Ο Ντοστογιέφσκι και ο λαϊκισμός – Πανταζόπουλος Ανδρέας.

Ο Ντοστογιέφσκι και ο λαϊκισμός – Πανταζόπουλος Ανδρέας.

Το ανά χεί­ρας δο­κί­μιο πα­ρου­σι­ά­ζει κρι­τι­κά τη λα­ϊ­κι­στι­κή προ­βλη­μα­τι­κή του Φι­ό­ντορ Ντο­στο­γι­έφ­σκι, τον «Ορ­θό­δο­ξο λα­ϊ­κι­σμό» του, αφού προ­η­γου­μέ­νως θί­γει τα προ­βλή­μα­τα της ατο­μι­κής και κοι­νω­νι­κής ευθύ­νης, του ατο­μι­κού εγω­ι­σμού, της δη­μο­κρα­τι­κής πο­λι­τι­κής αντι­προ­σώ­πευ­σης και κυ­ρι­αρ­χί­ας, σε μια επο­χή, όπως η ση­με­ρι­νή που, στο όνο­μα της ηθι­κο­λο­γί­ας, ουδε­τε­ρο­ποιεί την πο­λι­τι­κή.

Κε­ντρι­κά θέ­μα­τα του ντο­στο­γι­εφ­σκι­κού λα­ϊ­κι­σμού: η σχέ­ση των Ρώ­σων δι­α­νο­ου­μέ­νων με τη Δύ­ση, το ζή­τη­μα του μη­δε­νι­σμού, κα­θώς και το πρό­βλη­μα των κοι­νω­νι­κών ανι­σο­τή­των, το οποίο δεν ταυ­τί­ζε­ται, για τον Ντο­στο­γι­έφ­σκι, με ό,τι απο­κα­λεί­ται το «κοι­νω­νι­κό ζή­τη­μα». Πε­ρί ισό­τη­τας και ανι­σό­τη­τας ο λό­γος, αλ­λά και για την ταυ­το­τι­κή σχέ­ση μι­ας χρι­στι­α­νι­κής Ορ­θό­δο­ξης χώ­ρας, όπως η Ρω­σία, με τη Δύ­ση: πώς τα βλέ­πει όλα αυτά ο Ντο­στο­γι­έφ­σκι, τι μας επι­τρέ­πει να ονο­μά­σου­με τη μα­τιά του λα­ϊ­κι­στι­κή από χρι­στι­α­νι­κή Ορ­θό­δο­ξη αφε­τη­ρία, θε­ω­ρώ­ντας μά­λι­στα τον λα­ϊ­κι­σμό του μια θε­ο­λο­γι­κο-πο­λι­τι­κή νο­μι­μο­ποί­η­ση της πο­λι­τι­κής αντι­προ­σώ­πευ­σης του λαού;

Ανα­τρέ­χου­με, για τον σκο­πό αυτό, στις σχε­τι­κές προ­σεγ­γί­σεις του Ν. Μπερ­ντι­ά­εφ (συγ­γρα­φέα του κλα­σι­κού πλέ­ον δο­κι­μίου «Το Πνεύ­μα του Ντο­στο­γι­έφ­σκι») και, για το πρό­βλη­μα ισό­τη­τα/ανι­σό­τη­τα, στις θέ­σεις του Αγίου Νι­κο­δή­μου του Αγι­ο­ρεί­τη (του «επι­με­λη­τή» της Φι­λο­κα­λί­ας), ο οποί­ος σχο­λι­ά­ζει τις κομ­βι­κής ση­μα­σί­ας θέ­σεις του Απο­στό­λου Παύ­λου. Οι ανα­φο­ρές στις σχε­τι­κές αντι­λή­ψεις είναι πα­ρα­δειγ­μα­τι­κή, μας δί­νουν μί­αν αξι­ό­πι­στη εικό­να για το τι ουσι­α­στι­κά πρε­σβεύει «η Ορ­θο­δο­ξία», προ­κει­μέ­νου να αξι­ο­λο­γή­σου­με τον βαθ­μό συ­γκλί­σε­ων και απο­κλί­σε­ων με τον ντο­στο­γι­εφ­σκι­κό θρη­σκευ­τι­κό λα­ϊ­κι­σμό.

Ο Αν­δρέ­ας Πα­ντα­ζό­που­λος γεν­νή­θη­κε το 1960 στα Φι­λι­α­τρά Μεσ­ση­νί­ας. Φοί­τη­σε στο Τμή­μα Πο­λι­τι­κής Επι­στή­μης και Δη­μό­σι­ας Δι­οί­κη­σης του Πα­νε­πι­στη­μίου Αθη­νών και στο Πα­νε­πι­στή­μιο Paris-XNanterre και είναι δι­δά­κτωρ πο­λι­τι­κής επι­στή­μης του Αρι­στο­τε­λείου Πα­νε­πι­στη­μίου Θεσ­σα­λο­νί­κης. Ερ­γά­ζε­ται ως ανα­πλη­ρω­τής κα­θη­γη­τής πο­λι­τι­κής επι­στή­μης στο Τμή­μα Πο­λι­τι­κών Επι­στη­μών του ΑΠΘ και αρ­θρο­γρα­φεί τα­κτι­κά σε εφη­με­ρί­δες και πε­ρι­ο­δι­κά. Εξω­τε­ρι­κός συ­νερ­γά­της-ερευ­νη­τής στο «Κέ­ντρο Πο­λι­τι­κών Ερευ­νών» (Cevipof-SciencesPo-Paris, 2009-2011). Το­μείς των επι­στη­μο­νι­κών του εν­δι­α­φε­ρό­ντων είναι το ελ­λη­νι­κό πο­λι­τι­κό σύ­στη­μα και οι κομ­μα­τι­κές ιδε­ο­λο­γί­ες. Έχει γρά­ψει και με­τα­φρά­σει βι­βλία και άρ­θρα για τη σο­σι­αλ­δη­μο­κρα­τία, τον εθνι­κο­λα­ϊ­κι­σμό, τον αντι­ση­μι­τι­σμό, την άκρα δε­ξιά και το ρα­τσι­σμό. Από τις Εκ­δό­σεις Επί­κε­ντρο έχουν κυ­κλο­φο­ρή­σει τα βι­βλία του, «Ο Αρι­στε­ρος Εθνι­κο­λα­ϊ­κι­σμος 2008-2013», «Ο Αρι­στε­ρος Εθνι­κο­λα­ϊ­κι­σμος – Από την αντι­πο­λί­τευ­ση στην εξου­σία» και «Εθνι­κο­λα­ϊ­κι­σμός και νε­ω­τε­ρι­κό­τη­τα στην Ελ­λά­δα».

Οι απόψεις του εκάστοτε άρθρου, αντικατοπτρίζουν την προσωπική άποψη του συντάκτη. Προτείνουμε, ο εν δυνάμει αναγνώστης, αφενός να προβαίνει σε έλεγχο αγοράς, για την εύρεση της πιο συμφέρουσας τιμής, αφετέρου κατά  την αγορά, να επισκέπτεται  οποιοδήποτε βιβλιοπωλείο, ώστε να ελέγξει από μόνος του, κατά πόσο το συγκεκριμένο ανάγνωσμα, καλύπτει τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του.