Κακή Συνήθεια – Αλάνα Σ. Πορτέρο – Εκδόσεις Πατάκη – Σχολιάζει η Δήμητρα Σαμλίδου.
Κακή Συνήθεια
Μαδρίτη, δεκαετία του ’80. Στη γειτονιά του Σαν Μπλας τα μικρά παιδιά της κατώτερης εργατικής τάξης παίζουν σε αλάνες γεμάτες σύριγγες και βελόνες, τα νέα της καθημερινότητας είναι μόνο ο θάνατος που σπέρνει η ηρωίνη. Σε αυτό το σκηνικό, εγκλωβισμένη σε μια κοινωνία γεμάτη προκαταλήψεις και στερεότυπα, μα ταυτόχρονα εγκλωβισμένη στον ίδιο της τον εαυτό – που δεν είναι ο εαυτός της, παρά ένα ξένο σώμα – προσπαθεί να μεγαλώσει η πρωταγωνίστρια της Αλάνα Σ. Πορτέρο.
Η Κακή Συνήθεια, που κυκλοφόρησε στην Ισπανία για πρώτη φορά το 2023 είναι το πρώτο βιβλίο της συγγραφέως και έχει σημειώσει τεράστια εμπορική επιτυχία, λαμβάνοντας, μάλιστα, διθυραμβικά σχόλια κριτικών.
Η Α. Σ. Πορτέρο γεννήθηκε στην ισπανική πρωτεύουσα το 1978 και σπούδασε Ιστορία στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης. Είναι μαχητική ακτιβίστρια της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, ενώ εξερευνά μέσα από την αρθρογραφία, την ποίηση, τη δραματουργία και τη σκηνοθεσία φεμινιστικά ζητήματα, θέματα της κουλτούρας της ισότητας, αλλά και ορατότητας διεμφυλικών γυναικών.
Υπήρξε συνιδρύτρια της θεατρικής ομάδας STRIGA, με την οποία ανεβάζει παραστάσεις, συμμετέχοντας ως ηθοποιός. Το 2023 απέσπασε βραβείο για τη συνεισφορά της στον αγώνα για τα δικαιώματα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας από το Υπουργείο Ισότητας της Ισπανίας, ενώ την ίδια χρονιά, έλαβε το βραβείο Cálamo για το καλύτερο μυθιστόρημα της χρονιάς, το βραβείο Todos tus libros της Ένωσης Ισπανών Βιβλιοπωλών για το καλύτερο συγγραφικό ντεμπούτο, καθώς και τα βραβεία των περιοδικών Vanity Fair και Time Out Ισπανίας για το καλύτερο έργο μυθοπλασίας. Το βιβλίο “Κακή Συνήθεια” έχει ήδη μεταφραστεί σε 16 γλώσσες, ενώ αναμένεται η μεταφορά του στον κινηματογράφο.
Το έργο, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, μάς μεταφέρει στις γειτονιές μιας Μαδρίτης καθόλα διαφορετικής από το σήμερα. Οι άνθρωποι ζουν σε μια συντηρητική κοινωνία, με τις δικτατορικές πεποιθήσεις του Φράνκο να εδρεύουν στον τρόπο σκέψης και αντίληψης των πολιτών. Κάθε τι διαφορετικό είναι ένα θέαμα αποκρουστικό για τους ανθρώπους και το αφήνουν στο περιθώριο. Στο πλαίσιο αυτής της κοινωνίας προσπαθεί να επιβιώσει η πρωταγωνίστρια της Πορτέρο, το όνομα της οποίας αγνοείται σχεδόν σε ολόκληρο το βιβλίο.
Νιώθει παραγκωνισμένη από τα κοινωνικά στερεότυπα, παγιδευμένη στο ίδιο της το σώμα, το οποίο αισθάνεται τόσο ξένο μέσα της. Ενώ μεγαλώνει, μαθαίνει να κρύβεται από την οικογένεια και τον περίγυρό της και απελευθερώνει τη γυναίκα μέσα της όταν δεν τη βλέπουν ή δεν κινδυνεύει να τη δει κάποιος γνωστός. Γνωρίζει ανθρώπους, γυναίκες που της διδάσκουν πώς να ανοίγει τα φτερά της, πώς είναι να πετάς ελεύθερη και δυνατή σε μια τόσο κατακριτέα κοινωνία.
Αυτές οι στιγμές, ωστόσο, κρατάνε λίγο και κάθε φορά επιστρέφει στο σπίτι με τα μυστικά της πεταμένα σε υγρά μαντηλάκια και τα όνειρα βαθιά κρυμμένα σε ένα σακίδιο που πετάει στη ντουλάπα. Μέχρι που η κοινωνία, προσωποποιημένη σε άνδρες κλειστόμυαλους και ίσως ομοφοβικούς, τής δείχνει με τον άσχημο τρόπο ότι με αυτή τη στάση ζωής, δεν πρόκειται να επιβιώσει. Καταπιέζει, λοιπόν, τα συναισθήματά της, τον ίδιο της τον εαυτό και το μόνο που κάνει, είναι να υπάρχει.
Η αφήγηση γίνεται στο πρώτο πρόσωπο, μέσα από τη σκοπιά της πρωταγωνίστριας και δεν εστιάζει μόνο στα προσωπικά της βιώματα. Αναφέρεται και μιλάει για γυναίκες που έχει συναναστραφεί, πορευτεί και έχουν καθορίσει τη ζωή της. Γνωρίζει τον έρωτα, αυτόν τον κρυφό από τα μάτια της κοινωνίας, βιώνει το χωρισμό και κάθε μικρό ή μεγάλο θάνατο, με τον οποίο έρχεται αντιμέτωπη άμεσα ή έμμεσα.
Μιλάει με τρυφερότητα και λυρισμό, τα οποία προκαλούν στον αναγνώστη το αίσθημα της συμπόνιας και της κατανόησης, ενώ αυτός που διαβάζει το αφήγημα, συγκινείται, συναισθάνεται, ακόμα και ταυτίζεται, ύστερα από σαράντα χρόνια περίπου από όταν έλαβαν χώρα τα γεγονότα της ιστορίας, στον 21ο αιώνα πλέον.Θέλει δύναμη ψυχής να αποδεχτείς και να αγκαλιάσεις αυτό που πραγματικά είσαι. Και ακόμα πιο μεγάλη δύναμη να το φωνάξεις στον κόσμο για να το ακούσει, είτε το αποδέχεται, είτε όχι.
Η Αλάνα Σ. Πορτέρο μάς έχει δείξει και τις δύο οπτικές. Μάς σύστησε ανθρώπους με δύσκολα παιδικά χρόνια που κατάφεραν να βγουν αλώβητοι ή και με τις πληγές από τις μάχες που σταδιακά είχαν δώσει. Μάς παρουσίασε ανθρώπους που τα παράτησαν, αφέθηκαν και συνέχισαν μία ζωή που δεν ήταν ποτέ δική τους. Μάς γνώρισε έναν άνθρωπο που πάλεψε στα κύματα, έφτασε στον πάτο και στη συνέχεια, ανέβηκε στην επιφάνεια. Ο εσωτερικός πόνος είναι μία διαρκής υπενθύμιση τού τι έχουμε επιλέξει να είμαστε σε μια – υποτίθεται; – εξελισσόμενη κοινωνία. Ωστόσο, τελειώνοντας και την τελευταία σειρά του βιβλίου, το ερώτημα παραμένει: γιατί ήταν κακή συνήθεια;
Αλάνα Σ. Πορτέρο
Οι απόψεις του εκάστοτε άρθρου, αντικατοπτρίζουν την προσωπική άποψη του συντάκτη. Προτείνουμε, ο εν δυνάμει αναγνώστης, αφενός να προβαίνει σε έλεγχο αγοράς, για την εύρεση της πιο συμφέρουσας τιμής, αφετέρου κατά την αγορά, να επισκέπτεται οποιοδήποτε βιβλιοπωλείο, ώστε να ελέγξει από μόνος του, κατά πόσο το συγκεκριμένο ανάγνωσμα, καλύπτει τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του.
