Ο όρκος των Ορατίων – Ζακ-Λουί Νταβίντ – Γραφει ο Μπουζάρας Δημήτρης.

 Ο όρκος των Ορατίων 1784 του Ζακ-Λουί Νταβίντ είναι ο πίνακας που θα δούμε παρακάτω.

Ο Ζακ-Λουί Νταβίντ θεωρείται ιδρυτής του νεοκλασικισμού – ο οποίος υιοθετήθηκε και από τη Γαλλική επανάσταση-  στη γλυπτική και ζωγραφική, αλλά επίσης, θα πρέπει να γνωρίζουμε, πως ήταν πολέμιος του Ροκοκό -το οποίο έχουμε πει πως ήταν στυλ – αλλά και του Μπαρόκ.

Θεωρούσε πως η τέχνη, είχε απομακρυνθεί από τις ανθρώπινες αξίες. Ο Νταβίντ ήταν παθιασμένος με τη δημοκρατία και κάποια στιγμή φεύγει από τη Γαλλία και πηγαίνει στη Ρώμη την κοιτίδα του αρχαίου πολιτισμού.

Ο πόλεμος που προέκυψε μεταξύ της πόλης Άλμπα Λόνγκα και της Ρώμης, – της οποίας μητρόπολη ήταν η προαναφερθείσα πόλη, καθώς οι δύο ιδρυτές της, ήταν εγγόνια του ιδρυτή της Άλμπα Λόνγκα, Νουμίτωρ-  ήταν αποτέλεσμα σειράς ληστρικών επιδρομών από πλευρά των κάτοικων της Άλμπα Λόνγκα γεγονός, που ανάγκασε τους Ρωμαίους να  απάντησαν με τον ίδιο τρόπο.

Ο μύθος λέει, πως κάποια στιγμή συμφωνήθηκε να πολεμήσουν όχι οι πόλεις, αλλά οι καλύτεροι πολεμιστές της κάθε μιας.

Από την πλευρά της Ρώμης επιλέχθηκαν οι Οράτιοι και από την πλευρά της Άλμπα Λόνγκα οι Κουριάτιοι. Οι έξι άνδρες φημίζονταν για τις πολεμικές τους ικανότητες, το θάρρος και τη σωματική τους ρώμη, ωστόσο, ήταν όλοι συγγενείς.

Οι τρεις Οράτιοι τους οποίους η μοίρα,  οι ανθρώπινοι νόμοι και συμφέροντα, τους έφεραν αντιμέτωπους στη μάχη με τα ξαδέρφια τους, μεταφέρουν μέσω αυτής της θυσίας το μήνυμα του έργου αυτού. Η πατρίδα πάνω από όλα!

Η μάχη τέλειωσε με νίκη των Ορατίων από τους οποίους επέζησε μόνο ένας.

Ο μοναδικός επιζών, πήρε λάφυρα και κίνησε για τη Ρώμη ώστε να πει το «χαρμόσυνο» νέο της νίκης της στον πατέρα του.

Στην είσοδο της πόλης περίμενε η αδερφή του, η οποία  μόλις αντιλήφθηκε πως φορά τον μανδύα το οποίο η ίδια είχε υφάνει για τον αρραβωνιαστικό της, ο οποίος ουσιαστικά ήταν εχθρός της πόλης της, ξέσπασε στον αδερφό της.

Ο μύθος λέει, πως τον κατηγόρησε για το χαμό των συγγενών του, από το ίδιο του το ξίφος. Εκείνος, την  κατηγόρησε πως αρραβωνιάστηκε ένα εχθρό  και για τούτο δεν είχε κανένα δικαίωμα. Οργισμένος όπως ήταν από τη μάχη και τον εξευτελισμό που θεωρούσε πως υφίσταντο από την ενέργεια αυτή της αδερφής του, την σκότωσε.

Ο εν λόγω αδερφοκτόνος καταδικάστηκε, ωστόσο, ο λαός της Ρώμης τάχθηκε στο πλευρό του καθώς ήταν κοινή πεποίθηση πως η πατρίδα ήταν πάνω από όλα, ακόμη και από την οικογένεια.

Άλλη εποχή, άλλες αξίες και άλλες πεποιθήσεις, ο Νταβίντ -καθίσταται πλέον σαφές – ήταν  φανατικός λάτρης της πρώτης φάσης του ρωμαϊκού πολιτισμού, της πρώιμης,  τότε που οι αξίες ήταν διαφορετικές, τα ήθη, τα έθιμα, οι νόμοι, είχαν άλλη ισχύ, ενώ  ταυτόχρονα, ήταν πολέμιος τη δεύτερης, η οποία ήταν η μοναρχική φάση και  θεωρούνταν  έξω από τα όρια, ή δίχως όρια,  μέσα στη χλιδή, την ανηθικότητα και την αμαρτία.

Η λατινική φράση “dura lex sed lex” η οποία μεταφράζεται “σκληρός νόμος αλλά νόμος” μας έρχεται από εκείνη τη μακρινή εποχή.

Ο όρκος των Ορατίων  λοιπόν, είναι ένα έργο  που ανοίγει ουσιαστικά το νεοκλασικισμό.

Ένα έργο που εντυπωσιάζει με την  καθαρή έκφραση, την ευθύτητα και  την ένταση.

Οι μορφές εδώ  αναπαρίστανται σε φυσικό ύψος μιας και το έργο έχει διαστάσεις 3,30χ4,25.

Στο έργο ο πρεσβύτερος Οράτιος ο οποίος μοιράζει ξίφη στους γιους του. Πρόκειται για ένα  θεατρικό πίνακα, ενώ εκτός του σκοτεινού βάθους, βλέπουμε κίονες δωρικού ρυθμού.

Πρόκειται για ένα λιτό έργο, στο οποίο κυριαρχούν  κλειστές φόρμες, λείες επιφάνειες, ισορροπία στη σύνθεση  και αγαλματώδεις μορφές.

Επίσης -όπως έχουμε πει και παραπάνω, αναλύοντας το μήνυμα- υπάρχει διδακτισμός, παραδειγματική ηθική και έντονες θεατρικές κινήσεις, πρόκειται για μια εποχή στην οποία ούτως η άλλως κυριαρχούν ιστορικά, μυθολογικά και θρησκευτικά έργα.

Η καθισμένη στο καφέ ένδυμά γυναίκα, είναι η αδερφή των Ορατίων, η οποία, ήταν αρραβωνιασμένη με κάποιον από τους εχθρούς. Οταν πληροφορήθηκε για τον πόλεμο και την έκβαση του – την απόφαση δηλαδή της μονομαχίας των συγγενών-, θρηνεί για το επερχόμενο αποτέλεσμα, μιας και γνωρίζει πως ότι και να γίνει στο τέλος, ο κεραυνός θα χτυπήσει τον οίκο της.

Θα μπορούσε σαφώς να θεωρηθεί και ο συγκεκριμένος, ως ένας πίνακας επαναστατικός, ένας πίνακας που καλεί το λαό να λάβει τα όπλα, κάθε είδους και κάθε εποχής σε μια επανάσταση, τόσο καλλιτεχνική όσο και πολιτική.

Ο πίνακας εκτίθεται στο μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι.

Προτεινόμενα.

Τσίλαγα Ευαγγελία Μαρίνα

Ζωγράφοι του 20ού αιώνα

Το πέρασμα από την Ευρωπαϊκή στην Αμερικανική Τέχνη με τη ματιά του δημιουργού

Και μό­νο η ανα­φο­ρά στην καλ­λι­τε­χνι­κή δη­μι­ουρ­γία στον 20ό αιώ­να, μας συ­νε­παίρ­νει, μας γε­μί­ζει πε­ρι­έρ­γεια να γνω­ρί­σου­με το πο­λι­τι­στι­κό απο­τύ­πω­μα αυτής της επο­χής των με­γά­λων φι­λο­σο­φι­κών, πο­λι­τι­κών και κοι­νω­νι­κών αλ­λα­γών, πολ­λές από τις οποί­ες η με­γα­λύ­τε­ρη γε­νιά τις έχει βι­ώ­σει.

Η τα­χύ­τη­τα με την οποία εξε­λί­χθη­καν γε­γο­νό­τα, επι­στή­μες, τέ­χνες και κα­θη­με­ρι­νό­τη­τα οδή­γη­σε σε μια έκρη­ξη εικα­στι­κής δη­μι­ουρ­γί­ας, που είχε σαν επα­κό­λου­θο την εναλ­λα­γή καλ­λι­τε­χνι­κών κι­νη­μά­των και τρό­πων έκ­φρα­σης, με με­γα­λύ­τε­ρη τα­χύ­τη­τα σε σχέ­ση με τον προ­η­γού­με­νο αιώ­να.

Αυτό το πο­λι­τι­στι­κό στίγ­μα θα ανα­λύ­σου­με και θα πα­ρα­θέ­σου­με στις σε­λί­δες αυτού του βι­βλίου.

Η Λί­να Τσί­λα­γα είναι τα­κτι­κή κα­θη­γή­τρια στο Πα­νε­πι­στή­μιο Δυ­τι­κής Ατ­τι­κής, στο Τμή­μα Συ­ντή­ρη­σης Αρ­χαι­ο­τή­των και Έρ­γων Τέ­χνης, του οποίου δι­ε­τέ­λε­σε Πρό­ε­δρος επί πέ­ντε έτη (2014-2019). Από­φοι­τος της Ανω­τά­της Σχο­λής Κα­λών Τε­χνών, με σπου­δές στη ζω­γρα­φι­κή, στο ψη­φι­δω­τό (Υπο­τρο­φία του Ι.Κ.Υ.), Θε­ω­ρη­τι­κές και Ιστο­ρι­κές. Το καλ­λι­τε­χνι­κό-επι­στη­μο­νι­κό της έρ­γο, έχει βρα­βευ­θεί από: την International Arts Guild (Monte Carlo), την Fam Net-Work, της Unesco, την Πε­ρι­φέ­ρεια και τον Δή­μο Κο­ρυ­τσάς, Αλ­βα­νία, το St Petersburg State University, Ρω­σία, με τι­μη­τι­κή πα­ρου­σί­α­ση του έρ­γου της στο Μου­σείο Ερ­μι­τάζ, την Μη­τρό­πο­λη Δη­μη­τρι­ά­δος, το Δή­μο Αθη­ναί­ων κ.ά. Υπη­ρέ­τη­σε στο Υπουρ­γείο Πο­λι­τι­σμού στη Συ­ντή­ρη­ση Ψη­φι­δω­τού. Αντα­πο­κρί­τρια ξέ­νου τύ­που επί σει­ρά ετών στην Ελ­λά­δα, σε θέ­μα­τα πο­λι­τι­σμού (του ΙΑΒ, M.CARLO). Έχει πραγ­μα­το­ποι­ή­σει 22 ατο­μι­κές εκ­θέ­σεις και 80 ομα­δι­κές, στην Ελ­λά­δα και στο εξω­τε­ρι­κό. Είναι ιδρυ­τι­κό μέ­λος Ερευ­νη­τι­κού Ερ­γα­στη­ρίου του ΠΑ­ΔΑ. Έχει συμ­με­τά­σχει σε Ερευ­νη­τι­κά και Δι­ε­θνή Ανα­πτυ­ξι­α­κά Προ­γράμ­μα­τα, ως συ­ντο­νί­στρια και ως μέ­λος της κύ­ρι­ας ερευ­νη­τι­κής ομά­δας. Έχει συγ­γρά­ψει 5 αυτο­τε­λή βι­βλία και έχει κά­νει ανα­κοι­νώ­σεις σε Δι­ε­θνή επι­στη­μο­νι­κά Συ­νέ­δρια, κα­θώς και πα­ρεμ­βά­σεις σε Δι­ε­θνή Φό­ρα, στο πλαί­σιο της κοι­νω­νί­ας των εθνών. Για το έρ­γο της, έχουν γί­νει ανα­φο­ρές σε λε­ξι­κά, στον ελ­λη­νι­κό-ξέ­νο τύ­πο, στο ρα­δι­ό­φω­νο και στην τη­λε­ό­ρα­ση. Είναι μέ­λος Ελ­λη­νι­κών και Δι­ε­θνών Ορ­γα­νι­σμών, όπως: του G.A.E.C., ιδρυ­τι­κό μέ­λος και μέ­λος του Δ.Σ. του H.E.C. Foundation, της Σ.Ε.Ε., της Ελ­λη­νο­κι­νε­ζι­κής Ένω­σης κ.ά. Έρ­γα της βρί­σκο­νται σε Πα­νε­πι­στή­μια, σε δη­μό­σι­ες-ιδι­ω­τι­κές συλ­λο­γές, σε Να­ούς, στην Ελ­λά­δα και στο εξω­τε­ρι­κό.

Οι απόψεις του εκάστοτε άρθρου, αντικατοπτρίζουν την προσωπική άποψη του συντάκτη. Προτείνουμε, ο εν δυνάμει αναγνώστης, αφενός να προβαίνει σε έλεγχο αγοράς, για την εύρεση της πιο συμφέρουσας τιμής, αφετέρου κατά  την αγορά, να επισκέπτεται  οποιοδήποτε βιβλιοπωλείο, ώστε να ελέγξει από μόνος του, κατά πόσο το συγκεκριμένο ανάγνωσμα, καλύπτει τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του.