Περί Παραμυθιού – Γράφει ο Μπουζάρας Δημήτρης.

Πολλές φορές αναρωτηθήκαμε τι είδους παραμύθι να αγοράσουμε στα παιδιά μας. Όταν το αγοράσαμε, αναρωτηθήκαμε  εάν είναι το σωστό.

 

Κατ’ αρχάς, ας ξεκαθαρίσουμε πως η ηλικία που αναγράφεται σε πολλά από τα παραμύθια, είναι ενδεικτική και δεν είναι απαραίτητο πάντα να τη λαμβάνουμε υπόψιν. Το παιδί, μπορεί να διαβάσει όλα τα παραμύθια είτε κάποιοι θεωρούν πως είναι για την ηλικία του, είτε όχι.

 

Κάτι ανάλογο συμβαίνει με τη βιβλιοθήκη μας, δε μπορούμε να απαγορεύσουμε από το παιδί μας να διαβάσει κάποιο από τα βιβλία. Επίσης, το ίδιο ισχύει και με τα παιδικά παιχνίδια, τα οποία είναι πλέον ευρέως γνωστό, πως δεν έχουν φύλο.

 

Ας εστιάσουμε όμως, στα παραμύθια. Πολλά κυκλοφορούν στην αγορά, τόσα πολλά που ουσιαστικά δυσκολευόμαστε να επιλέξουμε.

 

Το παραμύθι, είναι το πιο αγαπημένο είδος εντέχνου λόγου των παιδιών. Παραμυθία, σημαίνει παρηγοριά. Ο παραμυθάς έδινε θάρρος, παρηγορούσε  και «παρέσερνε» την ψυχή των ακροατών, σε κόσμους φανταστικούς.

 

Εκτός της φανταστικής διήγησης, το παραμύθι  έχει το στοιχείο της διασκέδασης και κατά κανόνα, αυτός είναι  ο κύριος σκοπός του, η τέρψη, όπως επίσης, να μεταφέρει τους ακροατές σε ένα άλλο κόσμο, μακριά από τη σκληρότητα της καθημερινής ζωής, τοποθετώντας όλα  στη θέση τους στο τέλος, αποκαθιστώντας δηλαδή, τη δικαιοσύνη και την τάξη. Ο παραπάνω, είναι και ο λόγος για τον οποίο πολλοί ενήλικες διαβάζουν με πάθος παραμύθια.

 

Το παραμύθι βοηθά το παιδί  να διαχειριστεί ομαλά οικογενειακές συγκρούσεις, του δείχνει το σωστό δρόμο για την απεξάρτηση και την ανεξαρτησία, βοηθώντας το παράλληλα, να χτίσει τη δική του προσωπικότητα.

 

Τώρα, το σύγχρονο παραμύθι ανταποκρίνεται στα νέα θέματα που απασχολούν την κοινωνία και κατ’ επέκταση  τα παιδιά. Χρησιμοποιεί τις νέες παιδαγωγικές αντιλήψεις με άνεση και επαγγελματισμό, ενώ διατηρεί το μυθικό και το φανταστικό του στοιχείο, πλέκοντας έντεχνα την πλοκή του μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας.

 

Ποια είναι όμως τα χαρακτηριστικά που το ξεχωρίζουν, τι είναι πραγματικά παραμύθι;

 

Στο παραμύθι ο χρόνος κι ο χώρος είναι αόριστος.

Η δράση εκτυλίσσεται σχεδόν στην ανωνυμία των προσώπων μιας και δε γνωρίζουμε τίποτα για το παρελθόν και το μέλλον των ηρώων.

Δε γνωρίζουμε ούτε καν τα ονόματά τους, πάρα μόνο τις ιδιότητες τους π.χ. ένας Βασιλιάς, το Χιονάτη ή Σταχτοπούτα δεν είναι ονόματα αλλά βασίζονται σε κάποιο χαρακτηριστικό γνώρισμα του ήρωα.

Οι χαρακτήρες δεν είναι διττοί όπως είναι η  πραγματική φύση των ανθρώπων, εδώ ο  καλός είναι καλός και ο κακός κακός και παραμένει έως το τέλος.

Έχουν ηρεμία στην αρχή, ακολουθεί η ένταση και η ανατροπή και κατόπιν καταλήγουν σε ένα ήρεμο τέλος.

Οι επαναλήψεις δίνουν ένταση στην πλοκή, αρέσουν στα μικρά παιδιά και προσφέρουν όγκο.

Υπάρχουν δυο άτομα στη σκηνή.

Σαφείς και αντίθετοι χαρακτήρες.

Οι αντίθετοι  είναι αντιμέτωποι.

Περιγραφή όχι διδαχή.

 

 

Η σημασία των παραμυθιών και ειδικά  των λαϊκών -λαϊκό είναι το παραμύθι που είναι ανυπόγραφο -είναι πολύ μεγάλη, για όλα τα έθνη διότι υπενθυμίζουν τη σοφία και τον πολιτισμό τους, αλλά και όλες τις επαφές με άλλους πολιτισμούς, επίσης μεταφέρουν πανανθρώπινες αξίες.

 

Το σωστό παραμύθι είναι αυτό που αρέσει στο παιδί με βάση τη θεματολογία του, αλλά και αυτό, που θα του παρουσιάσουμε με τέτοιο τρόπο ώστε να κατανοήσει την αξία του.

 

Τα παιδιά μη έχοντας εικόνες από πολλά  τα θέματα, πολλές φορές αρνούνται το νέο, οπότε στο χέρι μας είναι να δείξουμε την αξία του καθενός νέου που εισάγεται στη ζωή τους με αγάπη, κατανόηση  και υπομονή.

 

Αν δεν επιθυμεί μη το πιέζετε, τοποθετήστε σε διάφορα σημεία  παραμύθια και αφήστε το μόνο του να εμπλακεί στην αναζήτηση. Η περιέργεια είναι ένα σημαντικό στοιχείο το οποίο θα μπορούσατε να εκμεταλλευτείτε. Όταν επιλέξει κάποιο, τότε αρχίστε μια συζήτηση μαζί του.

 

Θα ήθελες να το διαβάσουμε;

Με βάση το εξώφυλλο ποια νομίζεις πως θα είναι η ιστορία;

Τι είδους ήρωες πιστεύεις πως θα έχει;

 

Ζούμε όμως στην εποχή της εικόνας και της οθόνης, οπότε ένα εύλογο ερώτημα είναι, τι μπορεί να προσφέρει το παραμύθι στην εποχή μας;

 

Και μόνο η επιβίωση του ανά τους αιώνες, η προσαρμογή του σε όλες τις συνθήκες, οι δεκάδες παραλλαγές σε κάθε χώρα, η εμφάνιση συνεχώς νέων παραμυθάδων και η αποδοχή που έχει από τα παιδιά σε μια εποχή που κατακλύζεται από ταχύτητα, χρώμα, εικόνα και απομόνωση, είναι η απάντηση.

 

Η εικόνα, το χρώμα, η κίνηση που εμπεριέχουν τα μέσα, δεν αναπτύσσουν  τη φαντασία του παιδιού, αντ’ αυτού, λειτουργούν θα μπορούσαμε να πούμε εξαναγκαστικά προς μία κατεύθυνση, στερώντας την πρωτοβουλία όσον αφορά τις αποφάσεις και τις επιλογές.

 

Η απομόνωση επίσης, λειτουργεί ανασταλτικά τόσο στην κοινωνικοποίηση όσο και στην προώθηση της προσωπικότητας του παιδιού. Η εικόνα, τα βιντεοπαιχνίδια κάθε είδους κι η απομόνωση που τα συνοδεύει, δεν επιτρέπουν  κανενός είδους  μοίρασμα και κανενός είδους επαφή. Ο χρήστης έρχεται σε επαφή με μια μηχανή και μάλιστα προγραμματισμένη, την οποία -στην περίπτωση των παιχνιδιών- προσπαθεί να νικήσει.

 

Το γεγονός αυτό και ειδικά μέσα από τη χρήση παιχνιδιών που εμπεριέχουν βία, διαταράσσει τον ψυχισμό του  οδηγώντας πολλές φορές σε φαινόμενα εθισμού και κατ’ επέκταση περιθωριοποίηση.

 

Η επαφή όμως, μέσα από την ανάγνωση και αφήγηση ενός παραμυθιού πέρα από μια υγιή μορφή διασκέδασης, συσφίγγει τις σχέσεις γονέα και παιδιού, βοηθά τόσο το γονέα όσο και το παιδί. Επίσης προωθεί την κοινωνικοποίηση του, βοηθά στην ανάπτυξη της κριτικής του σκέψης, στην ανάπτυξη του λεξιλογίου και της φαντασίας του.

 

Ένα ακόμη  ερώτημα που γεννάται εδώ, είναι το εξής: Με το λύκο που τρώει τα εφτά κατσικάκια ή την κοκκινοσκουφίτσα τι γίνεται;  Εκεί δεν υπάρχει βία;

 

Είναι εντελώς διαφορετική η μια προσέγγιση από την άλλη. Το παραμύθι θέλει να παρουσιάσει  στο παιδί τον κόσμο όπως είναι στην πραγματικότητα, δεν κρύβει απολύτως τίποτα όπως ίσως νομίζουν κάποιοι.

 

Τα περιστατικά δεν έχουν τη μορφή μιας συνεχόμενης παρουσίασης, ενός «βομβαρδισμού» εικόνων και ήχων ,δεν είναι επαναλαμβανόμενα, απλά γίνεται μια αναφορά σε αυτά. Έτσι λοιπόν, δε γίνεται μια συνεχής σκληρή και επαναλαμβανομένη επίθεση σε όλες τις αισθήσεις.

 

Τα παιδιά πρέπει να γνωρίζουν όλων των ειδών τα θέματα και δε μπορούμε να τους στερήσουμε τέτοιου είδους γνώση.

 

Το παραμύθι δε παρουσιάζει ένα κόσμο αγγελικά πλασμένο. Αναγνωρίζει και παρουσιάζει τα εμπόδια, ωστόσο, παρουσιάζει και τροφοδοτεί το παιδί με τα κατάλληλα εργαλεία ώστε να μπορέσει να πορευτεί στη ζωή που ανοίγεται μπροστά του, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

 

 

Εξελίχθηκε, περπάτησε στο χρόνο και επιβίωσε, για τούτο, ευθύνεται αποκλειστικά η αλήθεια την οποία κουβαλά και η οποία είναι απαραίτητη για τα παιδιά.

 

Προφανώς το παραμύθι ασχολήθηκε και συνεχίζει να ασχολείται με τα θέματα που απασχολούν την εποχή του, αυτό είναι άλλωστε και ένα από τα ζητούμενα και φυσικά, η τεχνολογία είναι ένα μέσο προώθησης του.

 

Ως εκ τούτου, μπορείτε να μάθετε τα παιδιά εφόσον αναπόφευκτα θα μπει ή έχει ήδη μπει στη ζωή τους με διάφορους  τρόπους για να την εκμεταλλευτούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, μάθετε τους πως υπάρχουν και άλλες χρήσεις της, πιο αποδοτικές και πάντα με μέτρο.

 

Περιηγηθείτε σε ένα μουσείο.

Ακούστε ένα παραμύθι.

Δείτε ένα βίντεο με ένα βραβευμένο animation.

Επιλέξτε ένα έργο για τον κινηματογράφο ή το θέατρο.

Βρείτε νέες εκδόσεις.

Ζωγραφίστε.

Δείτε τα βάθη των ωκεανών.

Περιηγηθείτε στο διάστημα και άλλα τόσα ενδιαφέροντα.

 

Πολλές φορές αναρωτιόμαστε αν έχουμε τις ικανότητες να γίνουμε όλοι αφηγητές. Ναι, μπορούμε και μάλιστα είναι κάτι που θα πρέπει να το επιδιώξουμε. Είναι μια σχέση που λειτουργεί ανταποδοτικά και για τις δύο πλευρές, είναι μια σχέση που αφορά τόσο εσάς, όσο και το παιδί.

 

Δοκιμάζουμε και προσέχουμε το ύφος -προσαρμόζουμε το χρώμα της φωνής αναλόγως με τον ηρώα ή τα συναισθήματα-επίσης, τον τρόπο που διαβάζουμε, αργά και καθαρά, ώστε το παιδί να κατανοεί το παραμύθι, αν χρειαστεί επεξήγηση  σταματάμε και εξηγούμε.

 

Στα μικρότερης ηλικίας παιδιά καλό θα ήταν να δείχνουμε και τις εικόνες, είναι μια διαδικασία που τους αρέσει πολύ και δεν είναι βαρετή.

 

Ρωτήστε αφού τους δείξετε το εξώφυλλο, τι είδους ιστορία νομίζουν ότι βρίσκεται στις σελίδες, μιλήστε για τους ήρωες και την πιθανή πλοκή.

 

Το ύφος μας -όπως είπαμε -θα πρέπει να είναι ανάλογο, ώστε να δελεάσουμε περισσότερο τα παιδιά και να τα βάλουμε μέσα σε αυτό το υπέροχο παιχνίδι.

 

Η γλώσσα που θα χρησιμοποιήσουμε να είναι πλούσια, τα παιδία κατανοούν περισσότερα από ότι εμείς νομίζουμε.

 

Ο χρόνος που θα γίνεται η ανάγνωση καλό θα είναι να έχει ένα προγραμματισμό, να γίνει δηλαδή  συνήθεια, ώστε το παιδί να την αναμένει με αγωνία. Ο χώρος, θα πρέπει να είναι μια γωνιά χαλάρωσης και όχι ένας κουραστικός ή μη τακτοποιημένος χώρος με αποτέλεσμα  να αποπροσανατολίζει ή φέρνει  ένταση στο παιδί.

 

Μη ξεχνάτε πως το παραμύθι δεν έχει διδακτισμό, σε αντίθεση με το μύθο, οπότε απομακρυνθείτε από αυτή την επιλογή.

 

Μπορείτε να διαβάζετε πολλές φορές την ίδια ιστορία, είναι κάτι που ικανοποιεί τα παιδία και ένας λόγος που το παραμύθι υιοθέτησε τις επαναλήψεις.

 

Το παραμύθι είναι εύκολο ως προς την έρευνα αγοράς του. Μικρό κείμενο, πολλές εικόνες, οπότε με ευκολία σε οποιοδήποτε βιβλιοπωλείο, μπορούμε να κάνουμε μια γρήγορη άλλα και σωστή κατά τη γνώμη μας επιλογή.

 

Η μαγεία κρύβεται στον τρόπο που ένα παιδί αφήνεται στην αφήγηση του παραμυθά, ταξιδεύει μαζί του, αφεθείτε λοιπόν και εσείς, ταξιδέψτε μαζί με το παιδί σας, κερδίστε καθημερινά έστω και λίγο ποιοτικό χρόνο μαζί του. Αυτό θα σας φέρει πιο κοντά, θα ενισχύσει τη σχέση σας και το σίγουρο είναι πως και οι δύο, θα βγείτε κερδισμένοι μέσα από αυτή, την υπεροχή διαδικασία.

 

Ας έχουμε υπόψιν τη φράση ενός  μεγάλου Δάσκαλου του  Β. Αυδίκου:

 

“Tα παραμυθία δε λένε ποτέ παραμύθια”.

 

Παρακάτω προτείνω ένα πρωτότυπο και διασκεδαστικό παιχνίδι, το οποίο έχει γίνει το αγαπημένο όπου το έχω παρουσιάσει έως τώρα.

Προορίζεται για όλες τις ηλικίες αναλόγως με την προσαρμογή.

 

 

Το παιχνίδι παίζεται ως εξής:

 

Χρειαζόμαστε δυο ζάρια. Ένα όπως της φωτογραφίας και ένα ακόμη ζάρι στο οποίο  θα υπάρχουν μόνο δυο νούμερα το ένα και το δυο, αυτό μπορούμε να το κάνουμε με μικρά κομμάτια χαρτόνι τα οποία θα  κολλήσουμε στο ζάρι με κολλητική ταινία.

 

Οι παίκτες είναι πέντε, ωστόσο, αν είστε τρεις η τέσσερις μπορείτε να τοποθετήσετε άλλη μια λευκή πλευρά στο πρώτο ζάρι, ή ο καθένας να αντιπροσωπεύει δυο παραμύθια.

 

Αρχικά ο κάθε παίκτης διαλέγει ένα από τα παραμύθια που αντιπροσωπεύουν οι πλευρές του πρώτου ζαριού και τοποθετεί το πιόνι του στην αρχή.

 

Σταχτοπούτα, Πινόκιο, Χιονάτη, Κοκκινοσκουφίτσα, τα τρία γουρουνάκια.

 

Η μία πλευρά του πρώτου ζαριού είναι λευκή όπως είπαμε και οποίος παίχτης τη φέρει χάνει απλώς τη σειρά του.

 

Ο κάθε παίκτης με τη σειρά του ρίχνει το ζάρι. Η εικόνα του παραμυθιού που τυχαίνει να βρίσκεται στην πάνω πλευρά του ζαριού, δίνει τη δυνατότητα στον παίχτη που αντιπροσωπεύει το συγκεκριμένο παραμύθι να περπατήσει.  Κατόπιν ο ίδιος παίκτης ρίχνει το ζάρι με τους αριθμούς για  να καθοριστεί ποσά τετράγωνα θα προχωρήσει ,ένα ή δύο.

 

Παράδειγμα.

Ο πρώτος παίχτης που αντιπροσωπεύει το παραμύθι της κοκκινοσκουφίτσας ρίχνει το ζάρι, το οποίο όταν σταματά και  στην επάνω πλευρά του έχει το σχέδιο που αντιπροσωπεύει το παραμύθι του Πινόκιο. Τότε ο παίχτης που περπατά, είναι εκείνος που αντιπροσωπεύει το συγκεκριμένο παραμύθι, αφού ρίξει και το δεύτερο ζάρι που θα καθορίσει αν θα περπατήσει ένα ή δύο τετράγωνα.

 

Ανά τρεις θέσεις ζωγραφίστε ερωτηματικά ή θαυμαστικά.

 

Όταν ένας παίκτης πατήσει στη θέση με το ερωτηματικό κάντε του μια ερώτηση.

Πόσα ήταν τα γουρουνάκια; Ποιο σπίτι δε μπόρεσε να ρίξει ο λύκος και για ποιο λόγο;

 

Όταν ένας παίκτης πατήσει στη θέση με το θαυμαστικό, προτρέψετε τον να αλλάξει το τέλος του συγκεκριμένου παραμυθιού, ή να εντάξει ένα ήρωα από άλλο παραμύθι σε ένα σημείο καμπής ή ακόμη και τον εαυτό του.

 

Καλή διασκέδαση και ας μη ξεχνάμε πως ο χρόνος που τα παιδιά μας θα βρίσκονται σε μια ηλικία που μπορούμε να παίξουμε μαζί τους, είναι πολύ λίγος.

 

Ας τον εκμεταλλευτούμε, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο!

 

 

 

 

Επίσης δημιουργήσαμε ένα διασκεδαστικό σταυρόλεξο που μπορείτε να το βρείτε στην παρακάτω διεύθυνση.

 

https://crosswordlabs.com/view/2024-02-15-113?fbclid=IwAR0CmFG2Xks6jngbczk5jtm2XhkXCD1QI22iZcOeav3BVBkZ73_rkCt-tos

Η εναλλακτικά στη σελίδα μου στο facebook.Μπουζάρας Δμήτρης.

https://www.facebook.com/profile.php?id=100009242765550

 

Αμέσως παρακάτω επισυνάπτω τις λύσεις.

 

ΝΙΚΟΥΝ -ΔΥΟ-ΠΑΡΗΓΟΡΙΑ-ΜΑΓΙΚΑ-ΑΙΣΩΠΟΣ-ΤΑΞΗ-ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ-ΠΑΡΕΛΘΟΝ-ΑΠΛΗ-ΦΑΝΤΑΣΙΑ-ΜΑΓΙΚΟΣ-ΑΠΟΤΟΜΟ-ΕΠΙΠΕΔΟΙ-ΙΔΙΟΤΗΤΑ

ΜΙΑΦΟΡΑ-ΠΕΡΩ-ΛΟΓΟ-ΜΟΤΙΒΟ-ΚΑΚΟΣ-ΚΑΛΟΣ-ΠΛΟΚΗ-ΑΛΗΘΕΙΑ-ΓΡΙΜ-ΕΥΧΑΡΙΣΤΟ-ΛΑΙΚΟ

 

Οι απόψεις του εκάστοτε άρθρου, αντικατοπτρίζουν την προσωπική άποψη του συντάκτη. Προτείνουμε, ο εν δυνάμει αναγνώστης, αφενός να προβαίνει σε έλεγχο αγοράς, για την εύρεση της πιο συμφέρουσας τιμής, αφετέρου κατά  την αγορά, να επισκέπτεται  οποιοδήποτε βιβλιοπωλείο, ώστε να ελέγξει από μόνος του, κατά πόσο το συγκεκριμένο ανάγνωσμα, καλύπτει τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του.