Αγραμματοσύνης Εγκώμιον – Σχολιάζει η Δήμητρα Σαμλίδου.

Αγραμματοσύνης Εγκώμιον
Σχολιάζει  η Δήμητρα Σαμλίδου

Το βιβλίο του Γιώργου Γιαννόπουλου “Αγραμματοσύνης Εγκώμιον” αφορά ένα δοκίμιο αφιερωμένο στην εγκαθίδρυση της δημοτικής έναντι της καθαρεύουσας, η οποία στηρίζει τις βάσεις της στους… αγράμματους Έλληνες των πρώτων δεκαετιών του προηγούμενου αιώνα.

Ο Γιώργος Γιαννόπουλους γεννήθηκε το 1942 και το 1967 μετακόμισε στο Λονδίνο, όπου εργάστηκε στο κανάλι του BBC. Έχει δημοσιεύσει άρθρα σε ελληνικά περιοδικά, κυρίως στον Πολίτη, ενώ έχουν εκδοθεί τα βιβλία του: “Ο λαμπερός κόσμος των ΜΜΕ – εικόνα, μόδα, διαφήμιση (Εκδόσεις ΥΨΙΛΟΝ, 2002)”, “Διαβάζοντας τον Μακρυγιάννη (Εκδόσεις ΠΟΛΙΣ, 2003)”, “Τρία δοκίμια για τη νεοελληνική ιδεολογία (Εκδόσεις ΠΟΛΙΣ, 2016)” κ.ά.

Το παρόν έργο επικεντρώνεται στη γενιά των διανοουμένων του ’30, οι οποίοι αγωνίζονταν για την καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας. Σύμφωνα με αυτούς, οι αγράμματοι χωριάτες ήταν αυτοί που κράτησαν ζωντανή την ελληνική γλώσσα και αδιάσπαστη την πολιτισμική ελληνικότητα. Μέσα στο κείμενο, ο συγγραφέας κάνει αναφορά σε μεγάλους λογοτέχνες και διανοούμενους της εποχής, όπως ο Σεφέρης, ο Πολίτης, ο Σικελιανός, κ. ά.

Στο πρώτο κεφάλαιο ο συγγραφέας αναφέρεται στην εννοιολόγηση της νεωτερικότητας ως νοσταλγίας. Το δεύτερο κεφάλαιο επικεντρώνεται στη λαογραφία και τον δημοτικισμό και το τρίτο στην αντίληψη του λαού από τον μυστικιστή Πικιώνη και τον μοντερνιστή Σεφέρη.

Κατά μήκος του κειμένου παρατίθενται χωρία και ανάλυση των λόγων των διανοουμένων, γίνονται επικλήσεις σε αυθεντίες και η γλώσσα είναι δοκιμιακή, χωρίς, όμως, να είναι επιστημονική. Όλα αυτά καθιστούν το κείμενο πιο άμεσο και προσβάσιμο στους αναγνώστες που απλώς ενδιαφέρονται να ενημερωθούν για το συγκεκριμένο θέμα και τα επιχειρήματα σαφή και ξεκάθαρα. Παρόλα αυτά, μπορεί να αξιοποιηθεί από την επιστημονική κοινότητα της Γλωσσολογίας, της Ελληνικής Φιλολογίας, αλλά και
της Κοινωνιολογίας.

Απο το οπισθόφυλλο του βιβλίου:

Πριν η πο­λι­τι­κή επι­στή­μη ανα­κα­λύ­ψει τον λαό και τον λα­ϊ­κι­σμό, οι καλ­λι­τέ­χνες και οι δι­α­νο­ού­με­νοι τον είχαν επι­κα­λε­στεί όχι μό­νο για να κερ­δί­ζουν τον πό­λε­μο κα­τά της κα­θα­ρεύ­ου­σας αλ­λά κυ­ρί­ως στην προ­σπά­θειά τους να θε­με­λι­ώ­σουν το ιδρυ­τι­κό αίτη­μα της νε­ο­ελ­λη­νι­κής ιδε­ο­λο­γί­ας, δη­λα­δή τη δι­α­χρο­νι­κή συ­νέ­χεια του Ελ­λη­νι­σμού. Όπως δι­α­κή­ρυ­ξε η γε­νιά του ’30 η οποία ανέ­δει­ξε και επέ­βα­λε την αισθη­τι­κή δι­ά­στα­ση του λα­ϊ­κού, οι αγράμ­μα­τοι χω­ρι­ά­τες και όχι οι μορ­φω­μέ­νοι αστοί ήταν εκεί­νοι που κρά­τη­σαν ζω­ντα­νή τη γλώσ­σα μας και αδι­ά­σπα­στη την πο­λι­τι­σμι­κή ελ­λη­νι­κό­τη­τα. Και το έκα­νε συν­δυ­ά­ζο­ντας τη νο­σταλ­γία για το ανε­πι­τή­δευ­το πα­ρελ­θόν με τις επι­τα­γές του πε­ρί­πλο­κου και εισα­γό­με­νου μο­ντερ­νι­σμού. Για να κα­τα­λά­βου­με λοι­πόν τι ση­μαί­νει και πώς λει­τούρ­γη­σε αυτή η δι­ό­λου απλή, συ­χνά αντι­φα­τι­κή και επώ­δυ­νη κί­νη­ση θα πρέ­πει να την εντά­ξου­με σε ένα γε­νι­κό­τε­ρο πλαί­σιο ανα­φο­ράς που είναι η με­τά­βα­ση από την προ­νε­ω­τε­ρι­κή κοι­νό­τη­τα στη νε­ω­τε­ρι­κή κοι­νω­νία. Το πρώ­το μέ­ρος είναι μια πε­ρι­ή­γη­ση στον εν­νοι­ο­λο­γι­κό χώ­ρο της νε­ω­τε­ρι­κό­τη­τας ως νο­σταλ­γί­ας, στο δεύ­τε­ρο θα ασχο­λη­θού­με με με­ρι­κές πτυ­χές του δη­μο­τι­κι­σμού και της λα­ο­γρα­φί­ας και στο τρί­το θα εξε­τά­σου­με το πώς είδαν το λαό ο μυ­στι­κι­στής Πι­κι­ώ­νης και ο μο­ντερ­νι­στής Σε­φέ­ρης.

Ο Γι­ώρ­γος Γι­αν­νου­λό­που­λος γεν­νή­θη­κε το 1942 και το 1967 με­τοί­κη­σε στο Λον­δί­νο όπου ερ­γά­στη­κε στο BBC. Άρ­θρα του δη­μο­σι­εύ­τη­καν σε ελ­λη­νι­κά πε­ρι­ο­δι­κά και κυ­ρί­ως στον Πο­λί­τη. Στην Ελ­λά­δα έχουν εκ­δο­θεί τα εξής βι­βλία: – Ο λα­μπε­ρός κό­σμος των ΜΜΕ-εικό­να, μό­δα, δι­α­φή­μι­ση, εκ­δό­σεις ΥΨΙ­ΛΟΝ, 2002 – Δι­α­βά­ζο­ντας τον Μα­κρυ­γι­άν­νη, Εκ­δό­σεις Πό­λις, 2003 – Ο μο­ντερ­νι­σμός και οι Δο­κι­μές του Σε­φέ­ρη, Εκ­δό­σεις Πό­λις, 2011 – Σκέ­ψεις για την πο­λι­τι­κή σή­με­ρα, Εκ­δό­σεις Πό­λις, 2014 – Τρία δο­κί­μια για τη νε­ο­ελ­λη­νι­κή ιδε­ο­λο­γία, Εκ­δό­σεις Πό­λις, 2016