Ζουν ανάμεσά μας, Αλλόκοτες θεωρίες και ανορθολογισμός στον σύγχρονο κόσμο – Γράφει η ιστορικός – μουσικός Λεύκη Σαραντινού.
Βαγγέλης Τζούκας, Ζουν ανάμεσά μας, Αλλόκοτες θεωρίες και ανορθολογισμός στον σύγχρονο κόσμο, εκδ. Επίκεντρο
Οι Θεωρίες συνωμοσίας γνωρίζουν εξαιρετικά άνθηση στη σημερινή εποχή της παραπληροφόρησης και του ανορθολογισμού. Και πραγματικά είναι τόσο πολλές που είναι δύσκολο να τις απαριθμήσει κανείς. Αυτό επιχειρεί να κάνει ο κοινωνιολόγος και συγγραφέας Βαγγέλης Τζούκας με καταγωγή από την Άρτα, ο οποίος μένει μόνιμα σήμερα στο Ηράκλειο της Κρήτης.
Όπως μας λέει και ο ίδιος, το παρόν πόνημά του γράφτηκε κατά την περίοδο της πανδημίας του
Covid-19 και στοχεύει να παρουσιάσει στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό δεκαπέντε δημοφιλείς θεωρίες συνωμοσίας και τα παρακλάδια τους. Δεν γίνεται κάποια προσπάθεια από πλευράς του συγγραφέα να αποδείξει ότι οι θεωρίες αυτές δεν ευσταθούν, απλώς αυτός αρκείται να τις παρουσιάσει με τρόπο εύληπτο, απλό και συνοπτικό, που δεν κουράζει τον αναγνώστη.
Ο συγγραφέας, όμως, στην εισαγωγή του βιβλίου του αναζητά, κατ’ αρχάς, τις αιτίες για τις οποίες η ανθρώπινη φύση είναι τόσο επιρρεπείς σε θεωρίες συνωμοσίας ειδικά στις μέρες μας. Εν συνεχεία, αναγνωρίζει το γεγονός ότι υπάρχουν, πάντως και αληθινές συνωμοσίες και αναζητά τα κοινά σημεία μεταξύ των ανορθολογικών θεωριών συνωμοσίας τα οποία θα πρέπει να μας κρούσουν τον κώδωνα του κινδύνου εφόσον τα εντοπίσουμε, σχετικά με την αληθινή ή όχι υπόσταση της εν λόγω θεωρίας. Ο συγγραφέας επίσης προειδοποιεί ευθέως το κοινό του ότι όσο αλλόκοτες, γελοίες, κωμικοτραγικές, ή ακόμη και κωμικές φαντάζουν αυτές οι θεωρίες, εντούτοις, πάντα υπάρχει η πιθανότητα να έχουν πολλές και τραγικές καμιά φορά συνέπειες στις ζωές μας και την κοινωνία. Γι’ αυτό, επομένως, πρέπει να επιστρατεύουμε τον ορθολογισμό μας κάθε φορά που ακούμε κάποια από αυτές, να κρίνουμε νηφάλια και να μην πέφτουμε στην παγίδα της ατέρμονης αναπαραγωγής τους στα social media, μία τακτική που μόνο κακό μπορεί να κάνει, όπως έχει πολλάκις αποδειχτεί.
Το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου του Τζούκα ασχολείται με τις θεωρίες που έχουν να κάνουν με το Ολοκαύτωμα, τους Εβραίους και τα περίφημα «Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών», ενός κειμένου του οποίου ενώ η πλαστότητα έχει αποδειχτεί περίτρανα ήδη από τις αρχές του περασμένου αιώνα, εντούτοις εξακολουθεί να επηρεάζει τους αμαθείς και να δημιουργεί νέες θεωρίες συνωμοσίας.
Το δεύτερο και το τρίτο κεφάλαιο του βιβλίου είναι αφιερωμένα στις θεωρίες συνωμοσίας που σχετίζονται με την κβαντοφυσική και την τεχνολογία και τους σεισμούς και την κλιματική αλλαγή. Εν συνεχεία ο συγγραφέας ασχολείται με τους υπαινιγμούς σχετικά με τη ροκ ή τη μέταλ μουσική, αλλά και με τους ψεκασμούς των αεροπλάνων. Οι θεωρίες συνωμοσίας σχετικά με την 11η Σεπτεμβρίου καταλαμβάνουν, φυσικά, περίοπτη θέση στο βιβλίο, όπως και οι θεωρίες σχετικά με την επίπεδη γη. ΟΙ χαμένες ήπειροι, οι Πεφωτισμένοι, οι ιατρικές συνωμοσίες σχετικά με την πανδημία και οι εθνικιστικές ή θρησκοληπτικές συνωμοσίες αναφέρονται επίσης στο βιβλίο. Στο τέλος, ο συγγραφέας αναφέρει αναλυτικά τις διαδικτυακές και τις βιβλιογραφικές πηγές του, ενώ υπάρχει και ευρετήριο σχετικά με τις ταινίες και τις τηλεοπτικές σειρές που αναφέρονται στο βιβλίο.
Εν κατακλείδι, πρόκειται για ένα βιβλίο που συγκεντρώνει όλες τις θεωρίες συνωμοσίας που μπορεί να έχετε ακούσει ποτέ και θα προσφέρει μερικές ευχάριστες-αλλά και αστείες-στιγμές χαλάρωσης κατά την ανάγνωσή του.
Η Ελευθερία (Λεύκη) Σαραντινού γεννήθηκε στο Ρέθυμνο το 1984. Αποφοίτησε από το τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης το 2005 με βαθμό άριστα και υποτροφία. Είναι κάτοχος διπλώματος κλαρινέτου και πτυχίων στην Αρμονία, την Αντίστιξη και το κλασικό τραγούδι.
Δούλεψε στο Μουσικό Σχολείο, σε διάφορα ωδεία και φροντιστήρια της Κομοτηνής και σήμερα διδάσκει κλαρινέτο, χορωδία, θεωρία, μονωδία, φλογέρα, αρμονία και μουσικοκινητική στο Ωδείο Κόψα της ίδιας πόλης, όπου διαμένει με τον σύζυγο και τον γιο της.
Παράλληλα ασχολείται με τη διδασκαλία Δημιουργικής Γραφής και Ιστορίας, καθώς και με τη μελέτη της Ιστορίας και τη συγγραφή. Έχει γράψει τέσσερα ιστορικά μυθιστορήματα {Χαμσίν, ο άνεμος της ανατολής, 2014 (αγγλική μετάφραση Hamsin wind of the east, 2018, Quest publications), Λέων και Ημισέληνος, 2015, Οι σταυροί της Ρόδου, 2018, όλα από το Historical Quest και Μανιέρα Βενετσάνα, (εκδ. Ενάλιος 2023)} παραμύθια για παιδιά (Φρουτοφίλοι, 2018, εκδόσεις Historical Quest, Μία εικόνα μια ιστορία, εκδ. Παρατηρητής 2021), ελληνική μυθολογία για παιδιά (Οι θεοί του Ολύμπου και η γέννησή τους, 2018, Οι άθλοι του Ηρακλή, 2020, εκδ. Γράφημα, ένα βοήθημα για την ιστορία θεωρητικής κατεύθυνσης της γ΄ λυκείου (Θέματα νεοελληνικής ιστορίας, 2020, εκδ. Historical Quest), τρία βοηθήματα Δημιουργικής Γραφής για παιδιά, εφήβους- ενήλικες και εκπαιδευτικούς αντίστοιχα (Γραφοπαιχνιδίσματα, Γραφοσκιάσεις, Γραφοϊριδισμοί 2022, εκδ. 24 Γράμματα) και ένα βιβλίο Ιστορίας (Μύθοι που έγιναν ιστορία, 2020, εκδ. Ενάλιος). Ακόμη έχει συμμετάσχει σε πολλές ανθολογίες διηγημάτων με τα έργα της, ενώ ένα διήγημά της βραβεύτηκε σε διαγωνισμό του Ιανού το 2021. Από το 2022 είναι μέλος του Φιλολογικού Ομίλου Θεσσαλονίκης.
Συγχρόνως ασχολείται με τη συγγραφή βιβλιοκριτικών και ιστορικών άρθρων σε διάφορα ιστολόγια στο διαδίκτυο και διεξάγει ιστορικά σεμινάρια ασύγχρονης εκπαίδευσης στον διαδικτυακό ιστότοπο sparmatseto.gr.
Οι απόψεις του εκάστοτε άρθρου, αντικατοπτρίζουν την προσωπική άποψη του συντάκτη. Προτείνουμε, ο εν δυνάμει αναγνώστης, αφενός να προβαίνει σε έλεγχο αγοράς, για την εύρεση της πιο συμφέρουσας τιμής, αφετέρου κατά την αγορά, να επισκέπτεται οποιοδήποτε βιβλιοπωλείο, ώστε να ελέγξει από μόνος του, κατά πόσο το συγκεκριμένο ανάγνωσμα, καλύπτει τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του.
