοτόπους της λογοτεχνίας, της τέχνης και του πολιτισμού (Culture Book, Vakxikon. gr, Fractal-Η Γεωμετρία των ιδεών, Koukidaki, κ.ά.), καθώς και στο περιοδικό 3η Χιλιετία του Δημήτρη Πιστικού, αλλά και στον τοπικό τύπο. Το 2022 έλαβε Βραβείο Διηγήματος (για το διήγημα «Ανθισμένες Πασχαλιές») Ποιήματά της έχουν επίσης συμπεριληφθεί στον ετήσιο λογοτεχνικό τόμο για το 2023 του Λογοτεχνικού Περιοδικού «Κελαινώ», στο λογοτεχνικό ημερολόγιο 2024, «Αχ… Έρωτα», των εκδόσεων Βεργίνα, στο 4ο Ανθολόγιο Ποίησης «Ξεφυλλίσματα» του λογοτεχνικού ιστοτόπου iTravelPoetry, στο Νέο Λογοτεχνικό Ημερολόγιο 2024 του περιοδικού «Πνοές λόγου και τέχνης», καθώς και στον 32ο τόμο της Μεγάλης Εγκυκλοπαίδειας της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Χάρη Πάτση. Τον Σεπτέμβριο του 2024 έλαβε Τιμητική Διάκριση στους 39ους Ποιητικούς Αγώνες Δελφών για το ποίημά της «Υποσχέσεις».
Έχει λάβει μέρος με τέσσερις (04) εισηγήσεις στο Πανελλήνιο Συνέδριο για την Προώθηση της Εκπαιδευτικής Καινοτομίας που διεξάγεται κάθε Οκτώβριο στη Λάρισα και παράλληλα υλοποιεί εισηγήσεις, παρουσιάσεις και επιμορφώσεις με θέμα την ποίηση, τη λογοτεχνία και τη δημιουργική γραφή σε σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, τόσο για μαθητές όσο και για εκπαιδευτικούς.
Από τον Απρίλιο του 2024 είναι Επίτιμο Ιδρυτικό Μέλος της Παγκόσμιας Ημέρας Κ.Π.Καβάφη-29 Απριλίου.
Γεωργία Γιώτα
Φιλόλογος-ποιήτρια-συγγραφέας.
Οι απόψεις του εκάστοτε άρθρου, αντικατοπτρίζουν την προσωπική άποψη του συντάκτη. Προτείνουμε, ο εν δυνάμει αναγνώστης, αφενός να προβαίνει σε έλεγχο αγοράς, για την εύρεση της πιο συμφέρουσας τιμής, αφετέρου κατά την αγορά, να επισκέπτεται οποιοδήποτε βιβλιοπωλείο, ώστε να ελέγξει από μόνος του, κατά πόσο το συγκεκριμένο ανάγνωσμα, καλύπτει τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του.
