ΜΙΚΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ – MLODINOW LEONARD – Σχολιάζει ο Θανάσης Μουσόπουλος.

ΑΝΑΝΕΩΣΗ ΤΟΥ ΤΡΟΠΟΥ ΠΟΥ ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ

ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ –

«ΜΙΚΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ» ΤΟΥ

MLODINOW LEONARD

Του Θανάση Μουσόπουλου

Ο κόσμος αλλάζει, οι γνώσεις μεταβάλλονται και κατά συνέπεια εξελίσσεται ο τρόπος με τον οποίο βλέπουμε τα πράγματα. Όταν τελειώσεις τις σπουδές σου, δε σημαίνει ότι «τελείωσαν όλα». Καθώς περνάν τα χρόνια, αυτό το καταλαβαίνω καλύτερα – για κάποιους / κάποιες  που δεν «ανοίγουν» πλέον βιβλίο.

Ο Χαράρι, ο Γιάλομ, ο Χομπσμπάουμ, ο Μλοντίνοφ δείχνουν ένα «άλλο» κόσμο – άγνωστο για μερικούς/μερικές… Για τους τρεις πρώτους έχω μιλήσει και γράψει αρκετές φορές. Τώρα έχει σειρά ο τέταρτος, o Μλοντίνοφ, για τον οποίο θα δώσουμε ένα μικρό βιογραφικό σημείωμα.

Ο Leonard Mlodinow γεννήθηκε το 1954 στο Σικάγο. Έλαβε το διδακτορικό του στη φυσική από το Πανεπιστήμιο της Kαλιφόρνιας στο Μπέρκλεϋ. Υπήρξε ερευνητής στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας (Caltech), εργάστηκε ερευνητικά στο Ινστιτούτο Max Planck, και τώρα διδάσκει μαθήματα σχετικά με την τυχαιότητα σε μελλοντικούς επιστήμονες στο Caltech. Έχει επίσης ασχοληθεί με τη συγγραφή σεναρίου για τις τηλεοπτικές σειρές “ΜακΓκάιβερ” και “ΣταρΤρεκ: Η επόμενη γενιά” (Star Trek: The Next Generation).

Έχει γράψει πολλά βιβλία, θα αναφέρω όσα έχουν μεταφραστεί στη γλώσσα μας, για να φανεί το εύρος των ενδιαφερόντων του.

• Με τον Στίβεν Χόκινγκ: H φιλία μας, η φυσική, ο άνθρωπος πίσω από τον μύθο, Τραυλός, Αθήνα, 2021
• Κάτω από το κατώφλι, Το νέα ασυνείδητο και τι μας διδάσκει – Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο Κρήτης , 2021
• Μικρή ιστορία της γνώσης, Ο αγώνας του ανθρώπου από την προϊστορία ως σήμερα για την κατανόηση του σύμπαντος – Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα, 2019
• Τα βήματα του μεθυσμένου – Πώς η τυχαιότητα κυβερνά τη ζωή μας, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο Κρήτης, 2016
• Stephen Hawking – Το μεγάλο σχέδιο – Νέες απαντήσεις στα έσχατα ερωτήματα της ζωής, Κάτοπτρο, Αθήνα, 2010
• Το ουράνιο τόξο του Φάυνμαν – Μια αναζήτηση του ωραίου στη φυσική και στη ζωή – Αλεξάνδρεια, Αθήνα, 2007
• Το παράθυρο του Ευκλείδη – Η ιστορία της γεωμετρίας, από τις παράλληλες ευθείες έως τον υπερχώρο – Κάτοπτρο, Αθήνα, 2007
• Ένα συντομότερο χρονικό του χρόνου – Μια περισσότερο προσιτή, εικονογραφημένη, Κάτοπτρο, Αθήνα, 2005

*

Το 2019 κυκλοφόρησε στα ελληνικά το έργο «Μικρή ιστορία της γνώσης, Ο αγώνας του ανθρώπου από την προϊστορία ως σήμερα για την κατανόηση του σύμπαντος» Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα, σε μετάφραση Ανδρέα Μιχαηλίδη, σελ. 520. Ο Leonard Mlodinow δημοσίευσε το βιβλίο αυτό το 2015 με τον τίτλο «THE UPRIGHT THINKERS: THE HUMAN JOURNEY FROM LIVING IN TREES TO UNDERSTANDING THE COSMOS».

Στο Οπισθόφυλλο της ελληνικής έκδοσης διαβάζουμε:

«Πώς ένα βιολογικό είδος στα πρόθυρα της εξαφάνισης, που χρησιμοποιούσε πέτρινα τσεκούρια για να εξασφαλίσει μια πενιχρή επιβίωση, κατάφερε να καταστεί η κυρίαρχη δύναμη πάνω στη Γη; Πώς κατάφερε να χτίσει μια γνώση της φύσης που να εκτείνεται από τα μικροσκοπικά άτομα μέχρι τις τεράστιες δομές του σύμπαντος; Ο Λέοναρντ Μλοντίνοφ συλλαμβάνει και αφηγείται με μοναδικό τρόπο την ιστορία της προόδου του ανθρώπου από την εποχή που ζούσε στις αφρικανικές σαβάνες μέχρι τη σημερινή κατάκτηση της κβαντικής φυσικής. Καθ’ οδόν εξερευνά τις ενδιαφέρουσες προσωπικότητες των κορυφαίων φιλοσόφων, επιστημόνων και στοχαστών, αναζητώντας τα ίχνη των πολιτιστικών δεδομένων -αλλά και των τυχαίων περιστατικών- που επηρέασαν την επιστημονική ανακάλυψη.

Εγκυρότατα τεκμηριωμένο, προσιτό και ποτισμένο με το σήμα κατατεθέν του συγγραφέα -χιούμορ και έμπνευση-, το βιβλίο του Μλοντίνοφ συνιστά έναν εντυπωσιακό φόρο τιμής στην πνευματική περιέργεια της ανθρωπότητας και ένα πολύτιμο ανάγνωσμα για όποιον ενδιαφέρεται για τα επιστημονικά ερωτήματα του καιρού μας».

Η Δομή του βιβλίου είναι δηλωτική του περιεχομένου:

Πρώτο μέρος: ΟΙ ΕΥΘΥΤΕΝΕΙΣ ΣΤΟΧΑΣΤΕΣ – Η ενόρμηση της μάθησης – Η περιέργεια – Κουλτούρα – Πολιτισμός – Λογική

Δεύτερο μέρος: ΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ – Ένας νέος τρόπος συλλογισμού – Το μηχανικό σύμπαν – Από τι είναι φτιαγμένα τα πράγματα – Ο έμβιος κόσμος

Τρίτο μέρος: ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ – Τα όρια της ανθρώπινης εμπειρίας – Το αόρατο βασίλειο – Η κβαντική επανάσταση

Επίλογος – Ευχαριστίες – Σημειώσεις του συγγραφέα – Ευρετήριο

Η «Μικρή Ιστορία της Γνώσης» έχει γίνει θερμά αποδεκτή από το παγκόσμιο κοινό. Φαίνεται από δημοσιεύματα διάφορα, όπως:

«Απόλυτα συναρπαστικό και μια διαρκής πρόκληση στη σκέψη. Μια επιλεκτική, οργανωμένη ξενάγηση στην πορεία του ανθρώπου για την κατάκτηση της γνώσης και στους εντυπωσιακούς χαρακτήρες που ήταν πρωτοπόροι στις επιστημονικές ανακαλύψεις. Μια αφήγηση που κόβει την ανάσα» (Kirkus Reviews) και «Δυναμικός… Εμφυσώντας νέα ζωή στην ιστορία της επιστήμης, ο Μλοντίνοφ πλαισιώνει τις αφηγήσεις των μεγάλων στοχαστών με εικόνες του αφάνταστου θάρρους και της περιέργειας του πατέρα του» (Publishers Weekly)

Στους Financial Times διαβάζουμε: «Προσεγγίζει με παιγνιώδη τρόπο την εξέλιξη της κατανόησης του κόσμου από τον άνθρωπο. Ένα εξαιρετικά προσιτό, συναρπαστικό ανάγνωσμα που παρουσιάζει με ζωντάνια τα λαμπρότερα μυαλά του κόσμου της επιστήμης», ενώ το «The American Scholar» δηλώνει ότι το βιβλίο είναι «Μια εμπνευσμένη, συναρπαστική εξερεύνηση του πώς το φιλοπερίεργο βιολογικό μας είδος επιχείρησε να κατανοήσει τον κόσμο».

Διαβάζοντας το βιβλίο δύο φορές (την πρώτη για απόλαυση, τη δεύτερη για μελέτη) κράτησα σημειώσεις και σημεία που μου έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση.

Στη σελίδα 214 μιλώντας για τον Νεύτωνα ανάμεσα στα άλλα διαβάζουμε: «Μια από τις τελευταίες προβλέψεις του ήταν ότι ο κόσμος θα τελειώσει κάπου ανάμεσα στο 2060 και 2344. (Δεν ξέρω αν αυτό θα αποδειχθεί αληθινό, αλλά, κατά παράξενο τρόπο, ταιριάζει με αρκετά σενάρια σχετικά με την κλιματική αλλαγή)».

Στη σελίδα 472, στον Επίλογο, γράφει ο Μλοντίνοφ: «Όμως, παρόλο που έχουμε φτάσει πολύ μακριά, θα ήταν λάθος να πιστέψουμε ότι βρισκόμαστε κοντά στις τελικές απαντήσεις. Είναι ένα λάθος που έγινε πολλές φορές στη διάρκεια της ιστορίας».

Πόσο δίκαιο έχει ο Στίβεν Χόκινγκ που μας λέει ότι:

«Ο Μλοντίνοφ καταφέρνει να κάνει την επιστήμη και προσιτή και διασκεδαστική».

Και λέω (ο έρμος…) Τέτοια βιβλία πότε θα μπούνε στην εκπαίδευση…

Οι απόψεις του εκάστοτε άρθρου, αντικατοπτρίζουν την προσωπική άποψη του συντάκτη. Προτείνουμε, ο εν δυνάμει αναγνώστης, αφενός να προβαίνει σε έλεγχο αγοράς, για την εύρεση της πιο συμφέρουσας τιμής, αφετέρου κατά  την αγορά, να επισκέπτεται  οποιοδήποτε βιβλιοπωλείο, ώστε να ελέγξει από μόνος του, κατά πόσο το συγκεκριμένο ανάγνωσμα, καλύπτει τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του.