Μιχάλης Σταυρόπουλος – Υπόσχεση – Έκδόσεις Άρμός – Ρωτάει ο Μπουζάρας Δημήτρης.
Το βιβλίο σας «Υπόσχεση» , είναι ένα μυθιστόρημα, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αρμός και δεν είναι η πρώτη σας συγγραφική προσπάθεια. Πως προέκυψε η ανάγκη της συγγραφής; Πώς γεννιέται ένας συγγραφέας;
Πράγματι το βιβλίο «Υπόσχεση» είναι το νέο ρεαλιστικό μυθιστόρημα. Έχει προηγηθεί το βιβλίο ΄΄ΑΕΝΑΟΣ ΚΥΚΛΟΣ΄΄ ένα φιλοσοφικό μυθιστόρημα, ένα ταξίδι που ξεκινά από τον Όμηρο, με πολλούς ενδιάμεσους σταθμούς και καταλήγει στον μέγιστο των φιλοσόφων Αριστοτέλη. Μια πολυετής συγγραφική προσπάθεια αποτύπωσης των θεμελιωδών ερωτημάτων που απασχολούν τον κόσμο από την απαρχή των φιλοσοφικών στοχασμών.
Η ΄΄Υπόσχεση΄΄ είναι το γέννημα κόπων και μιας εσωτερικής ανάγκης να περιγράψω γεγονότα που έχουμε βιώσει όλοι μας σε κάποιο βαθμό. Προέκυψε ακόμη, από την ακατάσχετη βούληση για επικοινωνία, και συζήτηση πάνω σε ανθρώπινες ιστορίες που μας έχουν σημαδέψει. Θεωρώ ότι ο συγγραφέας πρέπει να γράφει όταν έχει κάτι να πει, που θα έχει αξία για την κοινωνία στην οποία και απευθύνεται.
Συνεπώς η γέννηση του συγγραφέα κυοφορείται από την ανάγκη έκφρασης και επικοινωνίας με την κοινωνία. Ωστόσο η ανάπτυξη του λογοτεχνικού οικοδομήματος, προϋποθέτει πολύ μεγάλη θέληση για γνώση, φυσικά αγάπη για το διάβασμα, έφεση στη γραπτή έκφραση και με πρωταρχικό δομικό στοιχείο τη φαντασία.
Τι είδους αποτέλεσμα είναι το βιβλίο και τι ήταν αυτό που λειτούργησε ως αφορμή να ξεκινήσει η συγγραφή του;
Η ΄΄Υπόσχεση΄΄ είναι το ίζημα μιας ολόκληρης ζωής. Όλοι μας θεωρώ ότι έχουμε ζήσει λίγο πολύ τις ίδιες ή παρεμφερείς καταστάσεις. Είναι όλη η ζωή μας. Η αφορμή είναι, η ίδια η υπόσχεση, που πρέπει να δώσουμε στον εαυτόν μας να πούμε την δική μας αλήθεια. Αφορμή είναι, η αγωνία για όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μας. Είναι η αγωνία της δικής μου οπτικής και ευαισθησίας για τις πράξεις των ανθρώπων, που μας πληγώνουν και μας δημιουργούν δυσάρεστα συναισθήματα. Όλα αυτά που θέλουμε να επικοινωνήσουμε με το αναγνωστικό κοινό.
Το βιβλίο σας θα μπορούσαμε ίσως να πούμε πως είναι μια μορφή φόρου τιμής στις δεκαετίες ‘60-’70,επίσης, ένα ταξίδι γεμάτο νοσταλγία στολισμένη με όμορφα και έντονα συναισθήματα. Μιας και έχετε άποψη πλέον των δεκαετιών που ακολούθησαν, αν τώρα, ήσαστε έφηβος και είχατε την ευκαιρία να ζήσετε -με όλο το οικογενειακό και φιλικό σας περιβάλλον της εποχής-σε μια άλλη δεκαετία,’80,90’,’00 κτλ ποια θα ήταν αυτή και για ποιους λόγους;
Όλοι εμείς που ζήσαμε αυτές τις δεκαετίες, έχουμε βιώσει πολλές αλλαγές και πάμπολλες καταστάσεις. Όπως ακριβώς είναι η ίδια η ζωή μας, που δεν είναι τίποτα άλλο από την ρόδα του λουνα πάρκ. Μια πάνω και μια κάτω. Τη μια είμαστε στο απόγειο της ευτυχίας, και την ίδια στιγμή μπορούμε να βρεθούμε στο ναδίρ. Οι εποχές έρχονται και μας παρασύρουν στο διάβα τους. Όπως ο χείμαρρος που μας παρασύρει, και θα πρέπει να παλέψουμε να μείνουμε στη επιφάνεια για να μην μας παρασύρει στα βράχια. Τώρα, μετά από όλα αυτά που έχουμε ζήσει και έχουμε αποκτήσει την εμπειρία της ζωής, θεωρώ ότι ο κόσμος παραμένει ο ίδιος, με τα καλά του και τα άσχημά του. Η κοινωνία μπορεί να σωθεί μόνο μέσα από τη δική μας αλλαγή, τη δικιά μας ενδοσκόπηση, και την καλοσύνη μας. Αυτό πρέπει να το πιστέψουμε όλοι μας, ο καθένας για το εαυτόν του. Μόνο τότε θα αλλάξει και ο κόσμος όλος.
Διαβάζοντας το βιβλίο, αβίαστα, επιστρέφουμε στα δικά μας παιδικά και νεανικά χρόνια. Ταξιδεύουμε νοερά στη δική μας παιδικότητα αλλά και εφηβεία. Αποτέλεσμα, ξυπνούν αναμνήσεις ευχάριστες ή δυσάρεστες, ερχόμαστε αντιμέτωποι με τον εαυτό μας, με όλα όσα έγιναν ή όχι και αυτόματα ξεκινά μια «συζήτηση» τόσο με το βιβλίο όσο και με τον εαυτό μας μέσα από το «δια δραστικό» χαρακτήρα του κειμένου. Ήταν ζητούμενο εξαρχής αυτό;
Το μυθιστόρημα αυτό, είναι μια ωδή στη ζωή. Είναι η επιτομή της συζήτησης με τον ίδιο το εαυτόν μας. Μεταφέροντας τις δικές μου ανησυχίες, τα δικά μου βιώματα, τη δική μου οπτική είναι σαν να κοιτάμε το είδωλό μας μπροστά στον καθρέπτη, και όχι σε έναν παραμορφωτικό φακό. Εκεί είμαστε γυμνοί μπροστά στην αλήθεια. Σκοπός μας είναι να δούμε τα λάθη μας, να ψηλαφήσουμε τις ουλές από τα κτυπήματα της μοίρας, και να κλείσουμε τις δικές μας πληγές. Να ιαθούμε από τα πάθη και τις φοβίες μας. Ανακαλύπτουμε λοιπόν μέσα από το μονόλογο, όπως στις τραγωδίες, την κάθαρση, τη λύτρωση. Αυτό το μεγαλειώδες αίσθημα που μας κληροδότησαν οι δικοί μας ποιητές και τραγωδοί, που όρθωσαν το λογοτεχνικό οικοδόμημα και διδάσκουν ακόμα και σήμερα. Μέσα από τα έργα μου, θέλω να μεταδώσω τα ανεξίτηλα μηνύματα, και τους διαχρονικούς προβληματισμούς, που θα μας ταρακουνήσουν να δούμε πιο καθαρά, τη θέση μας μέσα στην κοινωνία. Η διά δραση, αποτελεί κυρίαρχο στοιχείο στο έργο αυτό, με σκοπό να αναγνωρίσουμε, ότι η απενεργοποιημένη συνείδηση αποτελεί σημάδι τοξικότητας, που δυστυχώς αποτελεί κυρίαρχο σημείο των καιρών μας. Το κλειδί της μεταστροφής παραμένει η αυτογνωσία, η επαφή με τον εαυτό μας, η ενδοσκόπηση. Μόνο έτσι θα βρούμε τη δύναμη να φωτίσουμε αυτές τις πλευρές του εγώ μας, τις σκοτεινές πλευρές της ύπαρξή μας.
Σταματώ στο σημείο του βιβλίου που ο παππούς υπόσχεται στα παιδιά. Η υπόσχεση είναι η βάση της συλλογικής ζωής, είναι άρρηκτα δεμένη με την κοινωνία σε κάθε της έκφανση. Η μη τήρηση, η αθέτηση της, δημιουργεί τριγμούς στις προσωπικές, κοινωνικές, επαγγελματικές μας σχέσεις και μειώνει την εμπιστοσύνη των άλλων προς εμάς. Έχει η υπόσχεση μεγαλύτερη σημασία και βαρύτητα σε ένα παιδί παρά σε ένα ενήλικο; Για ποιους λόγους συνηθίζουμε να δίνουμε υποσχέσεις στα παιδιά μας, ενώ τις περισσότερες φορές γνωρίζουμε το ενδεχόμενο αθέτησης τους;
Η υπόσχεση είναι ένα άγραφο συμβόλαιο. Πρέπει να τηρείται ανεξάρτητα από την ηλικία. Πόσες φορές δεν υποσχεθήκαμε τα πιο απλά, τα πιο γλυκά και τα πιο ταπεινά μας όταν είμαστε παιδιά. Τα τηρήσαμε μέχρι κεραίας, γιατί δεν μπορούσαμε να κλείσουμε μάτι το βράδυ. Ακόμα και το πιο μικρό, στην υπόσχεση έχει τεράστια σημασία. Πόσες φορές δεν χαρήκαμε όταν εκπληρώναμε τον όρκο μας, με τις άγουρες αγάπες μας. Πόσες φορές δεν πετούσαμε στα ουράνια όταν δίναμε, ότι χρωστούσαμε στο φίλο ή στο συμμαθητή μας. Η υπόσχεση είναι ένα συμβόλαιο με το θείο, σε αυτό που πιστεύει ο καθένας. Ωστόσο, η Υπόσχεση της ομόνοιας και της αγάπης, μέσα στην οικογένεια αποτελεί μείζον κληροδότημα, μιας και αποτελεί το μοιραίο κύτταρο μιας υγιούς κοινωνικής συμβίωσης.
Θεωρείτε πως η ευκολία που υποσχόμαστε, έχει να κάνει περισσότερο με το γεγονός πως ουσιαστικά είναι προϊόν παρόρμησης και όχι ενδελεχούς σκέψης;
Είναι γεγονός ότι δεν υπάρχει μέτρο, για την εσωτερική ανάγκη μας, να υποστηρίξουμε αυτό που πιστεύουμε και το οποίο χρωστάμε ως υπόσχεση στον διπλανό μας. Η εσωτερική πλήρωση του καθενός μας, ορίζει το βαθμό εξωτερίκευσης των αισθημάτων και των πράξεών μας. Όλοι μας πριν πράξουμε, πριν μιλήσουμε, και πριν από κάθε βήμα μας, πρέπει να φιλτράρεται από το νοητικό μας κόσκινο. Όταν φύγει η σφαίρα που σημαδεύει στη ψυχή, δεν γυρίζει πίσω. Στο ταξίδι της ζωής, ο κόσμος δεν είναι το ξύλινο σκηνικό να ξαναστηθεί από την αρχή. Όταν σπάσουν οι δεσμοί, δεν μπορούν να αποκατασταθούν, να ξαναγίνουν, να επανασυγκολληθούν. Οι νόμοι υπάρχουν για να τηρούνται. Αν δεν μας φοβίζουν οι ανθρώπινοι, πρέπει να σεβόμαστε τους θείους και τους φυσικούς. Συνεπώς οι πράξεις μας, πρέπει να διέπονται από τη βάσανο της ενδελεχούς σκέψης.
Υποσχόμαστε ευκολότερα σε άλλους, πάρα στον ίδιο μας εαυτό μας; Αν ναι, για ποιους λόγους;
Θεωρώ εξόχως σημαντικό για όλους μας, ότι πρέπει να είναι πολύ μετρημένες οι υποσχέσεις μας. Ωστόσο η πιο δύσκολη υπόσχεση, είναι αυτή προς στον εαυτόν μας, να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι, πιο συνετοί και πιο αγαπητοί. Κάτω από αυτό το πρίσμα, θα υποσχόμαστε μόνο όλα αυτά που θα μπορούμε να πραγματοποιήσουμε. Γιατί η αθέτηση των λόγων μας, θα βλάψουν σίγουρα κάποιον συνάνθρωπό μας, ή και ακόμα κάποιον δικό μας άνθρωπο. Αυτό μπορεί να έχει πολύ σοβαρή επίπτωση στον διπλανό μας, και στην κοινωνία μας, μέσα στην οποία είμαστε ταγμένοι να συμβιώνουμε. Ας το κάνουμε πάντα με θετικό πρόσημο, με ότι αυτό μπορεί να κοστίζει για μας. Εγώ την «Υπόσχεσή» μου, όχι μόνο δεν την αθέτησα, αλλά την τήρησα και με παραπάνω.
Το βιβλίο πραγματεύεται εκτός των άλλων, τις ανθρώπινες σχέσεις, τις εύκολες, τις δύσκολες, τις θυελλώδεις, τις συννεφιασμένες, τις ηλιόλουστες, τις σιωπηλές, τις θορυβώδεις, τις αγνές, τις καθημερινές. Θεωρείτε πως είναι τόσο απλές όσο και περίπλοκες; Πως θα τις περιγράφατε;
Οι σχέσεις των ανθρώπων δεν είναι ούτε απλές, ούτε δύσκολες. Θεωρώ, ότι έχουν το χρώμα που τους δίνουμε εμείς. Είναι στο χέρι μας να στηρίζονται στην αγάπη, στην αλήθεια, στον σεβασμό και στη εκτίμηση. Κάτω από αυτό το πλαίσιο, όλα γίνονται απλά και εύκολα. Σε αντίθετη συμπεριφορά γίνονται δύσκολες, σκληρές, αφόρητες και επικίνδυνες. Οι σχέσεις παίρνουν το σχήμα που τους δίνουμε εμείς. Όσο πιο αληθινές και ίσιες, τόσο πιο αγαπημένες και φωτεινές. Όταν βασίζονται στο μίσος και στο ψέμα, τόσο περίπλοκες και αφόρητες γίνονται, με αποτέλεσμα να απομυζούν τη δική μας ζωντάνια και χαρά. Όπως το δηλητήριο που ενσταλάζει στη φλέβα μας, αργά και βασανιστικά.
Βλέπουμε επίσης, τι σημαίνει πλούσια ζωή για τον ηρώα σας. Τι σημαίνει για εσάς;
Δυστυχώς σήμερα, ταυτίζουμε τον πλούτο μόνο με το χρήμα. Ωστόσο πλούσιος για μένα, θεωρείται αυτός που έχει αγνή ψυχή, γεμάτη αγάπη για τον διπλανό του, όποιος και να είναι. Υπάρχουν άνθρωποι που το μόνο που έχουν σήμερα, είναι τα πλούτη. Πλούτος για μένα, είναι η συζήτηση με το γιό μου, η καλή παρέα με τους φίλους μου, η καλημέρα με τον γείτονά μου, ένα μικρό και ταπεινό γεύμα με τη σύντροφο μου δίπλα στη θάλασσα, να βλέπω το χαμόγελό της, και ένα παράθυρο πάνω από το γραφείο μου, να γράφω με τις ώρες, βλέποντας το φως του ήλιου.
Θεωρείτε πως η καθημερινότητα, οι χαρακτήρες των ανθρώπων οι συμπεριφορές, οι νοοτροπίες, οι πεποιθήσεις, άλλαξαν από τότε;
Νομίζω ότι οι άνθρωποι δεν αλλάζουν. Όπως γράφω και μέσα στο βιβλίο, όπως ήταν πριν από πολλά χρόνια, έτσι και μετά από πολλά πολλά χρόνια θα παραμένουν οι ίδιοι. Πάντα θα υπάρχουν άνθρωποι, που θα φοράνε την προβιά των σαρκοβόρων ζώων, και θα συμπεριφέρονται ανάλογα μόνο με το προσωπικό τους συμφέρον, αγνοώντας το κοινό καλό. Ωστόσο, πάντα θα υπάρχουν οι άνθρωποι που φεγγοβολούν με την καλοσύνη και το χαμόγελό τους. Η υποτιθέμενη ανάπτυξη, δεν έχει αλλάξει καθόλου τις συμπεριφορές κάποιων ανθρώπων. Σκοπός μας είναι να συναναστρεφόμαστε με αυτούς που έχουν να δώσουν, και είναι εύκολο να τους εντοπίσουμε, γιατί φεγγοβολούν με το λαμπρό φως της αγάπης και της καλοσύνης.
Συνήθως αποζητούμε από μια φωτογραφία, ένα αντικείμενο, μια ανάμνηση, την αίσθηση πως επιστρέφουμε στην comfort zone. Παρόλα αυτά, όλα τα παραπάνω, δεν παύουν να είναι φορείς αποκάλυψης μιας μόνιμης απουσίας ανθρώπων, εποχών, σχέσεων, καταστάσεων. Αυτή η επαναφορά που με τόσο ζήλο επιθυμούμε όλοι μας, με τη δύναμη που κατέχει, μας βοηθά, ή μας κρατά δέσμιους μιας εποχής που πλέον δεν υπάρχει, άρα δεν έχει θέση ούτε στο παρόν, ούτε στο μέλλον;
Πιστεύω, ότι πάντα ο άνθρωπος θα επιστρέφει εκεί, όπου τα πράγματα του φαίνονται οικεία και αγαπημένα. Εκεί, που θέλει να νοιώθει οικεία και βολικά. Ωστόσο, δεν ξέρω πόσο απέχει η ευτυχία από την επιθυμία μας αυτή. Η σκληρή καθημερινότητα, μας σπρώχνει στη ζώνη της αποξένωσης και της απουσίας, από την ίδια τη φύση μας. Μέσα σε ένα άνυδρο και ζοφερό περιβάλλον, πρέπει να στοχεύουμε σε οάσεις που γαληνεύουν τη ψυχή μας και την οδηγούν εκεί που ταυτίζεται με το θείο, με τη ανθρώπινη φύση μας, με τον ανθρωπισμό μας. Μέσα στη κόλαση της φωτιάς, και στην πλημμυρίδα των καταστροφικών συμπεριφορών, να κάνουμε προσπάθεια να μην χάσουμε την ανθρωπιά μας. Είναι το μοναδικό στοιχείο που μας διαχωρίζει από την ζωώδη καταγωγή μας. Να μην ξεχνάμε, ότι είμαστε Άνθρωποι. Πιστεύω ότι η μεγαλύτερη επανάσταση σήμερα, είναι η διατήρηση της ανθρωπιάς μας.
Ο έρωτας, είναι ένα αγαπητό θέμα στη λογοτεχνία, άρα και συχνό. Παρόλα αυτά, εδώ, βλέπουμε μια διαφορετική οπτική. Ανοίγει μπροστά μας η πολύχρωμη βεντάλια της ανθρώπινης ψυχής και με αυτό τον τρόπο, βλέπουμε τον έρωτα σχεδόν σε όλες τις διαστάσεις. Πόσο εύκολος είναι στη διαχείριση του, μέσα στη μυθοπλασία;
Ο έρωτας παίζει καθοριστικό ρόλο στη ζωή και στη υγεία του ανθρώπου. Είναι η ζωογόνος δύναμη, που μας δίνει τα φτερά να πετάξουμε, εκεί που πρέπει να βρίσκεται η ψυχή μας. Ο άνθρωπος εκτός από την ύλη και τα γήινα συστατικά του, είναι η ψυχή του, είναι το πνεύμα, και φυσικά ο έρωτας. Ο έρωτας, είναι το δομικό στοιχείο της υπόστασή μας, είναι η ενέργεια που μας καθιστά υγιή ανθρώπινα όντα. Ο έρωτας για μένα, αποτελεί πρωταρχικό δομικό στοιχείο της ανθρώπινης ζωής και ευτυχίας. Συνεπώς, αποτελεί και αδιαπραγμάτευτο ρείθρο ενός στέρεου λογοτεχνήματος.
Αφού δομήσετε τον χαρακτήρα που επιθυμείτε με βάση την πλοκή, του επιτρέπετε να εξελιχθεί στην ιστορία, να έχει ελεύθερη βούληση; Αν ναι, για ποιους λόγους;
Το παρόν έργο, η Υπόσχεση, αποτελεί όπως έχουμε πει ένα ρεαλιστικό μυθιστόρημα, συνεπώς δεν ορίζεται από τις επιταγές της τραγωδίας, όπου ο τραγικός ήρωας δεν μπορεί να παρεκκλίνει ή να ξεφύγει από το πεπρωμένο, το οποίο είναι προδιαγεγραμμένο από τους θεούς. Εδώ όλοι οι ήρωες έχουν την ελεύθερη βούληση, να φερθούν σύμφωνα με τους νόμους, είτε φυσικοί είναι αυτοί είτε ανθρώπινοι. Χρειάζεται λοιπόν την βούληση του καθενός, να νικήσει τις ανθρώπινες αδυναμίες και τα πάθη του. Είναι αυτή ακριβώς, η ατέρμονη πάλη του καθένα μας με τον ίδιο τον εαυτόν του, και τις αντοχές του. Πρέπει να κατανικήσουμε όλα αυτά που μας κατατρώγουν τα σωθικά, να αποκτήσουμε την καλλιέργεια, για να υπερνικήσουμε τα όρνια που μας καταδυναστεύουν. Δεν είναι τάχα η κακία, η ζήλια, η εγωπάθεια, η αχαριστία, τα ψυχικά όρνια, που κατατρώνε τη ψυχή μας, που γιγαντώνονται μέσα από τη δική μας αδιαφορία, και κατακλύζουν την κοινωνία μας. Η Υπόσχεση, απεικονίζει την συνεχή μάχη με τον εαυτόν μας, την αγωνία για την εικόνα μας, την ατέρμονη βελτίωση του χαρακτήρα μας. Όλα αυτά τα μεγάλα και ανυπέρβλητα εμπόδια για την κατάκτηση της αλήθειας, την εξίσωση με το θείο, την αληθινή και ανθρώπινη υπόστασή μας.
Ποιος από τους ήρωες του βιβλίου και για ποιους λόγους, ήταν ενδεχομένως πιο δύσκολος στο χειρισμό του και ποιος ήταν ευκολότερος; Πιο προβλέψιμος;
Νομίζω ότι δεν υπάρχει εύκολος ή δύσκολος χαρακτήρας στο έργο. Ο κάθε χαρακτήρας, έχει τις δικές του δυσκολίες και τις δικές του ανάγκες. Ίσως εδώ, θα μπορούσα να πω, ότι ο θετικός χαρακτήρας είναι πιο προβλέψιμος, από το σκεπτικό ότι προσανατολίζεται μόνο στο καλό της οικογένειας, στην βοήθεια, τη στήριξη και στην ομόνοια μεταξύ όλων των μελών. Ωστόσο ταυτόχρονα, είναι αυτός που περνά τα πιο δύσκολα στη ζωή του. Ίσως αυτό να είναι τελικά νομοτελειακό, ή είναι η μοίρα του καλού ανθρώπου. Κάτω από αυτή την οπτική, μπορούμε να πούμε ότι είναι και ο πιο προβλέψιμος.
Τι μπορεί να δημιουργήσει ένα μυθιστόρημα που θα ξεχωρίσει, ένας σωστά δομημένος και αληθοφανής χαρακτήρας ή μια έντονη και πρωτότυπη πλοκή;
Νομίζω ότι αποτελεί μια συρραφή των πάντων. Μάλλον ένα μυθιστόρημα για να ξεχωρίσει, θα πρέπει να συγκεφαλαιώνει όλα αυτά τα παραπάνω συστατικά. Να έχει δομή, να έχει μια ιστορία ανθρώπινη, (ως μίμησης πράξεως), να έχει ρέουσα γλώσσα, για να μην προκαλεί ανία, και να κρατά τον αναγνώστη με ανυπομονησία να περπατήσει μέχρι τέλους, αυτό το υπέροχο ταξίδι στον κόσμο της μυθοπλασίας, που τελικά δεν διαφέρει από την ίδια τη ζωή μας.
Το καλό βιβλίο, είναι το οξυγόνο που κρατά το μυαλό αναμμένο, όπως ακριβώς το συνεχόμενο φύσημα του αέρα, που ξαναζωντανεύει το κάρβουνο που πάει να σβήσει. Το καλό βιβλίο, αποτελεί μια οιονεί αόρατη δύναμη, η οποία προσδίδει στο νου μια άσβεστη λάμψη. Το καλύτερο παίδεμα του μυαλού, είναι η ανάγνωση ενός καλού βιβλίου. Το καλό βιβλίο, είναι σαν τον ελίχρυσο τον πολύτιμο. Ελίχρυσος ο πολύτιμος, είναι αγριολούλουδο της ελληνικής υπαίθρου, ή «αμάραντος», το φυτό της αιώνιας νεότητας, το οποίο ακόμα και αν ξεραθεί κρατάει το σχήμα και το χρώμα του, γι’ αυτό καλείται «αθάνατο».
Η κάθε μορφή τέχνης επιβάλλεται να εμπεριέχει ελευθερία. Παρόλα αυτά θεωρείτε πως οι συγγραφείς μερικές φορές άθελα τους «πέφτουν» θύματα της αυτολογοκρισίας;
Είναι απολύτως βέβαιο, ότι η τέχνη δεν μπορεί να γνωρίζει ούτε όρια και φυσικά καμία μορφή λογοκρισίας. Ωστόσο, θεωρώ ότι ο συγγραφέας μέσα στο πλαίσιο της ελευθερίας έκφρασης της τέχνης, πρέπει να λειτουργεί αυτόνομα και να ελέγχεται μόνο από την συνείδησή του. Ο ρόλος του συγγραφέα, είναι να εκφράζει αυτό που βασανίζει ή που δεν μπορεί να εκφράσει ο απλός άνθρωπος. Ωστόσο σήμερα υπάρχουν μελανά σημεία «αυτολογοκρισίας», και τα συναντάμε εκεί ακριβώς που ο συγγραφέας πέφτει θύμα των επιταγών της μόδας, ή όταν προσπαθεί να δώσει στο κοινό ΄΄αυτό που θέλει΄΄. Αυτό δεν αποτελεί λογοτεχνία, αλλά μια έντεχνη εξαπάτηση του κοινού, και «κάψιμο» του καλού βιβλίου στο βωμό της αγοράς.
Είναι εύκολο για ένα συγγραφέα να αποφύγει τα βιωματικά στοιχεία στα κείμενα του; Υπάρχουν βιωματικά στοιχεία στο βιβλίο σας;
Σε ένα ρεαλιστικό μυθιστόρημα, θα έλεγα ότι είναι τελικά σχεδόν αναπόδραστο, να μην κάνει αναφορά σε βιωματικά στοιχεία. Άλλωστε εδώ μεταφέρω τις δικές μου ανησυχίες, τα δικά μου βιώματα, τη δική μου οπτική και ευαισθησία, με τρόπο ώστε να είμαι ένας κήρυκας μιας πάνδημης θρησκείας, που λατρεύει την αλήθεια της ψυχής, την ταπεινότητα, την οποία μεταλαμπαδεύει μέσα από λίγα και όμορφα λόγια, και από ωραίες και καλοπροαίρετες πράξεις. Μιας ορθόδοξης λογικής, δηλαδή της θρησκείας αυτής ακριβώς, που λειτουργούμε μέσα μας, όταν μένουμε μόνοι μας και αισθανόμαστε πλήρεις.
Κατά τη διάρκεια της συγγραφής προφανώς ταξιδέψατε και εσείς στο δικό σας παρελθόν. Εκ του αποτελέσματος λοιπόν, τι ήταν αυτό που σας χαροποίησε και τι σας λύπησε ενδεχομένως;
Ένα τέτοιο έργο δεν μπορεί παρά να είναι ένα υπέροχο ταξίδι, με αρχή την δεκαετία του ΄70, που φτάνει μέχρι τις μέρες μας. Ένα συναρπαστικό ταξίδι, διαμέσου των μεγάλων και σημαντικών σταθμών της ζωής μας. Τώρα κρίνοντας με το κριτήριο της γνώσης και της πείρας, θα έλεγα ότι πράγματι ζήσαμε τον δικό μας παράδεισο, με τα πιο όμορφα και μαγικά ανέμελα χρόνια, με τις ευτυχισμένες στιγμές που μας έχουν σημαδέψει. Είναι βέβαιο, ότι όπως εγώ, αλλά και ο αναγνώστης θα λυπηθεί με την χαμένη αθωότητά μας, με τα χρόνια που φεύγουν όπως το νερό μέσα από τα χέρια μας. Το λιτό και απέριττο σκηνικό της δικής μας υπέρβασης, το αυθεντικό, απλό, αλλά αληθινό φαγητό. Τις ανιδιοτελείς σχέσεις, τα άγουρα νιάτα, τους πρώτους έρωτες που μας έχουν σημαδέψει και τους κουβαλάμε για πάντα στη ψυχή μας, τα ανέμελα και ηλιόλουστα καλοκαίρια μας. Τα ματωμένα ηλιοβασιλέματα, τη φύση που μας χρωμάτιζε τις μέρες μας και τη σεβόμαστε. Αυτά που θα μας λυπήσουν, είναι η σημερινή ανάλγητη κοινωνία, η κακία, η πλεονεξία, η αλαζονεία, ο εγωισμός, η κακοήθεια, η ματαιοδοξία, η μικρότητα, ο φθόνος και φυσικά η χυδαία καθημερινότητα, μέσα σε μια κοινωνία του εύκολου ψεύδους, και φυσικά η πονηρή εποχή που εκθειάζει το εύκολο, το ψεύτικο και το αγοραίο, έναντι μια ψυχορραγούσας αλήθειας.
Τι ετοιμάζετε για το μέλλον;
Πολύ ωραία ερώτηση. Έχω δουλέψει αρκετά πάνω σ’ ένα λογοτεχνικό μυθιστόρημα. Αυτό απαιτεί μια πολύ μεγάλη έρευνα και μελέτη, με απόλυτη τεκμηρίωση. Γράφεται τώρα για πάνω από ενάμιση χρόνο και απαιτεί ακόμα αρκετό χρόνο, για την ολοκλήρωσή του.
Ακόμα, και μάλλον θα τελειώσει πρώτο αυτό, δουλεύω πάνω σε ένα μυθιστόρημα, μια νουβέλα, που συζητά και θίγει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε, όντας σε μια περίεργη εποχή, που όχι μόνο οι αξίες, αλλά τα πάντα έχουν βγει σε προσφορά, γι’ αυτό είναι τόσο φθηνά και ψεύτικα. Μας μαθαίνουν έντεχνα να βλέπουμε μόνο την επιφάνεια, και όχι την ουσία. Φυσικά δεν αρνούμαι την εποχή, ωστόσο είναι χρέος μας, ως συγγραφείς να ανακατεύουμε τα πράγματα, να αναδεικνύουμε το αληθινό μέσα σε’ ένα κυκεώνα ψεύτικων επιλογών. Συνεπώς γράφω για να φωνάζω δυνατά. Να φωνάζω, όλα αυτά που έχουμε μέσα μας, όλα αυτά που μας απασχολούν, όλα αυτά που μας ενοχλούν σαν την ακίδα στο νύχι.
Οι απόψεις του εκάστοτε άρθρου, αντικατοπτρίζουν την προσωπική άποψη του συντάκτη. Προτείνουμε, ο εν δυνάμει αναγνώστης, αφενός να προβαίνει σε έλεγχο αγοράς, για την εύρεση της πιο συμφέρουσας τιμής, αφετέρου κατά την αγορά, να επισκέπτεται οποιοδήποτε βιβλιοπωλείο, ώστε να ελέγξει από μόνος του, κατά πόσο το συγκεκριμένο ανάγνωσμα, καλύπτει τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του.
