Σαράντα χρόνια από τη φυγή του Γιώργου Ιωάννου – Γράφει ο Θανάσης Μουσόπουλος.

Σαράντα χρόνια από τη φυγή του Γιώργου Ιωάννου

Δε σε ξεχνώ Γιώργο Ιωάννου – σαν σήμερα ξεκίνησες το μεγάλο ταξίδι στα 1985 – ανατολικοθρακιώτη θεσσαλονιέ – στο μπαλκόνι του Κόσμου παρατηρητή και καταγραφέα…

Ξεκινάμε με ένα ποίημά του:

Τ’ όνειρο που θα ’ρθη

Δεν έχει πάλι ύπνο κι ακούει τα ρεμπέτικα

και τα σκυλιά που αγαπούν τους μεθυσμένους.

Έκλεισε κι ο μπακάλης που πουλάει κρασί.

Στα σπίτια περιμένουν οι γυναίκες.

Το τραίνο πέρασε σφυρίζοντας· ο τελευταίος σεισμός.

Τ’ όνειρο που θα ρθει κι απόψε, το φαντάζεται.

Λιθογραφίες της Γενοβέφας, μυρωδιές, κρασί

στο δρόμο της καρδιάς που τρίζει μες στην κούραση.

Ξανθά παιδιά που πήρεν ο ύπνος με τα ρούχα τους

καθώς περίμεναν τα βήματα του γυρισμού του.

Και δυο μεγάλα μάτια, μάτια υπομονής, μες στο σκοτάδι.

Σε παλιότερο κείμενό μου γράφω:

Η λογοτεχνία, η τέχνη γενικότερα, έχει – ή τουλάχιστον οφείλει να έχει – στενή σχέση με τη χωροχρονική πραγματικότητα. Ο καλλιτέχνης ζει σε έναν ορισμένο χρόνο και σε έναν ορισμένο τόπο, επηρεάζεται και επηρεάζει ανθρώπους και πράγματα. Ένα μεγάλης έκτασης και έντασης γεγονός, όπως ένας πόλεμος ή μια

καταστροφή, ούτως ή άλλως αποτυπώνεται στα έργα τέχνης που δημιουργούνται εκείνη τη χρονική στιγμή ή αργότερα.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα αφηγήματα του Γιώργου Ιωάννου. […] Ο Γιώργος Ιωάννου μας δίνει την ευκαιρία να προσεγγίσουμε την αποτύπωση της μικρασιατικής καταστροφής και της προσφυγιάς στα κείμενα νεοελληνικής λογοτεχνίας.

-Γιώργος Ιωάννου παιδί προσφύγων ο ίδιος που γράφει σε κείμενά του για την προσφυγομάνα Θεσσαλονίκη.

Ο Γιώργος Ιωάννου (1927-1985) γεννήθηκε το Νοέμβριο του 1927 στη Θεσσαλονίκη από γονείς πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη και ήταν ο πρωτότοκος από τα τέσσερα παιδιά της μικροαστικής οικογένειάς του. Τα παιδικά και τα εφηβικά του χρόνια τα έζησε στη Θεσσαλονίκη, με εξαίρεση το διάστημα της Κατοχής, όταν για να προστατευτούν από τους βομβαρδισμούς, αυτός και τα αδέλφια του κατέφυγαν στη Χαλκιδική και στη συνέχεια στην Αθήνα. Η περίοδος της Κατοχής έχει σημαδέψει έντονα τη ψυχή του και επανέρχεται συχνά στο συγγραφικό του έργο. Το 1947 εισάγεται στη Φιλοσοφική Σχολή του Α.Π.Θ. απ’ όπου αποφοίτησε το 1950.

Στη συνέχεια εργάστηκε για λίγο καιρό ως φιλόλογος και τύπωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή τα Ηλιοτρόπια. Το 1954 διορίστηκε βοηθός στην έδρα της Αρχαίας Ιστορίας της Φιλοσοφικής Σχολής Θεσσαλονίκης. Παραιτήθηκε όμως γρήγορα (1955) και προσελήφθη στο Κολλέγιο Αθηνών, όπου δίδαξε ένα χρόνο. Την περίοδο 1956-1959 δίδαξε σε ιδιωτικά γυμνάσια της Αθήνας και της επαρχίας, ενώ παράλληλα ήταν και τακτικός συνεργάτης του περιοδικού Διαγώνιος στο οποίο το 1959 δημοσίευσε 18 ποιήματα. Το 1960 διορίστηκε στη δημόσια εκπαίδευση και τοποθετήθηκε στο Καστρί Κυνουρίας.

Το 1961 άρχισε να γράφει τα πρώτα του πεζά έργα και αποσπάστηκε στη Βεγγάζη της Λιβύης όπου ίδρυσε το Ελληνικό Γυμνάσιο. Από τη Λιβύη επέστρεψε στην Κυνουρία το 1963. Το 1964 κυκλοφόρησε το “Για ένα φιλότιμο” το πρώτο του βιβλίο με πεζογραφήματα. Μετά το 1974 έγινε βασικό μέλος της επιτροπής που ετοίμασε το Ανθολόγιο για τα παιδιά του δημοτικού και ο εισηγητής των περισσότερων κειμένων που ανθολογήθηκαν από το 1975 στα Νεοελληνικά αναγνώσματα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Το 1979 μετατέθηκε ως γυμνασιάρχης στο Καρλόβασι της Σάμου, αλλά παρέμεινε αποσπασμένος στο υπουργείο Παιδείας.

Το 1980 ο Ιωάννου κέρδισε το πρώτο κρατικό βραβείο πεζογραφίας για το βιβλίο του “Το δικό μας αίμα”. Το 1985 μετά από εγχειρητικό σηψαιμικό σοκ πέθανε στο Σισμανόγλειο νοσοκομείο. Το ποιητικό του έργου εκτός από τα “Ηλιοτρόπια” περιλαμβάνει: “Τα χίλια δέντρα” Διαγώνιος Θεσσαλονίκη 1963, “Τα χίλια δέντρα και άλλα ποιήματα 1954-1963” Ερμής, 1973. Το πεζογραφικό του έργο περιλαμβάνει τα εξής έργα: “Η σαρκοφάγος” Ερμής, Αθήνα 1971· “Η μόνη κληρονομιά”, Ερμής, Αθήνα 1974· “Το δικό μας αίμα” Ερμής 1978· “Ομόνοια” Οδυσσέας, Αθήνα 1980· “Επιτάφιος θρήνος” Κέδρος, Αθήνα, 1980· “Κοιτάσματα”, Ορέστης, Αθήνα, 1980· “Πολλαπλά κατάγματα” Βιβλιοπωλείο της Εστίας, Αθήνα 1980 κ.ά. Θεατρικά: “Το αυγό της κότας” και “Η Μεγάλη Άρκτος” (1981).

Μεταφραστικά: Ευριπίδη “Ιφιγένεια η εν Ταύροις”, Κέδρος Αθήνα 1969· Τάκιτου: “Γερμανία” (1980)· “Παλατινή Ανθολογία”. Στράτωνος: “Μούσα παιδική”, Κέδρος, Αθήνα 1980. Φιλολογικά: “Δημοτικά τραγούδια της Κυνουρίας”, Διαγώνιος Θεσσαλονίκη, 1965· “Τα δημοτικά μας τραγούδια”, Ταχυδρόμος, Αθήνα 1966· “Μαγικά παραμύθια του Ελληνικού λαού”, Ταχυδρόμος, Αθήνα, 1966· “Παραλογές”, Ερμής Αθήνα 1970· “Καραγκιόζης” (3 τόμοι) Ερμής, Αθήνα 1973· “Παραμύθια του λαού μας” Ερμής, Αθήνα 1973· “Αλεξάνδρεια 1916, Ημερολόγιο Φίλιππου Δραγούμη”, Δωδώνη, Αθήνα 1984. Περιοδικά: “Φυλλάδιο”, τεύχη 1-6, 1978-1982, τεύχη 7-8. Παιδικά: “Ο Πίκος και η Πίκα”, Αθήνα 1986.

Κλείνουμε με ένα ποίημά του

Μ’ άσπρη μουσαμαδιά μες στη βροχή

Στου καφενείου τα τζάμια

που έγλυφε η βροχή

σ’ αναπολούσε η ψυχή μου

περιμένοντας:

Στο μέτωπο ξανθά μαλλιά άσπρη

μουσαμαδιά μες στη βροχή

έτσι σαν ανοιξιάτικο γαρίφαλο.

Έλα,

και τα τσιγάρα ένα ένα τέλειωσαν,

κι η ώρα πέρασε πολύ μαζί με τη βροχή.

Του κόσμου τούτου η ερημιά,

που εσένα δε σ’ αγγίζει,

έρχεται.

Κι απόψε δε θα κοιμηθώ,

κι όπως θα μυρμηγκιάζουνε

τ’ άπειρα δευτερόλεφτα

πότε η βροχή θα με κυκλώνει

και πότε απ’ την καρδιά

το είδωλό σου θα ξανάρχεται.

Στο μέτωπο ξανθά μαλλιά

άσπρη μουσαμαδιά μες στη βροχή

λευκό ανοιξιάτικο γαρίφαλο.

Οι απόψεις του εκάστοτε άρθρου, αντικατοπτρίζουν την προσωπική άποψη του συντάκτη. Προτείνουμε, ο εν δυνάμει αναγνώστης, αφενός να προβαίνει σε έλεγχο αγοράς, για την εύρεση της πιο συμφέρουσας τιμής, αφετέρου κατά  την αγορά, να επισκέπτεται  οποιοδήποτε βιβλιοπωλείο, ώστε να ελέγξει από μόνος του, κατά πόσο το συγκεκριμένο ανάγνωσμα, καλύπτει τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του.